मन्डारिन चिनियाँ

मन्डारिन (सरलीकृत चिनियाँ: 官话; परम्परागत चिनियाँ: 官話; फिनयिन: गुआन्हुआ; शाब्दिक रूप: "अधिकारीहरूको बोली") चिनियाँ भाषाबोलीहरूको एक समूह हो जुन अधिकांश उत्तरी र दक्षिण-पश्चिमी चीनमा बोलिने गरिन्छ। यस समूहमा चीनको आधिकारिक भाषा मानक चिनियाँको ध्वनिविज्ञानको आधार बेइजिङ बोली समावेश छ। मन्डारिनको उत्पत्ति उत्तर चीनमा भएको र अधिकांश मन्डारिन बोलीहरू उत्तरमा पाइने भएकोले यस समूहलाई कहिलेकाहीँ उत्तरी चिनियाँ भनिन्छ। मन्डारिनका धेरै किसिमहरू, जस्तै दक्षिण-पश्चिम (सिचुआनी सहित) र तल्लो याङ्त्जीका, मानक भाषासँग पारस्परिक रूपमा समझदार छैनन् (वा आंशिक रूपमा मात्र समझदार छन्)। यद्यपि, एक समूहको रूपमा मन्डारिन अक्सर स्थानीय वक्ताहरूको सङ्ख्या (लगभग एक अरबको साथ) को आधारमा भाषाहरूको सूचीमा पहिलो स्थानमा राखिएको छ।

मन्डारिन
官话; 官話 गुआन्हुआ
गुआन्हुआ ('मन्डारिन') चिनियाँ अक्षरहरूमा लेखिएको (सरलीकृत बायाँ, पारम्परिक दायाँ)
मूलभाषी	चीन
क्षेत्र	उत्तरी र दक्षिणपश्चिम चीन
मातृभाषी वक्ता	पहिलो भाषा: ९४ करोड
भाषा परिवार	चिनियाँ तिब्बती भाषा परिवार चिनियाँ परिवार चिनियाँ मन्डारिन
स्तरीय स्वरूप	मानक मन्डारिन चिनियाँ (पुटोङ्गुआ, गुओयु)
आञ्चलिक भाषाहरू	उत्तरपूर्वी बेइजिङ जी-लु
लिपि	चिनियाँ वर्णहरू (सरलीकृत, पारम्परिक)
हस्ताक्षरित रूप	चिनियाँ सांकेतिक भाषा[१]
भाषा सङ्केतहरू
आइएसओ ६३९-३	cmn
ग्लोटोलग	mand1415[२]
भाषाविद् प्रयोगशाला	79-AAA-b
सन् १९८७ मा चीनको मन्डारिन क्षेत्र, सिचुआनीज, तल्लो याङ्त्जे र (हल्का हरियोमा) जिन सहित, जो तर्कसंगत रूपमा अलग भाषाहरू हुन्।
देश र क्षेत्रहरू जहाँ मन्डारिन पहिलो वा दोस्रो भाषाको रूपमा बोलिन्छ   बहुसङ्ख्यक मातृभाषा   वैधानिक वा वास्तविक राष्ट्रिय कामकाजी भाषा   १,०००,००० भन्दा बढी वक्ताहरू   ५००,००० भन्दा बढी वक्ताहरू   १००,००० भन्दा बढी वक्ताहरू
यो लेखमा आइपिए ध्वन्यात्मक चिह्नहरूको प्रयोग गरिएको छ। सही आइपिए सक्षम नभएमा तपाईँले युनिकोड अक्षरहरू प्रश्न चिह्न, कोठा अथवा अन्य कुनै चिह्न जस्तो देखिनेछ।

मन्डारिन चिनियाँ बोली समूहहरू मध्ये सबैभन्दा ठुलो हो; यो दक्षिण-पश्चिममा युन्नानदेखि उत्तर-पश्चिममा सिन्जियाङ र उत्तर-पूर्वमा हेइलोङजियाङसम्म फैलिएको ठुलो भौगोलिक क्षेत्रमा सबै चिनियाँ भाषीहरूको ७० प्रतिशत द्वारा बोलिन्छ। यो सामान्यतया उत्तरी चीन मैदानको यात्रा र सञ्चारको अधिक सहजताको लागि अधिक पहाडी दक्षिणको तुलनामा जिम्मेवार छ, जुन सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा मन्डारिनको अपेक्षाकृत हालको फैलावटको साथ संयुक्त छ।

चीनको राजधानी पछिल्लो सहस्राब्दीको अधिकांश समय मन्डारिन भाषी क्षेत्रभित्र रहेको छ, जसले यी बोलीहरूलाई धेरै प्रभावशाली बनाएको छ। १४औँ शताब्दीदेखि सरकारी अधिकारीहरू र न्यायालयहरूका लागि मन्डारिनको कुनै न कुनै रूपले सम्पर्क भाषाको रूपमा काम गरेको छ। २०औँ शताब्दीको सुरुमा, बेइजिङ बोलीमा आधारित एक मानक रूप, अन्य मन्डारिन बोलीहरूबाट तत्वहरूको साथ, राष्ट्रिय भाषाको रूपमा अपनाइयो। मानक चिनियाँ चीन र ताइवानको आधिकारिक भाषा हो, साथै सिङ्गापुरको चार आधिकारिक भाषाहरू मध्ये एक हो। यो संयुक्त राष्ट्रसङ्घको आधिकारिक भाषाको रूपमा पनि प्रयोग गरिन्छ।^[३]