| Յուսուֆ Ռեզա Գիլանի | |
 | |
| Կուսակցություն՝ | Պակիստանի ժողովրդական կուսակցություն |
|---|---|
| Կրթություն՝ | Ֆորմանի քրիստոնեական քոլեջ, Ղեկավարման քոլեջ համասսարան և Փանջաբի համալսարան |
| Մասնագիտություն՝ | լրագրող և քաղաքական գործիչ |
| Դավանանք | շիա իսլամ |
| Ծննդյան օր | հունիսի 9, 1952(1952-06-09)[1][2][3] (71 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Կարաչի, Սինդ, Պակիստան[4] |
| Քաղաքացիություն |  Պակիստան |
Յուսուֆ Ռեզա Գիլանի (ուրդու՝ مخدوم سيد يوسف رضا گیلانى, հունիսի 9, 1952(1952-06-09)[1][2][3], Կարաչի, Սինդ, Պակիստան[4]), Պակիստանի քաղաքական գործիչ։ Պակիստանի վարչապետը 2008 թվականի մարտի 24-ից մինչև 2012 թվականի հունիսի 19-ը[5]։
Յուսուֆ Ռեզա Գիլանին ծնվել է 1952 թվականի հունիսի 9-ին Պակիստանի Կարաչի քաղաքում։ Ծագումով հողատերերի և սերաիկայի ժողովրդի իսլամական հոգևոր առաջնորդների ազդեցիկ կլանից։ Գիլանին պատկանում է ազդեցիկ շիա ընտանիքին, որը Պակիստանին բազմաթիվ քաղաքական և կրոնական գործիչներ է տվել։ Ենթադրվում է, որ այս ցեղի նախնիները երկար ժամանակ ապրել են Պարսկաստանի տարածքում[6]։ Յուսուֆը ընտանիքի չորրորդ սերնդի ներկայացուցիչն է, որը մասնակցել է իշխանության ընտրովի մարմինների աշխատանքին. նրա նախապապը դեռևս 1921 թվականին ընտրվել է Հնդկաստանի օրենսդիր խորհրդում։ Նշանավոր քաղաքական գործիչներ էին նաև նրա բազմաթիվ այլ ազգականներ։ Յուսուֆի հայրը՝ Ալամդար Հուսեյն Գիլանին, 1950-ականներին Փանջաբ նահանգի կառավարության առողջապահության նախարարն էր։
Լրագրողական կրթություն է ստացել, սակայն ուսումն ավարտելուց հետո որոշել է գնալ հոր ճանապարհով և զբաղվել քաղաքականությամբ։ Գիլանին քաղաքական կարիերան սկսել է 1978 թվականին։ Դրանից մեկ տարի առաջ զինվորականները գեներալ Մուհամեդ Զիա ուլ-Հակի ղեկավարությամբ տապալել էին երկրի վարչապետ Զուլֆիկար Ալի Բհուտոյին, որն այնուհետև մահապատժի էր ենթարկվել 1979 թվականին։ 1983 թվականին Գիլանին ընտրվել է Մուլտանի շրջանային խորհրդի նախագահ։ Երկու տարի անց տեղի ունեցան ոչ կուսակցական հիմունքներով անցկացված խորհրդարանական ընտրությունները, և Գիլանին ընտրվեց Պակիստանի Ազգային ասամբլեայում[7][8]։ Մուհամեդ Խանի դաշնային կառավարությունում Ջունեջո Գիլանին 1985-1988 թվականներին եղել է բնակարանային շինարարության և երկաթուղային հաղորդակցության նախարար։
Ջունեջոյի և Գիլանիի միջև ծագած հակամարտությունից հետո վերջինս հեռացել է ՄԼԿ-ից և անցել է ՊԱԿ-ի կողմը, որը ղեկավարում էր հանգուցյալ վարչապետի դուստրը՝ Բենազիր Բհուտոն։ Դրանից կարճ ժամանակ անց՝ 1988 թվականի մայիսին, Զիա-ուլ-Հաքը լուծարեց Ջունեջոյի խորհրդարանն ու կառավարությունը և նշանակեց նոր ընտրություններ, որոնցում հաղթանակ տարավ ՊԱԿ-ը։ 1988-1996 թվականներին աշխատել է Բհուտոյի կառավարությունում, իսկ նրա հաջորդ վարչապետական ժամկետի ընթացքում 1993-1996 թվականներին զբաղեցրել Է խորհրդարանի խոսնակի պաշտոնը։ Մուշառաֆի իշխանության գալուց հետո Գիլանի վրա սկսվել է իշխանությունների ճնշումը[9]։
