Amficelias
Amficelias (Amphicoelias) – rodzaj zauropoda należącego do nadrodziny Diplodocoidea. Jego nazwa składa się z greckich słów amphi – obustronnie oraz koilos – wklęsły i – oznacza „dwukrotnie wklęsły”.
Amphicoelias | |||
Cope, 1877 | |||
Kręgi okazu holotypowego Amphicoelias altus | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | amficelias | ||
Gatunki | |||
|
Opis
W ciągu lat wyróżniono trzy gatunki amficeliasa – A. altus Cope (1877), będący gatunkiem typowym i jedynym niewątpliwym przedstawicielem rodzaju, A. latus Cope (1877) i A. fragillimus Cope (1878). A. altus został opisany na podstawie dwóch kręgów, kości łonowej i kości udowej[1]. W 1921 Osborn i Mook przydzielili dodatkowo do A. altus łopatkę, kość kruczą, kość łokciową i pojedynczy ząb. Henry Fairfield Osborn i C.C. Mook zauważyli podobieństwo między amficeliasem a diplodokiem oraz kilka różnic, jak proporcjonalnie dłuższe kończyny u tego pierwszego. Kość udowa amficeliasa jest wyjątkowo długa, szczupła i zaokrąglona w przekroju poprzecznym. Ową okrągłość uznaną wtedy za charakterystyczną cechę rodzaju stwierdzono później również u diplodoka[2]. A. altus był podobnej wielkości, co diplodok – osiągał ok. 25 m długości.
Klasyfikacja
Edward Drinker Cope w opisie amficeliasa zaliczył go do odrębnej rodziny Amphicoeliidae, niewyróżnianej przez późniejszych autorów. Autorzy późniejszych publikacji z powodu fragmentaryczności materiału kopalnego uznali amficeliasa za członka grupy Diplodocoidea, czasami posiadającego status incertae sedis – rodzaj o pozycji trudnej lub niemożliwej do ustalenia[3][4]. Z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Whitlocka (2011) wynika, że Amphicoelias mógł być bazalnym przedstawicielem Diplodocoidea nienależącym do rodziny Diplodocidae[5]. Obecny materiał A. altus mimo że dość fragmentaryczny, ma wystarczająco cech diagnostycznych aby tymczasowo wyróżnić rodzaj amficelias. Osborn i Mook w 1921 zsynonimizowali gatunki A. fragillimus i A. altus twierdząc, że ten pierwszy to po prostu wyrośnięty przedstawiciel A. altus[6][7]. McIntosh (1988)[8], Upchurch, Barret i Dodson (2004) oraz Woodruff i Foster (2014) zgodzili się z tym[8][4][9][10]; natomiast Carpenter (2006) stwierdził, że różnice między A. fragillimus a A. altus są wystarczające aby uznać je za oddzielnie gatunki. Uznał on również, że owe różnice mogą być na tyle poważne, żeby zaliczyć te dinozaury nawet do odrębnych rodzajów. Jednak z powodu zaginięcia materiału kopalnego A. fragillimus nie można niczego ustalić z całą pewnością. Z kolei w ocenie Woodruffa i Fostera (2014) różnice anatomiczne pomiędzy Amphicoelias altus a gatunkami zaliczanymi do rodzaju Diplodocus nie są na tyle istotne, by uzasadniały zaliczanie ich do odrębnych rodzajów; autorzy postulują, by rodzaj Amphicoelias uznać za synonim rodzaju Diplodocus, a gatunek A. altus sklasyfikować jako gatunek należący do rodzaju Diplodocus, Diplodocus altus[9][10]. W takiej sytuacji opisany w 1878 roku Diplodocus byłby młodszym synonimem opisanego w 1877 roku Amphicoelias; Woodruff i Foster postulują jednak, by uznać Amphicoelias za nomen oblitum[9][10]. Carpenter (2018) przeniósł natomiast gatunek A. fragillimus do odrębnego rodzaju Maraapunisaurus, który został przez tego autora zaliczony do rodziny Rebbachisauridae[11]. Trzeci gatunek, A. latus opisany na podstawie kości udowej i czterech kręgów ogonowych[1], uważa się obecnie za synonim Camarasaurus supremus[4] lub A. altus[9].