Gubat ti Tallopulo a Tawen

Gubat ti Tallopulo a Tawen
	; Les Grandes Misères de la guerre (Dagiti Nalatak a Panagsagsagaba iti Gubatr) babaen ni Jacques Callot, 1632
Petsa	1618–1648
Lokasion	Ti Europa (a naiangpangruna ti agdama nga aldaw nga Alemania)
Resulta	Kappia iti Westphalia Napasardeng ti panagituray ti Habsburg; Ti itatakder ti Bourbon a dinastia; Ti itattakder ti Sueko nga Imperio; Panakaapday ti panagriringor; Disentarlisasion iti Nasantuan a Romano nga Imperio; Pranko-Espaniol a Gubat aginggana idi 1659; Ti nakaro a panakaapday iti bileg ken inpluensia iti Katoliko a Simbaan;
Dagiti makigubgubat
Dagiti Protestante nga Estado ken Kumaduaan Sweden; Pransia; Bohemia; Dinamarka-Norwega (1625–1629); Sahonia; United Provinces; Elektorado iti Palatinado; Brunswick-Lüneburg; Inglatera ; Eskosia; Brandenburg-Prusia; Transibania; Dagiti rebelde ti Hungaron Kontra-Habsburg; ; Zaporozhian Cossacks; Imperio nga Otomano	Dagiti Estado ti Romano Katoliko ken dagiti Aliado Nasantuan a Romano nga Imperio Katoliko a Liga; Austria; Pagarian iti Hungria; Pagarian ti Kroasia; Espaniol nga Imperio Dinamarka-Norwega (1643–1645)
Dagiti agbilbilin ken daulo
Gustavus II Adolphus †; Johan Banér; Lennart Torstenson; Carl Gustaf Wrangel; Charles X Gustav; Louis XIII iti Pransia; Cardinal Richelieu; Marquis de Feuquieres †; Louis II de Bourbon; Vicomte de Turenne; Frederick V; Jindrich Matyas Thurn; Kristiano I iti Anhalt-Bernburg; Kristiano IV iti Dinamarka; Bernhardo iti Saxe-Weimar; Johann Georg I iti Sahonia; Maurisio iti Nassau ; Piet Pieterszoon Hein; William iti Nassau; Frederik Hendrik iti Narangha ; Maarten Tromp; Ernst Casimir ; Hendrik Casimir I; Duke iti Buckingham; Konde iti Leven; Gabriel Bethlen; Ernst von Mansfeld; Kristiano iti Brunswick; Bohdan Khmelnytsky	Philip IV iti España; Konde-Duke iti Olivares; Gonzalo Fernández de Córdoba; Ambrosio Spinola; Cardinal-Infante Ferdinand; Gómez Suárez de Figueroa; Fadrique de Toledo; Antonio de Oquendo; Francisco de Melo; Diego Felipez de Guzmán Johann Tserclaes, Kondado iti Tilly †; Albrecht von Wallenstein; Fernando II; Fernando III ; Franz von Mercy †; Johann von Werth; Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim; Maximilian I ;
Kapigsa
661,000 a tattao: 150,000 Sueko; 50,000 Olandes ken Norwego; 75,000 Olandes; Agarup a: 100–150,000 Aleman; 150,000 Pranses; 20–30,000 Hungaro (Kontra-Habsburg a Hungaro a rebelde); 6,000 Transilbano; ;	450,000 tattao: 300,000 Espaniol (a mairaman dagiti soldado manipud idiay Espaniol nga Olanda ken Italia); 100–200,000 Aleman; Agarup a: 20,000 a Hungaro ken Kroata a kaballiero;
Dagiti nadangran ken natnatay
	8,000,000 a mairaman dagiti paisano a nadangran

Ti Gubat ti Tallopulo a Tawen (1618–1648) ket maysa idi a serye ti gubgubat a nagnangruna a linabanan idiay Tengnga nga Europa, a nakairamanan dagiti kaaduan a pagilian iti Europa.^[12] Daytoy ket maysa kadagiti kapautan ken nakadadael a suppiatan iti Europeano a pakasaritaan, ken ti maysa a kapautan a nagtultuloy a gubgubat iti moderno a pakasaritaan.

Dagiti puonan ti suppiat ken dagiti gandat dagiti nakibingbinglay ket narikut dagitoy, ken awan ti agmaymaysa a puonan a husto a mangipalawag ti kangrunaan a panggep para iti panagilablaban. Iti rugina, daytoy ket kaaduan a labanan a kas maysa a relihioso a gubat a nagbaetan dagiti Protestante ken Katoliko idiay Nasantuan a Romano nga Imperio, nupay dagiti suppiatan a maipanggep ti kaunegan a politika ken ti panakatimbeng ti bileg iti kaunegan ti imperio ket adda ti naisangsangayan a paepelna ti daytoy a suppiat. Iti pannakain-inut, daytoy ket dimmakkel iti sapasap a suppiat a kaaduan a naikaramanan dagiti nalatak a bileg iti dayta a panawen.^[13] Iti daytoy a sapasap a paset ti gubat ket bimmasbassit a nagbalbalin a kapanggepan ti relihion ken immad-adu a panagtultuloy ti Bourbon–Habsburg a suppiatan para iti panagituray ti Europeano a politika, a nagiturong daytoy ti immad-adu a pannakakigubatan a nagbaetan ti Pransia ken ti Habsburg a kabilegan.^[14]

Dagiti nagibasaran

[12]

[8]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[9]

[10]

[11]

[13]

[14]