राष्ट्रपिता

राष्ट्रपिता एक सम्मानजनक उपाधि हो जुन कुनै व्यक्तिलाई उसको देश, राज्य वा राष्ट्रको स्थापना पछि प्रेरणाको रूपमा मान्ने गरिन्छ।

पेतर पात्रिया (बहुवचन पात्रेस पात्रिया), जसलाई परेन्स पात्रिया समेत भन्ने गरिन्छ, एउटा रोमन सम्मान थियो जसको अर्थ 'पिताभूमिको पिता' हुन्छ, जसलाई सिनेटद्वारा देशको नायकहरूमाथि र पछि सम्राटहरूद्वारा दिइएको थियो। शाही शासन वा राजतन्त्रमा, सम्राटलाई प्राय 'राष्ट्र पिता/माता' वा आफ्नो परिवारको मार्गदर्शन गर्नको लागि एउटा पिता अभिभावकको रूपमा मान्ने गरिन्छ।

यस अवधारणालाई केही राजतन्त्र देशहरूमा दैवीय अधिकारको रूपमा व्यक्त गरिएको छ। स्पेनमा यसलाई संवैधानिक कानूनको रूपमा राखिएको छ, जहाँ राजा र उनको परिवारलाई अवतार, राष्ट्रको एकता र स्थायित्वको प्रतीक मान्ने गरिन्छ। थाइल्यान्डमा समेत सम्राटलाई समान मान्यता दिइएको छ, र गम्भीर प्रकृतिका आपराधिक व्यक्तिहरूलाई समेत आममाफी दिनसक्ने अधिकार दिइएको छ।

उत्तर औपनिवेशिक अफ्रिकामा, 'राष्ट्र पिता' एउटा शीर्षक थियो जसको उपयोग धेरैजसो नेताहरूले स्वतन्त्रता आन्दोलनमा आफ्नो भूमिकालाई आधिकारिक स्रोतको रूपमा र निरन्तर लोकप्रियताको स्रोतको रूपमा पितृवादी प्रतीकवादको उपयोग गर्नको लागि गरिएको थियो।^[१] सन् १९४९ मा जोसेफ स्टालिनको ७०औँ जन्मदिनको अवसरमा, उनलाई दोस्रो विश्व युद्ध पछि सोभियत सङ्घद्वारा कब्जा गरिएको देशहरूमा 'व्यक्तिहरूको लोकतन्त्र'को स्थापनाको लागि 'राष्ट्र पिता'को उपाधिबाट सम्मानित गरिएको थियो।^[२]

'राष्ट्रपिता' उपाधि कहिलेकाँही राजनीतिक रूपमा प्रतिस्पर्धा हुन्छ। सन् १९७२ मा बङ्गलादेशको संविधानले शेख मुजिबुर रहमानलाई 'राष्ट्र पिता' घोषित गरेको थियो।^[३]