ტოკი პონა
ტოკი პონა — გამოგონილი ხელოვნური ენა (ფილოსოფიური არტლანგი), რომელიც ცნობილია თავისი მცირე ლექსიკით, სიმარტივითა და ათვისების სიადვილით.[1] იგი შეიქმნა სონია ლანგის, კანადელი ლინგვისტისა და მთარგმნელის მიერ,[1][2] აზრებისა და კომუნიკაციის გასამარტივებლად. პირველი ენის ჩანახატი გამოქვეყნდა ონლაინ 2001 წელს, ხოლო სრული ფორმა გამოქვეყნდა წიგნში ტოკი პონა: სიკეთის ენა 2014 წელს[3] [4] ლანგმა ასევე გამოუშვა დამატებითი ლექსიკონი, Toki Pona Dictionary, 2021 წლის ივლისს, საზოგადოების გამოყენებაზე დაყრდნობით.
ტოკი პონა არის იზოლირებული ენა მხოლოდ 14 ფონემით და მინიმალიზმის ძირითადი მახასიათებლით. ის ფოკუსირებულია მარტივ, თითქმის უნივერსალურ ცნებებზე, რათა მაქსიმალურად გაზარდოს გამოხატულება ძალიან ცოტა სიტყვის დახმარებით.ენა შექმნილია ამ ენების ელემენტების გაერთიანებით: ქართული, ინგლისური, ტოკ პისინი, ფინური, ჰოლანდიური, აკადური ფრანგული, ესპერანტო, სერბულ-ხორვატიული და ჩინური ელემენტებით In Toki Pona: The Language of Good, Lang წარმოგიდგენთ დაახლოებით 120 სიტყვას, ხოლო მოგვიანებით ტოკი პონას ლექსიკონში ჩამოთვლილია 137 „არსებითი“ სიტყვა და რამდენიმე ნაკლებად გამოყენებული სიტყვა. მისი სიტყვები ადვილად წარმოითქმის ენობრივ ფონზე, რაც საშუალებას აძლევს მას იყოს ერთგვარი ხიდი სხვადასხვა კულტურის ადამიანებისთვის.[4] თუმცა, ის არ შექმნილა, როგორც საერთაშორისო დამხმარე ენა. ნაწილობრივ შთაგონებული ტაოისტური ფილოსოფიით, ენა შექმნილია იმისთვის, რომ დაეხმაროს მომხმარებლებს კონცენტრირება მოახდინონ ძირითად საკითხებზე და ხელი შეუწყონ პოზიტიურ აზროვნებას, საპირ-ვორფის ჰიპოთეზის შესაბამისად. მცირე ლექსიკის მიუხედავად, ენის მცოდნელებს შეუძლიათ გაგება და კომუნიკაცია, ძირითადად ეყრდნობიან კონტექსტს და სიტყვების კომბინაციებს უფრო კონკრეტული მნიშვნელობების გამოსახატავად.
შექმნის შემდეგ, 2000-იანი წლების დასაწყისში ჩამოყალიბდა მოლაპარაკეთა მცირე საზოგადოება.[2][5] მიუხედავად იმისა, რომ აქტივობა ძირითადად ხდება ონლაინ ჩატის ოთახებში, სოციალურ მედიაში და სხვა ონლაინ ჯგუფებში, 2000-იან და 2010-იან წლებში მოეწყო რამდენიმე ორგანიზებული შეხვედრა.