2001 թվականին Գիլանին բանտ է ընկել իշխանության ղեկին գտնվելու ժամանակ ծառայողական լիազորությունները չարաշահելու մեղադրանքով, որտեղ անցկացրել է վեց տարի[10]։ Գիլանին բանտում գիրք է գրել՝ պատմելով իր քաղաքական հայացքների մասին։ Դրանում խոսվում էր ուժեղ բանակ ստեղծելու անհրաժեշտության մասին, որը միաժամանակ տարանջատված էր քաղաքականությունից։ Բացի այդ, Գիլանին կոչ է արել չեղարկել Մուշարաֆի նախաձեռնած սահմանադրական բոլոր փոփոխությունները[11]։
Մարտի 22-ին Գիլանիի թեկնածությունը հաստատել են ՊԱԿ-ը, նախկին վարչապետ Նավազ Շարիֆի Պակիստանյան մուսուլմանական լիգան, ազգայնականների Մութահիդ Քաումի շարժում կուսակցությունը՝ երկրում ամենամեծ Սինդի նահանգից և Հյուսիսարևմտյան սահմանային նահանգի աշխարհիկ փուշթունների ժողովրդական կուսակցությունը։ Նրանց համատեղ հայտարարությունը կարդացել է Ֆահմիդ Միրզան՝ Պակիստանի պատմության մեջ առաջին կին խոսնակը։ Այն բանից հետո, հայտնի դարձավ, որ իր առաջադրման մասին Գիլանին ասել է[12]։
 | Այս պաշտոնում ես մի խնդրանք ունեմ ժողովրդին՝ աղոթել ինձ համար, քանի որ մենք պետք է մեծ և շատ բարդ աշխատանք կատարենք։ |  |
2008 թվականի փետրվարին կայացած խորհրդարանական ընտրություններից հետո ՊԱԿ-ն ամենաշատ պատգամավորական տեղերն է ստացել։ 2008 թվականի մարտի 24-ին Պակիստանի խորհրդարանը Գիլանիին ընտրեց Պակիստանի նոր վարչապետ։ Գիլանին խորհրդարանի քվեարկության ժամանակ, հավաքելով 264 ձայն, առաջ է անցել գործող նախագահ Շոդրի Փերվեզ Էլախիից, որի օգտին քվեարկել է 42 պատգամավոր[13]։ Իր առաջին ելույթում նոր վարչապետը կարգադրել է անհապաղ ազատ արձակել արտակարգ դրության ժամանակ կալանքի տակ գտնվող բոլոր դատավորներին։ Գիլանիի երկրորդ հայտարարությունը երկրի նախկին վարչապետ Բենազիր Բհուտոյի սպանության միջազգային հետաքննության պահանջն էր։ Նա մասնավորապես ասել է[14].
| Ժողովրդավարությունը փրկվեց Բենազիր Բհուտտոյի կյանքի գնով։ | |
Նոր վարչապետը խորհրդարանի անդամներին կոչ է արել օգնել իրեն կառավարության ղեկավարի պաշտոնում[14]։
| Իմ նախորդ փորձը խորհրդարանում ցույց տվեց ինձ, որ երկրում ինչ-որ բան փոխելու համար խորհրդարանը պետք է ունենա գերակայություն, Սահմանադրությունը պետք է լինի սրբազան, իսկ օրենքը պետք է իրական ուժ ունենա։ | |
Երկրի վարչապետի պաշտոնը ստանձնելուց հինգ օր անց Յուսուֆ Գիլանին մոջահեդներին կոչ է արել[15].
| …զենքը մի կողմ դնել Պակիստանի և Աֆղանստանի ցեղերի համատեղ բնակության շրջաններում պատերազմի արյունալի հետևանքներ ունեցող պետության քաղաքական կյանքին մասնակցելու համար։ | |
Իր ուղերձում նա ընդգծել է, որ միայն 2007 թվականի հունվարից Արևելյան Վազիրիստանում ԻԴՏ-ի և Ալ-Քաիդայի զինյալների ձեռքով զոհվել են ավելի քան հազար խաղաղ բնակիչներ։ Հաջորդ օրը Թալիբանի առաջնորդ մոլլա Օմարը հայտարարել է Պակիստանի իշխանությունների հետ երկխոսություն վարելու պատրաստակամության մասին։
2012 թվականի հունիսին Պակիստանի Գերագույն դատարանը Յուսուֆ Գիլանիին զրկել էր վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնելու իրավունքից՝ համարելով, որ Յուսուֆ Ռազա Գիլանին ապօրինաբար զբաղեցնում է կառավարության ղեկավարի պաշտոնը[16]։ Դա կապված է նախագահ Ասիֆ Ալի Զարդարիի հաշվեհամարի բացահայտման վերաբերյալ դատարանի կողմից նախկինում տրված խնդրանքը չկատարելու հետ։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուսուֆ Ռեզա Գիլանի» հոդվածին։ |
| ||||||
