Allen Dulles

amerykański działacz państwowy, dyrektor CIA

Allen Welsh Dulles (ur. 7 kwietnia 1893 w Watertown, zm. 29 stycznia 1969 w Waszyngtonie) – szef amerykańskiego wywiadu (OSS) w Europie podczas II wojny światowej (rezydował w Bernie przy Herrengasse 23), Dyrektor Centrali Wywiadu (Director of Central IntelligenceDCI) od lutego 1953 do listopada 1961 oraz członek Komisji Warrena. Pierwszy cywilny kierownik CIA i dotychczas najdłużej sprawujący to stanowisko człowiek.

Allen Dulles
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Allen Welsh Dulles

Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1893
Watertown

Data i miejsce śmierci

29 stycznia 1969
Waszyngton

Szef OSS w Europie
Okres

od listopad 1942
do październik 1945

Zastępca Dyrektora Centrali Wywiadu
Okres

od 23 sierpnia 1951
do 26 lutego 1953

Dyrektor Centrali Wywiadu
Okres

od 26 lutego 1953
do 29 listopada 1961

Życiorys

W 1941 roku został zwerbowany przez Williama Donovana do OSS, a w listopadzie 1942 wysłany do Berna, oficjalnie jako asystent amerykańskiego posła Lelanda Harrisona, i dotarł tam ostatnim pociągiem kursującym do Szwajcarii przez Francję Vichy[1]. Jako szef OSS na Europę współpracował z ruchami oporu w okupowanych przez Niemców krajach, a także z austriackim, antynazistowskim ruchem oporu[2][3]. Prowadził strategicznie ważną operację Crossbow i inne operacje wywiadowcze mające na celu sabotowanie niemieckiej Wunderwaffe, w szczególności fabryk rakiet V-1 i V-2. 8 marca 1945 w ramach tzw. operacji Sunrise spotkał się z SS-Obergruppenführerem Karlem Wolffem w celu uzgodnienia warunków kapitulacji wojsk niemieckich we Włoszech, co nastąpiło 2 maja 1945 roku[4][5][6].

Jako szef Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) na wczesnych etapach zimnej wojny nadzorował irański zamach stanu w 1953 roku[7], gwatemalski zamach stanu z 1954 roku[8], program samolotów szpiegowskich Lockheed U-2[9], program kontroli umysłu Project MKUltra[10] oraz inwazję w Zatoce Świń. Został zwolniony z funkcji przez prezydenta Johna F. Kennedy'ego z powodu fiaska tej ostatniej operacji[11].

Był jednym z członków Komisji Warrena badającej sprawę zabójstwa Johna F. Kennedy’ego[12]. Pomiędzy okresami w służbie rządowej Dulles był prawnikiem i partnerem biznesowym w spółce Sullivan & Cromwell. Jego starszy brat, John Foster Dulles, był sekretarzem stanu w administracji prezydenta Dwighta Eisenhowera, a na jego cześć nazwano port lotniczy Waszyngton-Dulles[13].

Przypisy