आर्मेनिया

आर्मेनिया युरोपया दक्षिणी काउकस क्षेत्रय् लाःगु छगू देय् ख। थ्व देय्‌या राजधानी येरेवन ख। १९९० स्वया न्ह्यः थ्व सोभियत संघया छगू राज्यया रुपय् दयाच्वन। सोभियत संघय् जनक्रान्ति व राज्यतेसं स्वतन्त्रताया संघर्ष यायेधुंका आर्मेनियायात २३ अगस्ट १९९०य् स्वतन्त्र जुवन तर थुकिया पलिस्थाया घोषणा २१ सेप्टेम्बर, १९९१य् जुवन व थुकिया स्वतन्त्रतायात अन्तर्राष्ट्रीय मान्यता २५ डिसेम्बरय् दत। थ्व देय्‌या सीमा टर्की, ज्योर्जिया, अजरबैजानइराननाप दु। थ्व देय्‌या ९७.९ प्रतिशत जनसंख्या आर्मेनियामि जातीय समुदाय दु धाःसा १.३% यजिदी, ०.५% रूसी व मेमेगु अल्पसंख्यक दु। आर्मेनिया प्राचीन ऐतिहासिक सांस्कृतिक धरोहर दूगु देय्‌ ख। आर्मेनियाया जुजुं ४गु शताब्दीइ इसाई धर्म ग्रहण यात। थ्व कथं आर्मेनिया राज्य ख्रिस्टी धर्म ग्रहण याइगु न्हापांगु देय्‌ ख।[६] थ्व देय्‌य् आर्मेनियामि एपोस्टलिक चर्च दक्ले तःधंगु धार्मिक मार्ग ख।[७] थ्व नापं थन ख्रिस्टी, मुस्मां व मेमेगु सम्प्रदायया चिधंगु समुदाय दु। आर्मेनिया (हयास्तान)या अर्मेनियामि भाषाय् अर्थ हैकया जमीन ख। हैक बाइबल कथं नोहाया वंशज ख।

आर्मेनिया गणराज्य
Հայաստանի Հանրապետություն
Hayastani Hanrapetutyun
आर्मेनियायागु ध्वांयराष्ट्रीय चिं आर्मेनियायागु
ध्वांयराष्ट्रीय चिं
म्ये: मेर हैयर्निक
("झिगु अबुदेय्‌")

आर्मेनियायागु नक्सा
आर्मेनियायागु नक्सा


राजधानीयेरेवान
40°16′N 44°34′E
तधंगु सहरयेरेवान
औपचारिक भायआर्मेनियन[१]
सरकारराष्ट्रपति शाषित गणराज्य[२]
 - राष्ट्रपतिसर्ज सर्गश्यान
 - प्रधानमंत्रीटिगरान सर्गश्यान
स्वतन्त्रतासोभियत संघं 
 - घोषणा२३ अगस्ट १९९० 
 - पलिस्था२१ सेप्टेम्बर १९९१ 
क्षेत्रफल 
 - फुकं२९,८०० किमि² (१३९गु 1)
 (११,५०६ वर्ग माइल) 
 - लयागु प्रतिशत (%)४.९१
जनसंख्या 
 - २००८ एस्टिमेटेड३,२३१,९००[३] (१३३गु)
 - १९८९ [४] सेन्सस्३,२८८,०००
 - जनघनत्व१०१/किमि² (७४गु)
(२५९/वर्ग माइल) 
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि)२००५ एस्टिमेट
 - फुकं$13,650,000,000 [५] (११८गु)
 - प्रति छ्यं$४,६०० [५] (११९गु)
मुद्राद्राम (AMD)
ई क्षेत्रUTC (UTC+४)
 - वर्खा (DST)DST (UTC+५)
इन्टरनेट TLD.am
कलिंग कोड++३७४
नागोर्नो-काराबाख क्षेत्र मला।

