Villisvín

Villisvín (Sus scrofa)[3] eða Evrasískt villisvín,[4] er klaufdýr af svínaætt ættað frá mestallri Evrasíu, Norður Afríku, og Stóru-Sundaeyjum. Afskipti manna hafa aukið útbreiðsluna enn frekar, sem hefur gert tegundina eina útbreiddustu spendýrategund heimsins og þar með útbreiddustu svínategundina.[4] Hin mikla útbreiðsla, mikill fjöldi og aðlögunarhæfileiki, þýðir það að þau eru skráð í least concern af IUCN[1] og þau eru ágeng tegund á hluta þess svæðis sem þau hafa verið flutt til. Tegundin kom líklega fram í Suðaustur Asíu um fyrri hluta Pleistósen,[5] og ruddu öðrum tegundum úr vegi þegar þau breiddust út til gamla heimsins.[6]

Villisvín
Tímabil steingervinga: Snemma Pleistósen–nútíma
Göltur af Mið-Evrópsku undirtegundinni (S. s. scrofa)
Göltur af Mið-Evrópsku undirtegundinni
(S. s. scrofa)
Ástand stofns
Vísindaleg flokkun
Ríki:Dýraríki (Animalia)
Fylking:Seildýr (Chordata)
Flokkur:Spendýr (Mammalia)
Ættbálkur:Klaufdýr (Artiodactyla)
Ætt:Svín (Suidae)
Ættkvísl:Svín (Sus)
Tvínefni
Sus scrofa
Linnaeus, 1758
Endurgert útbreiðslukort upprunasvæðis villisvína (grænt) og þar sem þau eru innflutt (blátt): Ekki er sýndir minni hópar í Karíbaeyjar, Nýja-Sjáland, Afríka sunnan Sahara, og víðar.[1]
Endurgert útbreiðslukort upprunasvæðis villisvína (grænt) og þar sem þau eru innflutt (blátt): Ekki er sýndir minni hópar í Karíbaeyjar, Nýja-Sjáland, Afríka sunnan Sahara, og víðar.[1]
Samheiti
Samnefni tegundar[2]
  • andamanensis
    Blyth, 1858
  • babi
    Miller, 1906
  • enganus
    Lyon, 1916
  • floresianus
    Jentink, 1905
  • natunensis
    Miller, 1901
  • nicobaricus
    Miller, 1902

Síðan 1990, hafa allt að 16 undirtegundir verið viðurkenndar, sem skiptast í fjóra svæðishópa byggt á hæð höfuðkúpu og lengd lacrimal bone.[2]


Heiti eftir aldri

Flokkun og þróun

Höfuðkúpa af Sus strozzi (Museo di Storia Naturale di Firenze), Pleistósene svínategund sem varð undir í samkepninni við S. scrofa

MtDNA rannsóknir benda til að villisvín eru upprunnin frá eyjum í Suðaustur Asíu svo sem Indónesíu og Filippseyjum, síðar breiðst út til meginlands Evrasíu og Norður Afríku.[5] Elstu fornleifar tegundarinnar koma frá bæði Evrópu og Asíu, og eru síða snemma á Pleistósen.[7] Við lok Villafranchian, hafði S. scrofa að mestu rutt hinni skyldu S. strozzii úr vegi; stór, hugsanlega mýradveljandi forfaðir nútíma Sus verrucosus, um allt meginland Evrasíu, svo það var einungis á stökum svæðum í Asíu.[6] Nánasti ættingi þess er skeggsvín á Malacca og nágrannaeyjum.[3]

Undirtegundir

Nú (2005)[2] eru 16 undirtegundir viðurkenndar, sem er skift uppí fjóra svæðishópa:

  • Vestræn: Inniheldur S. s. scrofa, S. s. meridionalis, S. s. algira, S. s. attila, S. s. lybicus, og S. s. nigripes. Þessar undirtegundir eru yfirleitt með háa hauskúpu (þó eru lybicus og sumar scrofa með lága hauskúpu), með þykkt þel og (að undanteknum scrofa og attila) lítt þroskaða mön.[8]
  • Indversk: Inniheldur S. s. davidi og S. s. cristatus. Þessar undirtegundir hafa takmarkað eða ekkert þel, með langa mön og áberandi rákir á trýni og munni. S. s. cristatus er með háa hauskúpu og S. s. davidi er með lága hauskúpu.[8]
  • Austræn: Inniheldur S. s. sibiricus, S. s. ussuricus, S. s. leucomystax, S. s. riukiuanus, S. s. taivanus, og S. s. moupinensis. Einkennandi fyrir þessar undirtegundir er hvítleit rák sem nær frá munnvikum til neðri hluta kjálka. Að undanskilinni S. s. ussuricus, þá eru flest með háa höfuðkúpu. Þelið er þykkt, nema hjá S. s. moupinensis, mön að mestu ekki til staðar.[8]
  • Indónesísk: Einvörðungu S. s. vittatus, einkennandi fyrir það er gisið hár, skortur á þeli, löng mön, breið rauðleit rák frá trýni til hliðanna áhálsi.[8] Þetta er fornlegasta gerðin af þessum fjórum hópum, með minnstan heila, frumstæðasta tanngerð og ósérhæfða höfuðkúpugerð.[9]
Hauskúpur villisvíns (til vinstri) og alisvíns (hægri): Ath. mikið styttra andlit þess seinna.[15]



Rándýr

Tígur að drepa villisvín í Kanha Tiger Reserve





Sjá einnig



Tilvísanir

Heimildir

  • Cabanau, Laurent (2001). The Hunter's Library: Wild Boar in Europe. Könemann. ISBN 3-8290-5528-5.
  • Marsan, Andrea; Mattioli, Stefano (2013). Il Cinghiale (ítalska). Il Piviere (collana Fauna selvatica. Biologia e gestione). ISBN 978-88-96348-178.
  • Scheggi, Massimo (1999). La bestia nera: Caccia al cinghiale fra mito, storia e attualità (ítalska). Editoriale Olimpia (collana Caccia). ISBN 88-253-7904-8.

Viðbótarlesning

Ytri tenglar


Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu