पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा एयरबस ए३२०-२१३ दुर्घटना

यस विमानलाई युरोपेली कम्पनी एयरबसले निर्माण गरेको थियो जसलाई सन् २००४ मा, चीनमा निर्माण गरिएको थियो र यसलाई सन् २००४ देखि सन् २०१४ सम्म, चीनको एक वायुसेवा कम्पनीले,सञ्चालन गरेको थियो।^[९] पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा निगमले यस विमानलाई पछि ३१ अक्टोबर २०१४ भाडामा लिएको थियो र एपि-बिएलडीको रूपमा दर्ता गरेको थियो।^{[१०][११]} २२ मार्च देखि ७ मे २०२० सम्म, विश्वव्यापी कोरोना महामारीको बीचमा यसले उडान रद्दको गरेको थियो र यस विमान मैदानमै रहेको थियो। ^[१२]७ मे देखि, विमानले छ उडानहरू सञ्चालन गरिसकेको थियो। नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले विमान नोभेम्बर ५ सम्म उडानको लागि उपयुक्त भएको घोषण गरेको थियो।^[१२] विमान दुर्घटना हुनुभन्दा अघिल्लो दिन मस्कतबाट लाहोरको लागि उडान सञ्चालन गरेको थियो। एयरबसका अनुसार, विमानले, ४७,१२४ घण्टा हावामा रहेको बताएको थियो।^[१३]

यस विमानका चालक कप्तान सजद गुल थिए।^[१४] विमानले आफ्नो ९० मिनेटको यात्रा तय गर्नै लागेको थियो।^[१५] यो पाकिस्तानी समय अनुसार, दिउँसोको २ बजेर ४५ मिनेट जाँदा उच्च जनघनत्व भएको कराची नजिक दुर्घटना ग्रस्त भएको थियो भने यो जिनाह अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट ३ किलोमिटर (१.९ माइल) टाढा दुर्घटना ग्रस्त भएको थियो।^[१६] भवनमा टोकिएको दुर्घटना भए लगत्तै यसमा आगलागी भएको प्रतिवेदनहरूमा जनाइएको छ। भवनहरूमा ठूलो क्षति गर्नुका साथै भवनहरू आगोको चपेटामा परेका थिए।^[१७]विमान चालकले हवाई ट्राफिक नियन्त्रकलाई एक संयन्त्र असफलता वा अवतरण गियरमा ठूलो समस्या आएको बताएका थिए र यसको लगत्तै उनीहरू बीच सम्पर्क टुटेको थियो। ^[१८]हवाई ट्राफिक नियन्त्रकले विमान चालकलाई उसको अगाडि दुईवटा मार्ग खुला रहेको जनाएको थियो।^[१९] पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा निगमका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत, अरशद मलिकका अनुसार विमान चालकले नियन्त्रण कक्षलाई एउटा प्राविधिक समस्या रहेको बताएका थिए र उनले दुई मार्ग अवतरणको लागि तयार भए पनि अवतरणको सट्टा यात्रा जारी राख्ने निर्णय गरेका थिए। विमान चालकले, "हामी फर्कदैछौँ, हामीले नियन्त्रण गुमाएका छौँ" भनेर बताएका थिए र त्यसको बाह्र सेकेन्ड पछि उनले खतराको सूचना जारी गरेका थिए जुन विमानसँगको अन्तिम संवाद थियो।^{[२०][२१]}

यस क्षेत्रको साँघुरो सडक र गल्लीहरूले उद्धार सेवाहरूलाई अवरुद्ध गरेको जनाइएको छ।^[२२] अन्तर सेवा सामाजिक सम्बन्ध नामक पाकिस्तानी सैन्य सञ्चार माध्यमले, पाकिस्तानी सेना र पाकिस्तानी वनरक्षकको विशेष सेनाद्वारा उक्त क्षेत्रमा घेरा स्थापित गरेको थियो।^[२३] राष्ट्रिय दूरदर्शन जियोले दुर्घटना पश्चात् विभिन्न यस सम्बन्धित श्रव्य दृश्यहरू जारी गरेको थियो। आपतकालीन टोलीहरूले फोहोर, कालो धुवाँको बादल र पृष्ठभूमिमा बलिरहेको आगोको बीच खोजी कार्य जारी राखेका थिए।^[२४]

एद्ही फाउन्डेसनका फैसल एद्हीले उक्त दुर्घटनाबाट कम्तिमा १५ वटा घरहरूमा क्षति पुगेको बताएका थिए।^{[२५][२६]} पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवाका प्रवक्ता अब्दुलाह हफिज खानले १८ घरहरू पूर्ण रूपमा ध्वस्त भएको जनाएका थिए।^{[२७][२८]}

देश अनुसार यात्री

राष्ट्रियता	यात्रु	चालक दल	जम्मा
पाकिस्तानी	९०[२९]	८[२९]	९८[२९]
अमेरिकी	१[२९]	०[२९]	१[२९]
जम्मा	९१	८	९९

पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवाले उक्त उडानको विवरण जारी गरेको थियो। विवरणका अनुसार दुई देशका ९१ जना यात्री यसमा समावेश थिए जसमा ५१ पुरुष, ३१ महिला र २ बालबालिकाहरू रहेका थिए। कराचीका बासिन्दाहरूको हताहतको भएको जनाइएको छ।^[३०]

सहरका मेयर वसीम अख्तरले विमानमा बाँचेकाहरू कोही नरहेको तर एउटा यात्रु दुर्घटना पछि उसको परिवारको सम्पर्कमा आएको बताइएका थिए। अल जजिरका अनुसार अधिकारीहरूले पछि कम्तीमा पनि दुई जना बाँचेकाहरू भेटिएको जनाएको थियो।^[३१] पञ्जाब बैङ्कका अध्यक्ष जफर मसुदलाई घटना स्थलबाट जिवितै उद्दार गरिएको थियो भने अर्का एक यात्रुलाई पनि जिवितै उद्दार गरी अस्पताल पुर्‍याइएको पाकिस्तानी सञ्चार माध्यम नव-ए-वक्तले जनाएको छ।^[३२] सिन्घ स्वास्थ विभागका प्रवक्ता मिरन युसुफले दुर्घटनामा जमिनमा कम्तिमा ८ जना आगलागीबाट घाइते भएको जनाएका थिए।^[३३] घाइते हुनेमा महिला र बालबालिका थिए।^[३४] फैसल एद्हीले २५ देखि ३० जनालाई अस्पताल पुर्‍याइएको जनाएका थिए। दुर्घटनामा जमिनमा कसैको पनि मृत्यु नभएको बताइएको थियो।^[३५]

विमान दुर्घटना पश्चात् पाकिस्तानका स्वास्थ्य मन्त्रीले कराची सहरमा स्थित अस्पतालहरूका लागि एक आपातकालीन स्थितिको घोषणा गरेका थिए,^[३६] जबकि पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री इमरान खानले वायु सेवाका प्रमुख अधिकारीले झैँ दुर्घटना स्थलका लागि सबै उपलब्ध सामग्री तथा साधनहरू प्रयोगमा ल्याउन आदेश दिएका थिए भने उनले पछि के कारणले दुर्घटना हुन पुगेको हो भन्ने जानकारी प्राप्त गर्नका लागि जाँच गर्न आदेश दिएका थिए तर पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा निगमले हाललाई आधिकारिक वेबसाइट बन्द भएको जानकारी गराएको थियो।^[३७] पाकिस्तानका राष्ट्रपति आरिफ आलवीले मृतकहरूको परिवारप्रति शोक व्यक्त गरेमा थिए^[३८] भने नेपालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पनि ट्विटर मार्फत मृतकहरू प्रति समवेदना प्रकट गरेका थिए।^[३९]

पाकिस्तानले यस घटना हुन भन्दा ५ दिन अघि मे १६ का दिन उडानहरूलाई पुनः सञ्चालनमा ल्याएको थियो भने यस अघि कोभिड १९ महामारीका कारण अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरू बन्द गरिएको थियो।^[४०] रमजानको अन्तिम दिन भएका कारण थुप्रै मानिसहरूले ईद उल फितर आफ्नो परिवारका सदस्यहरूका साथ मनाउने आशा गरेका थिए।^[४१]

एयरबसले घटनाको अनुसन्धानमा सहयोग गर्ने घोषणा गरेको थियो।^{[४२][४३]} पाकिस्तानी सरकारले मृतकका परिवार प्रति श्रद्धाञ्जली व्यक्त गर्दै प्रति परिवारका दरले १० लाख पाकिस्तान रूपैयाँ क्षतिपूर्ति दिने घोषण गरेका थिए भने जीवित दुई जनालाई पाँच लाख दिने बताएका थिए। ^{[४४][४५]}

• पाकिस्तान अन्तर्राष्ट्रिय वायुसेवा एयरबस ए३२०-२१३ दुर्घटनासँग सम्बन्धित चित्र तथा श्रव्यदृश्यहरू विकिमिडिया कमन्समा रहेको छ।
• दुर्घटनाको दृश्य युट्युबमा हेर्नुहोस्
• कैद गरिएको श्रव्य युट्युबमा हेर्नुहोस्
• यस उडान सम्बन्धित तथ्याङ्क