Wesi
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Katrangan Umum Unsur | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jeneng, Lambang, Nomer atom | wesi, Fe, 26 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dhèrèt kimia | logam transisi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Golongan, Période, Blok | 8, 4, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Panampilan | metalik mengkilap keklawuan  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Massa atom | 55,845(2) g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Konfigurasi elektron | [Ar] 3d6 4s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cacahing èlèktron saben kulit | 2, 8, 14, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ciri-ciri fisik | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fase | padat | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Massa jenis (watara suhu kamar) | 7,86 g/cm³ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Massa jenis cair ing titik lebur | 6,98 g/cm³ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Titik lebur | 1811 K (1538 °C, 2800 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Titik umob | 3134 K (2861 °C, 5182 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kalor peleburan | 13,81 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kalor panguapan | 340 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kapasitas kalor | (25 °C) 25,10 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ciri-ciri atom | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Struktur kristal | kubus pusat badan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bilangan oksidasi | 2, 3, 4, 6 (oksida amfoter) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativitas | 1,83 (skala Pauling) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Energi ionisasi | pertama: 762,5 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ke-2: 1561,9 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ke-3: 2957 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jari-jari atom | 140 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jari-jari atom (terhitung) | 156 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jari-jari kovalen | 125 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lain-lain | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sifat magnetik | feromagnetik | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Resistivitas listrik | (20 °C) 96,1 nΩ·m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Konduktivitas termal | (300 K) 80,4 W/(m·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ekspansi termal | (25 °C) 11,8 µm/(m·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kacepetan swara (ing wujud kawat) | (suhu kamar) (elektrolitik) 5120 m/s | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Modulus Young | 211 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Modulus rigiditas | 82 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Modulus ruah | 170 GPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nisbah Poisson | 0,29 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Skala Mohs | 4,0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kakerasan Vickers | 608 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kekerasan Brinell | 490 MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Isotop | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Referensi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wesi punika sawijining unsur kimia; gadhah simbul Fe (Cithakan:Etymology) lan nomer atom 26. Wesi punika sawijining logam ingkang kalebet ing seri transisi pisanan lan kelompok 8 wonten ing tabel periodik. Miturut bobot, wesi punika unsur paling umum wonten ing Bumi, langkung ageng tinimbang oksigen (32.1% lan 30.1%, ingkang lumampah), nggadahi peranan ageng wonten ing inti njawi lan inti jero Bumi. Wesi punika unsur paling umum kaping papat wonten ing kerak Bumi, kathah dipunendhakaken dening meteorit wonten ing kaanan logam, lan ugi bijihipun kapanggih wonten ngriku.
Ngasilaken logam kanggo kapigunayang saking bijih wesi mbutuhaken tungku utawi tungku kanggo nggayuh 1,500 °C (2,730 °F) utawi langkung dhuwur, watara 500 °C (932 °F) langkung dhuwur tinimbang kangge peleburan tembaga. Manungsa wiwit nguwasani proses punika ing Eurasia nalika millenium kaping 2 SM lan panggunaan alat-alat wesi lan senjata wiwit nggantosaken paduan tembaga—ing sawetawis wilayah, mung kinten taun 1200 SM. Kajadian punika dipunanggep minangka transisi saking jaman Zaman Perunggu dhateng Zaman Besi. Ing donya modhern, paduan wesi, kados ta baja, baja tahan karat, baja cor lan baja paduan khusus, dados logam industri paling umum, amargi sipat mekanisipun lan reginipun kang murah. Industri wesi lan baja punika penting sacara ekonomi, lan wesi punika logam paling murah, kanthi regi sawetawis dolar saben kilogram utawi pon.
Sipat-sipat fisik wesi ing tekanan lan suhu ingkang dhuwur sangêt sampun dipun kaji sacara wiyar,[1][2] amargi pentingipun kanggé teori babagan jantung Bumi lan planet-planet sanèsipun. Ing tekanan langkung saking 10 GPa lan suhu sawetawis atusan kelvin utawi langkung sithik, wesi α badhé owah dadi struktur liyané ingkang hexagonal close-packed (hcp), ingkang ugi dipun wastani ε-wesi. Fase suhu dhuwur γ ugi owah dadi ε-wesi, nanging punika kedah ing tekanan langkung dhuwur.