आर्मेनियाया कुल क्षेत्रफल २९,८०० कि.मी² (११,५०६ वर्ग मील) दु गुकिलि ४.७१% जलीय क्षेत्र दु। जुलाई २००८या जनसंख्या प्रक्षेपन कथं थ्व देय्‌या जनसंख्या ३,२३१,९०० दु व वर्ग किमी घनत्व १०१ मनु दु। थनया जनसंख्याया १०.६% भाग अन्तर्राष्ट्रीय गरीबी रेखा (अमेरिकी डलर १.२५ प्रतिदिन स्वया म्हो आम्दानी याइपिं) स्वया क्वे ला।[८] आर्मेनिया ४० स्वया अधिक अन्तर्राष्ट्रीय संगठनतेगु सदस्य ख। थ्व देय्‌ संयुक्त राष्ट्र, युरोपेली परिषद, एशिया विकास बैंक, स्वतन्त्र राष्ट्रतेगु कमनवेल्थ, विश्व व्यापार संगठन व गुट निरपेक्ष संगठन आदि संघतेगु सदस्य ख।

इतिहासय् आर्मेनियाया क्षेत्रफल यक्व हिलावःगु दु। वर्तमान आर्मेनिया थःगु पुलांगु आकार स्वया चिधं । ८० ई.पू.य् आर्मेनिया राजतन्त्रया अन्तर्गतय् वर्तमान टर्कीया छुं भू-भाग, सीरिया, लेबानन, इरान, इराक, अजरबैजान व वर्तमान आर्मेनियाया भू-भाग सम्मिलित दु। १९२० निसें १९९१ तक्क आर्मेनिया छगू साम्यवादी देय्‌ जुयाच्वन। थ्व सोभियत संघया छगू सदस्य राज्य जुयाच्वन। वर्तमानय् आर्मेनियाया टर्कीअजरबैजाननाप सीमा संघर्ष जुयाच्वंगु दु । नागोर्नो-काराबाखया आधिपत्ययात कया १९९२य् आर्मेनिया व अजरबैजान दथुइ ल्वापु जुल। थ्व ल्वापु १९९४य् क्वचाल। वर्तमानय् थ्व थासय् आर्मेनियाया अधिकार दु तर अजरबैजानं आ नं थ्व थासय् थःगु अधिकार दूगु धापू तयाच्वंगु दु ।

प्रशासनिक बायेज्या

शिराक
लोरी
तवूश
अरागात्सोत्न
अर्मावीर
येरवान
अरारत
कोटायक
गेघार्कुनिक
वयोत्स
द्जोर
स्युनिक

आर्मेनिया झिगु प्रान्त (आर्मेनियन भाषाय् मर्ज)य् विभाजित दु। सकल प्रान्तया मुख्य कार्यपालक (मार्जपेट) आर्मेनिया सरकारद्वारा नियुक्त जुइ। थुकिलि येरवानयात राजधानी नगर(कघाक वा Երևան) जूगुलिं विशिष्ट दर्जा बियातःगु दु। येरवानया मू कार्यपालक महापौर होता जुइ व राष्ट्रपतिद्वारा नियुक्त जुइ। सकल प्रान्तय् स्वशासित समुदाय (हमायन्क) दै। सन् २००७या तथ्यांक कथं आर्मेनियाय् ९१५ समुदाय दु, गुकिलि ४९ नगरीय व ८६६ ग्रामीण दु। राजधानी येरवान नगरी समुदाय ख,[९] जो १२ अर्ध-स्वायत्त जिल्लाय् बायातःगु दु।

