Omar
Ni Omar wenno Umar (Arabiko: Umar ibn Al-Khattāb, Umar Anak a lalaki ni Al-Khittab, c. 586–590 CE – 7 Nobiembre 644), natituluan iti Farooq ti Natan-ok ket maysa idi kadagiti kabilegan ken impluensial a Muslim a nagturturay iti pakasaritaan.[2] Isu ket maysa idi a sahabi (kumadduaan) ti Islamiko a propeta a ni Mahoma. Isu ti nangsukat kenni Kalipa Abu Bakr (632–634) a kas ti maikadua a Kalipa ti Rashidun a Kalipato idi 23 Agosto 634. Isu ket maysa idi a nalaing a hurista ken isu ket nadayeg nga ammo para iti hustisiana, a nakagunodanna ti titulo nga Al-Farooq (Ti mangilaslasin ti nagbaetan ti umno ken dakes).Babaen ni Umar ti Islamiko nga Imperio ket naipadakkel ti saan pay a nakitkita a kinapardas a nagturturay ti amin a Sassanid a Persiano nga Imperio ken ti ad-adu ngem pagkatlo ti Akindaya nga Imperio a Romano.[3] Dagiti panagrautna ti Sassanid a Persiano nga Imperio ket nagbanagan ti pannakaparukma ti Persiano nga imperio iti basbassit ngem dua a tawtawen.[4] Ni Umar idi, segun ti Hudio a tradison, ti nangipaigid ti Kristiano a panagiparit kadagiti Hudio ken nangpalubos kadagiti Hudio idiay Herusalem ken ti panagraem.[5]
| Omar | |
|---|---|
Islamiko nga imperio idi Las-ud ti Panagturay  | |
| Agbilbilin kadagiti Mammati (Amir al-Mu'minin) | |
| Napno a Nagan | 'Umar bin al-Khattab (عمر ابن الخطاب) |
| Panagturay | 23 Agosto 634 – Nobiembre 7 644 |
| Naipasngay | c.586-590 |
| Nakaipasngayan | Meka, Arabia |
| Pimmusay | 7 Nobiembre 644 |
| Pimmusayan | Medina, Arabia |
| Nakaipunpunan | Al-Masjid al-Nabawi, Madinah |
| Sinaruno | Abu Bakr |
| Simmaruno | Uthman |
| Ama | Khattab ibn Nufayl |
| Ina | Hantamah binti Hisham ibn al-Mugheerah |
| Kakabsat a lallaki | Zayd ibn al-Khattab |
| Kakabsat a babbai | Fatimah bint al-Khattab |
| Assawa | • Zaynab bint Mazh'un • Umm Kulthum bint Ali • Quraybah bint Abi Umayyah al-Makhzumi • Umm Hakim bint al-Harith ibn Hisham • Jamilah bint Ashim ibn Thabit ibn Abi al-Aqlah • Atikah bint Zayd ibn Amr ibn Nifayl • Luhyah • Fukayhah |
| Annak a lallaki | • `Abd Allah ibn `Umar • 'Abd ar-Rahman ibn 'Umar • 'Ubaid Allah ibn 'Umar • Zayd ibn 'Umar • Asim ibn Umar • Iyaad ibn 'Umar • 'Abd ar-Rahman ibn 'Umar • Az-Zubayr ibn Bakkar (Abu Shahmah) |
| Annak a babbai | • Hafsa bint 'Umar • Fatima bint 'Umar • Zaynab bint 'Umar |
| Dagiti putot | Farooqui |
| Dagiti sabali a titulo | Al-Farooq ("Mangilaslasin ti baetan ti pudno ken ulbod") Amir al-Mo`mineen ("Agbilbilin kadagiti Mammati") [1] |
Nasapa a biag
Ni Umar ket naipasngay idi idiay Meka iti kaputotan ti Banu Adi, ken akinrebbeng idi para iti arbitarasion kadagiti tribu.[6] Ti amana ket ni Khattab ibn Nufayl ken ti inana ket ni Hantama bint Hisham, manipud iti tribu ti Banu Makhzum. Nakunkuna nga isu ket kameng ti pamilia ti tengnga a klase. Idi isu ket agtutubo, isu ket nagtartaraken kadagiti kamelio tiamana kadagiti tanap nga asideg idiay Meka. Ti agtagtagilako nga amana ket naindayegan idi gapu ti kasiribna kadagiti kameng ti tribuna. Kinuna met ti Umar: "Ti amak, ni Al-Khattab ket nauyong idi a tao. Pinagtrabtrahonak idi iti narigat; no saanak nga agtrabaho binabautnak ken pinagtrabahonak aginggana intono mabannogak."[7]
Urayno manmano dagiti makabasa ken makasaurat iti sakbay ti Islamiko nga Arabia, ni Umar ket nakaadal nga agbasa ken agsurat idi ubing. Urayno isu ket saan a mannaniw, isu ket nakaparang-aya iti panagayat iti daniw ken literatura.[8] Segu ti tradision ti Quraish, bayat nga isu ket kadagiti agtutubo a panawen, ni Umar ket nakaadal iti martial arts, panagsakay iti kabalio ken gabbo. Isu ket natayag, napigsa, ken nalaing a gumagabbo.[8][9] Isu ket nalaing pay nga orador ken simmaruno kenni amana a kas maysa arbitrador kadagiti tribu.[10]
Ni Umar ket nagbalin nga agtagtagilako ket napan kadagiti nadumaduma apanagbanniaga idiay Roma ken Persia, a naibagbaga nga idiay ket nakasarak kadagiti nadumaduma nga eskolar ken nangusig kadagiti kagimongan ti Romano ken Persia. Isu ket nagballigi pay a kas maysa nga agtagtagilako.[8][11] Kasla met dagiti nakapalikmut kaniana, ni Umar ket nagay-ayat nga uminom kadagiti aldawna iti masakbayan nga Islamiko.[12]
Pamilia
Ni Umar ket nangasawa kadagiti 9 a babbai iti kabibiagna ken addaan idi kadagiti 14 nga annak, 10 nga annak a lalaki ken 4 nga annak a babbai.
