पेनोम पेन्ह
पेनोम पेन्ह' (अङ्ग्रेजी: Phnom Penh , /pəˈnɔːm ˈpɛn/ or /ˈnɒm ˈpɛn/;[२][३] खमेर: ភ្នំពេញ, आकृति:IPA-km) दक्षिणपूर्वि एसियाली राष्ट्र कम्बोडियाक राजधानी तथा प्रमुख शहर छी। ई शहर टोन्ले साप तथा मेकङ नदीक किनारमे बसल अछि , फ्रेञ्च विस्तारक बेरसँ हि ई शहर कम्बोडियाक राजधानीक रूपमे रहल अछि। साथ ई शहर देशक अर्थतन्त्र, औद्योगिक तथा सास्कृतिक केन्द्रक रूपमे स्थापित भेल अछि।
पेनोम पेन्ह រាជធានីភ្នំពេញ ក្រុងចតុមុខ | ||
---|---|---|
विशेष प्रशासकीय क्षेत्र | ||
ក្រុងភ្នំពេញ · पेनोम पेन्ह शहर | ||
उपनाम(सभ): एसियाक मोती (१९६० सँ पहिल) आकर्षक शहर | ||
निर्देशाङ्क: ११°३३′उ॰ १०४°५५′पू॰ / ११.५५०°N १०४.९१७°E १०४°५५′पू॰ / ११.५५०°N १०४.९१७°E | ||
देश | कम्बोडिया | |
स्थापना | १३७२ | |
राजधानीक अवस्था | १८६५ | |
उपभाग | १२ जिलासभ | |
सरकार | ||
• प्रकार | नगर परिषद | |
• गभनर | खुओङ सरेङ (क्याम्बोडियन पिपल्स पार्टी) | |
क्षेत्रफल | ||
• कुल | ६७८.४६ किमी२ (२६१.९५ वर्गमाइल) | |
• क्रम | Ranked 24th | |
उन्नतांश | ११.८९ मिटर (३९.०१ फिट) | |
जनसङ्ख्या (२०१२)[१] | ||
• कुल | १५०१७२५ | |
• क्रम | Ranked 1st | |
• घनत्व | २२००/वर्ग किमी (५७००/वर्ग माइल) | |
• क्रम | Ranked 1st | |
वासिन्दा | पेनोम पेन्हर | |
समय क्षेत्र | युटिसी+7 (Indochina Time) | |
क्षेत्रीय सङ्केत | +८५५ (०२३) | |
वेबसाइट | www.phnompenh.gov.kh/ |
कोनो समयमे एसियाक मोति कहै चिनल ई शहर सन् १९२० कऽ फ्रेञ्चसभ बनाएल इन्डोचाईना शहरसभ मध्ये सबसँ निक शहर मानैत अछि । पेनोम पेन्ह पर्यटकसभक लेल एकटा आकर्षणक केन्द्रक साथै मुख्य पर्यटकीय स्थल सेहो छी । सन् १४३४ मे स्थापना भेल ई शहर सुन्दर तथा ऐतिहासिक वास्तुकला तथा आर्कषणक लेल प्रख्यात अछि । ई शहरमे विभिन्न स्थानसभमे बहुत फ्रेञ्च कोनोनियल भवनसभ रहल अछि ।
ई महानगरीय शहरमे करिब १५ लाख [१] लोगसभ बसोबास करैत अछि जबकी कम्बोडियाक जनसङ्ख्या १ करोड ४८ लाख रहल अछि । [४]
इतिहास
वास्तविक घटनाक शताब्दि पश्चात अभिलेखमे आएल पेनोम पेन्हक बारेमे दन्ते कथा अनुसार पेन्ह माने खमेरमे डाउन पेन्ह अर्थात पेन्हक बज्यै होएत अछि, जे पेनोम पेन्हक भविष्य चाकटोमुकमे रहैत अछि ।
मौसम
पेनोम पेन्हमे उष्ण प्रदेशिय तथा सुख्खा मौसम रहल अछि । अत मौसम कुछ सामान्य परिवर्तनक साथ वर्षभर गर्मि होएत अछि । हिमरक मौसम सामान्यतया २२ सँ ३५ डिग्री सेल्सियस अछि आ मौसम उष्ण प्रदेशिय वर्षासँ परिवर्तन लावैब सकैत अछि ।
पेनोम पेन्ह (तापक्रम: १९८८–२०१३, उच्च: १९०६–२०१३)-कऽ लेल मौसम जानकारी | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