प्रान्तराजधानीक्षेत्रफलजनसंख्या
अरागत्सोत्न (Արագածոտն)अश्तारक (Աշտարակ)२,७५३ कि.मी²१२६,२७८
अरारत (Արարատ)अर्ताशत (Արտաշատ)२,०९६ कि.मी²२५२,६६५
अर्मावीर (Արմավիր)अर्मावीर (Արմավիր)१,२४२ कि.मी²२५५,८६१
गेघार्कुनिक (Գեղարքունիք)गावर (Գավառ)५,३४८ कि.मी²२१५,३७१
कोटायक (Կոտայք)ह्राजदान (Հրազդան)२,०८९ कि.मी²२४१,३३७
लोरी (Լոռի)वनाद्जोर (Վանաձոր)३,७८९ कि.मी²२५३,३५१
शिराक (Շիրակ)ग्युमरी (Գյումրի)२,६८१ कि.मी²२५७,२४२
स्युनिक (Սյունիք)कपान (Կապան)४,५०६ कि.मी²१३४,०६१
तवूश प्रान्त (Տավուշ)इजेवान (Իջևան)२,७०४ कि.मी²१२१,९६३
वयोत्स द्जोर (Վայոց Ձոր)येघेग्नाद्जोर (Եղեգնաձոր)२,३०८ कि.मी²५३,२३०
येरवान (Երևան)२२७ कि.मी²१,०९१,२३५

मू नगर

समुदायप्रांत (मर्ज़)पलिस्थाजनसंख्या
अबोव्यानकोटायक प्रांत196336,705
अगारकस्यूनिक प्रांत19955,112
अखतलालोरी19951,998
अलावर्दीलोरी193813,225
अपरनअरागत्सोत्न19956,158
अरारतअरारत196234,027
अर्मावीरअर्मावीर193026,387
अर्ताशतअरारत196135,100
अर्तिकशिराक194514,949
अश्तारकअरागातसोत्न196320,636
अयरूमतवूश?2,361
बर्दतवूश19959,095
बयूरेघवनकोटायक19947,573
चंबरकगेघारकुनिक19956,683
चरेन्त्सावनकोटायक196117,752
दस्तकर्तस्यूनिक1995287
दिलीजनतवूश195113,752
गवरगेघारकुनिक192422,444
गोरिसस्यूनिक192421,935
ग्युमरीशिराक1840168,918
ह्राज़दानकोटायक195042,150
इजेवनतवूश196115,620
जेर्मुकवयोत्स द्ज़ोर19614,599
कजारनस्यूनिक19929,330
कपानस्यूनिक193835,071
मरालिकशिराक19955,386
मार्तुनीगेघारकुनिक199511,987
मासिसअरारत199520,539
मेघरीस्यूनिक19844,997
मत्समोरअर्मावीर19929,546
नोर हच्नकोटायक199110,198
नोयम्बर्यानतवूश19955,560
सेवानगेघारकुनिक196117,377
शमलुघलोरी1995882
सिज़ियनस्यूनिक197416,823
स्पितकलोरी196018,237
स्तेपानवानलोरी193819,341
तालिनअरागातसोत्न19955,371
ताशिरलोरी19837,586
त्साघ्काद्ज़ोरकोटायक19841,430
तुमायनलोरी19951,838
वघारशपतअर्मावीर192452,757
वनाद्ज़ोरलोरी1924116,929
वर्देनिसगेघारकुनिक199512,363
वाइकवयोत्स द्ज़ोर19955,885
वेदी, आर्मेनियाअरारत199513,242
येघेग्नाद्ज़ोरवयोत्स द्ज़ोर19958,329
येघवर्दकोटायक199511,627
यरवान782इपू1,107,800

किपा

लिधंसा

स्वयादिसँ


एसियाया देय्‌तयेगु धलः

अजरबैजान | अफगानिस्तान | आर्मेनिया | इण्डोनेसिया | इराक | इजरायल | ईरान | उज्बेकिस्तान | उत्तर कोरिया | ओमान | कजाख्स्तान | कतार | क्याम्बोडिया | कीर्गीस्तान | चीन | जापान | ज्योर्जिया | ताजिकिस्तान | तर्कमेनिस्तान | टर्की | थाइल्याण्ड | दक्षिण कोरिया | नेपाल | पाकिस्तान | पूर्व टिमोर | फिलिपिन्स | बहरिन | बंगलादेश | ब्रुनाइ | भारत | भूटान | मलेसिया | मंगोलिया | मालद्विप | म्यानमार | यमन | जोर्डन | रुस | लाओस | लेबानन | भियेत्नाम | संयुक्त अरब ईमिरेट्स् | साइप्रस | साउदी अरबिया | सिंगापुर | सीरिया | श्रीलंका