Dagiti salaysay ket dagiti sumaganad:
- Asawa: Zaynab bint Maz'un (iti panawen ti Jahiliyyah [Al-aldaw ti Kuneng])
- Anak a lalaki: Abdullah ibn Umar
- Anak a lalaki: Abdulrahman ibn 'Umar (Ti Laklakay)
- Anak a lalaki: Abdulrahman ibn 'Umar
- Anak a babai: Hafsa bint Umar
- Asawa: Umm Kulthum bint Jarwila Khuzima (naidiborsio)[13]
- Anak a lalaki: Ubaidullah ibn Umar
- Anak a lalaki: Zayd ibn 'Umar[13]
- Asawa: Quraybah bint Abi Umayyah al-Makhzumi (naidiborsio, inasawa babaen ni Abdulrehman ibn Abu Bakr)
- Asawa: Umm Hakim bint al-Harith ibn Hisham (manipud iti asawana, ti dati a kadua ni 'Umar ken kadua ni Ikrimah ibn Abi-Jahl ket natay idiay Gubat ti Yarmouk, kalpasanna naidiborsio ngem kinuna ni al-Mada'ini a saanna nga indiborsio)[14]
- Anaka babai: Fatima bint 'Umar
- Anak a lalaki: Asim ibn Umar
- Asawa: Atikah bint Zayd ibn Amr ibn Nufayl (cousin of 'Umar and former wife of Abdullah ibn Abu Bakr[15][17] inasawana ni 'Umar idi agtawen ti 12 AH ken kalpasan idi napatay ni Umar, inasawana ti az-Zubayr ibn al-Awwam)
- Anak a lalaki: Iyaad ibn 'Umar
- Anak a lalaki: Zayd ibn 'Umar, (naindayegan nga ammo a kas ni Ibnul Khalifatayn; ti anak a lalaki dagiti dua a kalipa a kas Umar ken Ali).
- Anak a babai: Ruqayyah bint 'Umar
- Asawa: Luhyah (ti babai manipud idiay Yemen (Yaman) ket naisuppiatan iti kasasaad iti pannakiasawa kenni 'Umar, al-Waqidi said that she was Umm Walad, meaning a slave woman)[13]
- Anak a lalaki: Abdulrahman ibn 'Umar (ti kaubingan a Abdulrehman bayat nga adda met dagiti mangibagbaga nga isu ti akintengnga Abdulrehman manipud kenni Luhyah)
- Asawa: Fukayhah (kas Umm Walad)
- Anak a babai: Zaynab bint 'Umar (ti kabassitan nga anak ni 'Umar manipud kenni Fukayhah)
Ti sabali pay nga anak a lalaki ket ni az-Zubayr ibn Bakkar, tinawtawagan ti Abu Shahmah, ngem di ammo no ania ti ina.[13]
Dagiti paammo
Dagiti nagibasaran
- Donner, Fred, The Early Islamic Conquests, Princeton University Press, 1981.
- Guillaume, A., The Life of Muhammad, Oxford University Press, 1955.
- Albert Hourani, A History of the Arab Peoples, Faber and Faber, 1991.
- Madelung, Wilferd, The Succession to Muhammad, Cambridge University Press, 1997.
- G. Levi Della Vida and M. Bonner, "Umar" in Encyclopedia of Islam, CD-ROM Edition v. 1.0, Koninklijke Brill NV, Leiden, The Netherlands, 1999.
- Previte-Orton, C. W. (1971). The Shorter Cambridge Medieval History. Cambridge: Cambridge University Press.
- How Many Companions Do You Know? By Ali Al-Halawani.
- ibn Sa'ad. The Book of the Major Classes (Tabaqat al-Kubra).
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig ken ni Omar iti Wikimedia Commons
- Naiyaon manipud iti Ti Pakasaritaan dagiti Kalipa babaen ni Jalal ad-Din a kas Suyuti
- Sirah ti Amirul Muminin Umar Bin Khattab (r.a.a.) Naiyarkibo 2007-09-30 iti Wayback Machine babaen ni Shaykh Sayyed Muhammad bin Yahya Al-Husayni Al-Ninowy.