महिना | जन | फर | मार्च | अप्रैल | मई | जुन | जुलाई | अगस्त | सित | अक्टु | नव | दिस | वर्ष |
अधिकतम °से (°फे) रेकर्ड | ३६٫१ (९७) | ३८٫१ (१०१) | ४०٫० (१०४) | ४०٫५ (१०५) | ४०٫० (१०४) | ३९٫२ (१०३) | ३७٫२ (९९) | ३७٫८ (१००) | ३५٫५ (९६) | ३६٫१ (९७) | ३४٫४ (९४) | ३७٫२ (९९) | ४०٫५ (१०५) |
अधिकतम °से (°फे) औषत | ३१٫६ (८९) | ३३٫२ (९२) | ३४٫६ (९४) | ३५٫३ (९६) | ३४٫८ (९५) | ३३٫८ (९३) | ३२٫९ (९१) | ३२٫७ (९१) | ३२٫२ (९०) | ३१٫४ (८९) | ३१٫१ (८८) | ३०٫८ (८७) | ३२٫९ (९१) |
दैनिक औषत °से (°फे) | २६٫६ (८०) | २८٫० (८२) | २९٫४ (८५) | ३०٫२ (८६) | ३०٫० (८६) | २९٫२ (८५) | २८٫७ (८४) | २८٫५ (८३) | २८٫२ (८३) | २७٫२ (८१) | २७٫१ (८१) | २६٫३ (७९) | २८٫३ (८३) |
न्यूनतम °से (°फे) औषत | २१٫८ (७१) | २२٫८ (७३) | २४٫३ (७६) | २५٫५ (७८) | २५٫६ (७८) | २४٫९ (७७) | २४٫८ (७७) | २४٫६ (७६) | २४٫४ (७६) | २४٫२ (७६) | २३٫२ (७४) | २१٫९ (७१) | २४٫० (७५) |
न्यूनतम °से (°फे) रेकर्ड | १२٫८ (५५) | १५٫२ (५९) | १९٫० (६६) | १७٫८ (६४) | २०٫६ (६९) | २१٫२ (७०) | २०٫१ (६८) | २०٫० (६८) | २१٫१ (७०) | १७٫२ (६३) | १६٫७ (६२) | १४٫४ (५८) | १२٫८ (५५) |
औषत वर्षात मीमी (इञ्च) | १२٫१ (०٫४८) | ६٫६ (०٫२६) | ३४٫८ (१٫३७) | ७८٫८ (३٫१) | ११८٫२ (४٫६५) | १४५٫० (५٫७१) | १६२٫१ (६٫३८) | १८२٫७ (७٫१९) | २७०٫९ (१०٫६७) | २४८٫१ (९٫७७) | १२०٫५ (४٫७४) | ३२٫१ (१٫२६) | १,४११٫९ (५५٫५८) |
वर्षात दैनिक औषत (≥ ०.१ mm) | १٫२ | १٫१ | ३٫४ | ६٫८ | १५٫९ | १७٫० | १८٫१ | १८٫३ | २१٫५ | १९٫३ | १०٫२ | ४٫५ | १३७٫३ |
औषत नमी (%) | ७३ | ७१ | ७१ | ७३ | ७७ | ७८ | ८० | ८१ | ८४ | ८४ | ७८ | ७३ | ७७ |
मासिक औषत सौर्य प्रकाश अवधि | २६० | २२६ | २६७ | २४० | २०२ | १९२ | १४३ | १७४ | १२९ | २०२ | २१३ | २४२ | २,४९० |
स्रोत #१: Deutscher Wetterdienst[५] | |||||||||||||
स्रोत #२: डेनिस मौसमशास्त्र संस्था (आइतबार, १९३१–१९६०)[६] |
अर्थतन्त्र
पेनोम पेन्ह कम्बोडियाक आर्थिक केन्द्रक रूपमे रहल अछि मुदा ई कम्बोडियाक अर्थत्नत्रक पैग हिस्सा ओगटने अछि । ई शहरक दुई अंकक आर्थिक बृद्धिसँ आर्थिक विस्तारके सहयोग करै एहि शहरमे नयाँ होटलसभ, रेष्टुरेन्टसभ, बारसभ, अग्ला भवनसभ तथा आधुनिक भवनसभ तयार भेल अछि ।
ई शहरक मुख्य अर्थतन्त्र तयार पोशाक, ट्रेडिंग तथा छोट आ मझला व्यावसायसभमे आधारित रहल अछि । कुछ वर्ष पहिल जग्गा व्यावसाय उच्च स्थानमे रहैक साथ जग्गाक मूल्य आकाशियक छल ।
राजनिती
पेनोम पेन्ह देशक पाँच प्रान्तसभ मध्यक एक प्रान्त छी । ई प्रान्तमे विपक्षी दलक क्याम्बोडिया नेशनल रेसक्यु पार्टिसँ ५७ प्रतिशत भोट सहित १२ सिट मध्ये ७ सिट सहित विजय भेल छल ।