ക്വാർട്ട്സ്

ഫെൽസ്പാർ കഴിഞ്ഞാൽ ഭൂവൽക്കത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാണപ്പെടുന്ന മിനറലാണ് ക്വാർട്ട്സ് (Quartz, വെള്ളാരങ്കല്ല്,^[6] സ്ഫടികം, വെങ്കല്ല്, സ്ഫടികക്കല്ല്). തുടർച്ചയായ SiO₄ സിലിക്കൺ–ഓക്സിജൻ ടെട്രാഹൈഡ്രൽ ചട്ടക്കൂടാണ് ക്വാർട്ട്സിനുള്ളത്. ഓരോ ഓക്സിജനും രണ്ടു ടെട്രാഹൈഡ്രകൾ പങ്കുവയ്ക്കുന്നു. അതിനാൽ മൊത്തത്തിലുള്ള സൂത്രവാക്യം SiO₂ എന്നാണ്.

ക്വാർട്ട്സ്
ക്വാർട്ട്സ് ക്രിസ്റ്റലിന്റെ കൂട്ടം - ടിബറ്റിൽ നിന്ന്
General
Category	സിലിക്കേറ്റ് മിനറൽ
Formula (repeating unit)	SiO2)
Strunz classification	04.DA.05
Dana classification	75.01.03.01
Crystal symmetry	Trigonal 32
യൂണിറ്റ് സെൽ	a = 4.9133 Å, c = 5.4053 Å; Z=3
Identification
നിറം	വർണ്ണങ്ങളൊന്നുമില്ലാത്തതുമുതൽ കറുപ്പുൾപ്പെടെ പല വർണ്ണങ്ങളിൽ
Crystal habit	6-വശമുള്ള പ്രിസം 6-വശമുള്ള പിരമിഡിൽ (സാധാരണഗതിയിൽ) അവസാനിക്കും.
Crystal system	α-ക്വാർട്ട്സ്: ട്രൈഗണൽ ട്രപീസോഹൈഡ്രൽ ക്ലാസ്സ് 3 2; β-ക്വാർട്ട്സ്: ഹെക്സഗണൽ 622[1]
Twinning	കോമൺ ഡൗഫൈൻ നിയമം, ബ്രസീൽ നിയമം, ജപ്പാൻ നിയമം എന്നിവ
Cleavage	{0110} അവ്യക്തം
Fracture	കോൺകോയ്ഡൽ (Conchoidal)
Tenacity	ബ്രിട്ടിൽ (Brittle)
മോസ് സ്കെയിൽ കാഠിന്യം	7 – അശുദ്ധമായ ഇനങ്ങളിൽ ഇതിൽ കുറവായിരിക്കും
Luster	വിട്രിയസ് – waxy to dull when massive
Streak	വെള്ള
Diaphaneity	സുതാര്യമായതുമുതൽ അതാര്യമായതുവരെ
Specific gravity	2.65; അശുദ്ധമായ ഇനങ്ങളിൽ 2.59–2.63
Optical properties	യൂണിആക്സിയൽ (+)
അപവർത്തനാങ്കം	nω = 1.543–1.545 nε = 1.552–1.554
Birefringence	+0.009 (ബി-ജി ഇന്റർവെൽ)
Pleochroism	ഇല്ല
Melting point	1670 °C (β ട്രൈഡൈമൈറ്റ്) 1713 °C (β ക്രിസ്റ്റോ‌ബാലൈറ്റ്)[1]
Solubility	സാധാരണ താപനിലയിലും മർദ്ദത്തിലും ലയിക്കാത്തത്; 1 ppmmass at 400 °C and 500 lb/in2 to 2600 ppmmass at 500 °C and 1500 lb/in2[1]
Other characteristics	പീസോഇലക്ട്രിക്, ചിലപ്പോൾ ട്രൈബോല്യൂമിനസന്റ്, കൈറൽ (hence optically active if not racemic)
അവലംബം	[2][3][4][5]

വിവിധതരം ക്വാർട്ട്സുകളുണ്ട്. ഇതിൽ പലതും വളരെ മൂല്യമുള്ള രത്നക്കല്ലുകളാണ്. യൂറോപ്പിലും മദ്ധ്യപൂർവ്വദേശത്തും പലതരം ക്വാർട്ട്സ് പുരാതന കാലം മുതൽ ആഭരണങ്ങളും കൊത്തുപണികളും ഉണ്ടാക്കാൻ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്.

ജർമൻ ഭാഷയിലെ "ക്വാർസ്" എന്ന വാക്കിൽ നിന്നും മിഡിൽ ഹൈ ജർമൻ "ട്വാർക്" എന്ന വാക്കിൽ നിന്നുമാവണം ക്വാർട്ട്സ് എന്ന പദത്തിന്റെ ഉൽപ്പത്തി.^[7]