ਓਡੀਸ਼ਾ

ਓਡੀਸ਼ਾ (ਉੜੀਆ: ଓଡିଶା) ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਉੜੀਸਾ (ਉੜੀਆ: ଓଡିଶା) ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਪੈਂਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ 29 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਝਾਰਖੰਡ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਖਾੜੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਸੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੁਲਕ ਕਲਿੰਗਾ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਨਾਂਅ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਤੇ 261 ਈਃ ਪੂਃ ਵਿੱਚ ਮੌਰੀਆ ਸਮਰਾਟ ਅਸ਼ੋਕ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਭਿਆਨਕ ਖ਼ੂਨ-ਖ਼ਰਾਬੇ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਜੋਕੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 1936 ਨੂੰ ਕਟਕ ਦੇ ਕਨਿਕਾ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਰਾਜ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕ ਉੜੀਆ ਭਾਸ਼ੀ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਉਤਕਲ ਦਿਹਾੜਾ (ਉੜੀਸਾ ਦਿਨ) ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਉੜੀਸਾ ଓଡ଼ିଶା oṛiśā
ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ
Official seal of ਉੜੀਸਾ Seal
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉੜੀਸਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਉੜੀਸਾ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ
ਦੇਸ਼	ਭਾਰਤ
ਖਿੱਤਾ	ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ
ਸਥਾਪਤੀ	1 ਅਪ੍ਰੈਲ 1936
ਰਾਜਧਾਨੀ	ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ	ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ[1]
ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ	30
ਸਰਕਾਰ
• ਬਾਡੀ	ਉੜੀਸਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ
• ਗਵਰਨਰ	ਐਸ.ਸੀ.ਜਾਮਿਰ
• ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ	ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ (ਬੀਜਦ)
• ਵਿਧਾਇਕ	Unicameral (147 ਸੀਟਾਂ)
• Parliamentary constituency	21ਲੋਕ ਸਭਾ[2] 10ਰਾਜ ਸਭਾ[3]
• ਉੱਚ-ਅਦਾਲਤ	ਉੜੀਸਾ ਉੱਚ-ਅਦਾਲਤ, Cuttack
ਖੇਤਰ
• ਕੁੱਲ	1,55,820 km2 (60,160 sq mi)
• ਰੈਂਕ	9ਵਾਂ
ਆਬਾਦੀ  (2011)
• ਕੁੱਲ	4,19,47,358
• ਰੈਂਕ	11ਵਾਂ
• ਘਣਤਾ	270/km2 (700/sq mi)
ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਂ	ਉੜੀਆ
ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ	ਯੂਟੀਸੀ+05:30 (IST)
ISO 3166 ਕੋਡ	IN-OR
HDI	0.362 (LOW)
HDI ਦਰਜਾ	22ਵਾਂ (2007-2008)[4]
ਸਾਖਰਤਾ	73.45%
ਅਧਿਕਾਰਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ	ਉੜੀਆ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਵੈੱਬਸਾਈਟ	odisha.gov.in
ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ
ਗੀਤ	ਬੰਦੇ ਉਤਕਲਾ ਜਨਨੀ
ਭਾਸ਼ਾ	ਓਡੀਆ
ਪੰਛੀ	Indian Roller[5]
ਫੁੱਲ	ਅਸ਼ੋਕਾ[6]
ਰੁੱਖ	Ashwatha[7]
Costume	ਸਾੜ੍ਹੀ (ਔਰਤ)
ਨਾਚ	ਉੜੀਸੀ