Search

Jern

grunnstoff med kjemisk symbol Fe og atomnummer 26
26Mangan ← Jern/jarn → Kobolt

↑
Fe
↓
Ru
Generelle eigenskapar
Namn, kjemisk symbol,
atomnummer		Jern/jarn, Fe, 26
Kjemisk serieTransisjonsmetall
Gruppe, periode, blokk8, 4, d
Tettleik, hardleik7 784 kg/m3, 4,0 (ikkje SI)
UtsjånadGlinsande metallisk
med gråskjær
Jern/jarn
Atomeigenskapar
Atommasse55,845 u (ikkje SI)
Atomradius (berekna)140 (156) pm
Kovalent radius125 pm
Ioneradius64 pm (ladning: +3)
van der Waals radius(?) pm
Elektronkonfigurasjon[Ar]
Elektron per energinivå2, 8, 14, 2
Oksidasjonstrinn (oksid)+2, +3, +4, +6 (amfotært)
KrystallstrukturKubisk romsentrert
Fysiske eigenskapar
TilstandsformFast stoff
Smeltepunkt1808 K (1535°C)
Kokepunkt3023 K (2750°C)
Molart volum7,09 cm3/mol
Fordampingsvarme349,6 kJ/mol
Smeltevarme13,8 kJ/mol
Damptrykk7,05 Pa ved 1808 K
Ljodfart4910 m/s ved 20 °C
Diverse eigenskapar
Elektronegativitet1,83 (Paulings skala)
Spesifikk varmekapasitet452 J/(kg·K)
Elektrisk konduktivitet9,93 MS/m
Termisk konduktivitet80,2 W/(m·K)
Ioniseringspotensial762,5 kJ/mol
1561,9 kJ/mol
2957 kJ/mol
5290 kJ/mol
Mest stabile isotopar
Iso-
top		Naturleg
førekomst		Halverings-
tid (ikkje SI)		NMNE MeV
(ikkje SI)		NP
54Fe 5.8% (stabilt)
55Fe (kunstig) 2,73 år ε 0,231 55Mn
56Fe 91,72% (stabilt)
57Fe 2,2% (stabilt)
58Fe 0,28% (stabilt)
59Fe (kunstig) 44,503 d β− 1,565 59Co
60Fe (kunstig) 1,5 mill. år β− 3,978 60Co
SI-einingar og STP er brukt unntatt der det er avmerkt

Jern eller jarn er eit metallisk grunnstoff med kjemisk symbol Fe og atomnummer 26. Det høyrer til transisjonsmetalla og er plassert i gruppe 8 i periodesystemet. Jern er eit av dei vanlegaste metalla i jordskorpa. Jern er ferromagnetisk.

Utvinning

Jernmalm inneheld jernoksid. Malmen vert redusert til råjern.Smeltepunktet er 1535 grader celsius, mens kokepunktet er 2750 grader celsius.

Viktige sambindingar

Bruk

Stål er legeringar som inneheld mykje jern. Desse vert brukt til alt frå kjøkkenreiskap til bygningar. Eigenskapane til stålet er avhengig av kva andre metall som finst i legeringa.

Biologisk rolle

Jern finst som spormineral i hemoglobin og er viktig for oksygentransport i kroppen.

Sjå òg

Bakgrunnsstoff

Henta frå «https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=nn&q=Jern&oldid=3417346»
🔥 Top keywords: HovudsideSpesial:SøkCarles PuigdemontMarie AntoinetteSpesial:Siste endringarVerdas landDet norske alfabetetPeer Gynt-prisenEWikipedia:KontaktKrøllalfaDiktAndre verdskrigenSionistWikipedia:ArbeidskontoretNasjonaldyrOslo kommuneWikipedia:OmChampions LeagueHjelp:InnhaldCristiano RonaldoBergen kommuneWikipedia:VelkomenAsker kommuneNasjonalrettWikipediaTidslinje over norsk historieNazismeArab al-Aramshe17. aprilWikipedia:Utvald artikkelPaparoa nasjonalpark27-årsklubbenEli Kari GjengedalIngvild KjerkolUSAMBrennverdiJordbruksrevolusjonen