विकिलिक्स

कर्मचारी, नाम र संस्थापक

Wikileaks.org डोमेन नाम ४ अक्टोबर २००६ मा पञ्जीकृत गरिइएको थियो। ^[४]वेबसाइटको स्थापना डिसेम्बर २००६ मा भएको थियो र यसको पहिलो दस्तावेज प्रकाशित गरिइएको थियो। ^{[२६][२७]}विकिलिक्सलाई साधारणतया जुलियन असान्जद्वारा सार्वजनिक रूपले दर्शाउने गरिन्छ, जसलाई "यस सङ्गठनको हृदय र आत्मा" का रूपमा वर्णित गरिइएको छ, यसको संस्थापक, दार्शनिक, प्रवक्ता, मूल कोडर, आयोजक, फाइनेन्सर र बाँकी सबै "। डेनियल डम्स्चिट-बर्ग, सारा ह्यारिसन, क्रिस्टिन ह्राफसन र जोसेफ फेरेल असान्जका अन्य सार्वजनिक रूपले ज्ञात सहयोगी हो जो कि परियोजनामा समावेश रहेका छन्।^{[२८][२९][३०][३१]}ह्यारिसन सनशाइन प्रेस प्रोडक्शन्सका सदस्य हुनुका साथ-साथ असान्ज र इङ्गी राग्नार इनगासन पनि छन्। गेविन म्याकफेडेनलाई असान्जद्वारा विकिलिक्सका प्रिय निर्देशकका रूपमा स्वीकार गरिइएको थियो, सन् २०१६ मा वहाँको मृत्युको तुरुन्त पछी। विकीलीक्स मूल रूपले एउटा "विकी" साम्प्रदायिक प्रकाशन विधिका साथ स्थापित गरिइएको थियो, जसलाई मे २०१० सम्ममा समाप्त गरिइएको थियो। मूल स्वयंसेवकहरु अनि संस्थापकहरुलाई कहिले एसियाली असन्तुष्टता, पत्रकारहरु, गणितज्ञ र संयुक्त राज्य अमेरिका, ताइवानका स्टार्ट-अप कम्पनी प्रौद्योगिकीविदहरुका मिश्रणका रूपमा वर्णित गरिएको थियो।^{[३२][३३][३४]}जून २००९ सम्ममा, वेबसाइटमा १२०० भन्दा पनि बढी पञ्जीकृत स्वयंसेवक थियो। केहि लोकप्रिय भ्रमका बावजूद, यस तथ्यसँग सम्बन्धित दुईटै साइट "विकी" नाम र वेबसाइट डिजाइन टेम्पलेटको उपयोग गर्दछ, विकिलिक्स र विकिपिडिया सम्बद्ध छैन्।^[३५]विकियाका लागि विकीपिडिया फाउन्डेशनबाट सम्बद्ध लाभ निगम विकियाले सन् २००७ मा अनेकौं विकिलिक्स-सम्बन्धित डोमेन नाम "सुरक्षात्मक ब्राण्ड माप" का रूपमा खरिद गरे। २६ सेप्टेम्बर २०१८ मा, यो घोषणा गरिएको थियो कि जुलियन असान्जले विकिलिक्सका मुख्य सम्पादकका रूपमा क्रिस्टिन ह्राफसनलाई नियुक्त गरिएको थियो,^{[३६][३६][३७][३८]} जबकि सङ्गठनका बयानमा भनिएको थियो कि असान्ज यसका प्रकाशकका रूपमा शेष थियो। मार्च २०१८ मा इक्वेडरद्वारा इन्टरनेटसम्म तिनीहरुको पहुँच काटिएको थियो, जब वहाँले ट्विट गरेका थिए कि ब्रिटेन रूसका विरुद्ध सर्गेई र युलिया स्क्रीपालका प्रोपागान्डासँग सम्बन्धित प्रचार युद्धलाई सञ्चालन गर्न चाहन्थे।^{[३९][४०]}इक्वेडरले भन्यो कि उसले "ती सन्देशहरुलाई जारी नगर्नका लागि एउटा प्रतिबद्धतालाई तोडिएका थियो जो अन्य राज्यहरुका साथ हस्तक्षेप गर्न सक्दछ" र असान्जले भने कि वहाँ "स्वतन्त्र भाषणको आफ्नो अधिकारलाई प्रयोग गरिरहेका थिए"।^{[१०][४१][४२]}

उद्देश्य

सम्भावित आपराधिक अभियोजन

अदालतमा लिक दस्तावेजहरुको उपयोग

२००६-०८

२००९

२०१०

राजनयिक केबल जारी

२०११-२०१५

२०१६

२०१७

२०१९

आगामी लिकका दाबी

सेठ रिचको हत्या

डेमोक्रेटिक पार्टी र हिलेरी क्लिन्टन

अमेरिका विरोधी भएको आरोप

एन्टी-क्लिन्टन र ट्रम्प समर्थक पूर्वाग्रहको आरोप

रूसी प्रभावका आरोप

यहूदी-विरोधीको आरोप

लिकको सामग्रीको अतिरञ्जजित र भ्रामक वर्णन

अपर्याप्त गोपनीयता र व्यक्तिगत गोपनीयताको उल्लङ्घन

आन्तरिक सङ्घर्ष र पारदर्शिताको कमी

लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय समितिद्वारा मुद्दा

पुरस्कार र प्रशंसा

विकिलिक्सका सम्बन्धमा राजनेताहरुद्वारा उठाइएका सार्वजनिक पद

अमेरिकी सरकारसँगको चिन्ता

विकिलिक्सलाई बदनाम गर्ने अभियान

लोकप्रिय संस्कृतिमा

इक्वेडर

• आधिकारिक वेबसाइट
• करेज फाउन्डेशनको आधिकारिक वेबसाइट वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१९-०४-११ मिति एउटा सङ्गठन जो कि ध्यानाकर्षण र राजनीतिक कैदीहरुलाई समर्थन गर्दछ।