Biebrzański Park Narodowy
Biebrzański Park Narodowy – polski park narodowy, utworzony w 1993 roku na terenach Kotliny Biebrzańskiej w województwie podlaskim. Największy Park w Polsce o powierzchni 592,23 km². Siedziba Parku znajduje się w Osowcu-Twierdzy, gmina Goniądz[3].
park narodowy | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Siedziba | Osowiec-Twierdza 8 |
Mezoregion | |
Data utworzenia | 9 września 1993 |
Akt prawny | |
Powierzchnia | 592,23 km² |
Powierzchnia otuliny | 668,24 km² |
Ochrona | ścisła 7494 ha |
Odwiedzający | 23 193 (2013)[2] |
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
53°36′18″N 22°55′36″E/53,605000 22,926667 | |
Strona internetowa |
Położenie
Obejmuje dolinę Biebrzy począwszy od ujścia Niedźwiedzicy do Biebrzy, a skończywszy na ujściu Biebrzy do Narwi[4]. Niemal cały bieg Biebrzy znajduje się na terenie parku (ok. 155 km). Ochronę tego terenu zapoczątkowano w latach międzywojennych, tworząc dwa rezerwaty: Czerwone Bagno (w zmienionych granicach istniejący do dziś) oraz Grzędy.
Historia
- 1989
- Staraniem Towarzystwa Biebrzańskiego powstaje Biebrzański Park Krajobrazowy, obejmujący tereny basenów biebrzańskich – dolnego i środkowego.
- 1993
- Przekształcenie parku krajobrazowego w park narodowy[3].
- 1995
- Wpisanie Parku na listę wodno-błotnych obszarów chronionych Konwencją Ramsar[3].
- 2010
- Włączenie Parku w całości do spisu ostoi ptaków IBA prowadzonego przez BirdLife International[5].
- 19–26 kwietnia 2020
- Pożar strawił ok. 5280 hektarów Parku, co stanowi ok. 9,5% jego powierzchni. Objął szereg cennych przyrodniczo obszarów, m.in. w okolicy Czerwonego Bagna; przyczynami były susza i wypalanie traw[6][7]. Przez ponad tydzień z ogniem walczyło prawie dwa tysiące strażaków, żołnierzy WOT i ratowników. Wykorzystano 6 samolotów gaśniczych i dwa śmigłowce, które wykonały blisko tysiąc zrzutów wody. Cała akcja gaśnicza została sfinansowana z budżetu państwa, w tym ze środków Ministerstwa Środowiska i Lasów Państwowych. Przekazano na ten cel prawie 8 mln zł[8]. Według biegłych, przyczyną pożaru było podpalenie. Prokuratura umorzyła dochodzenie w związku z niewykryciem sprawców[9]. Badania przeprowadzone po pożarze wykazują znaczące spadki populacji 14 gatunków ptaków, m.in. wodniczki, brzęczki, świerszczaka[10].
- 2023
- Jubileusz 30-lecia utworzenia parku narodowego pod hasłem „Rok Biebrzańskiego Parku Narodowego”. Promocja wiedzy o historii parku, dziejach bagien biebrzańskich, walorów przyrody parku i dziedzictwa kulturowego[11].
Walory przyrodnicze
Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego spotyka się zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy, brzeziny, łęgi). Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych, zawierających liczne gatunki rzadkie i reliktowe (brzoza niska[3], wierzba lapońska, gnidosz królewski), zanikające w innych częściach kraju[12].
Szata roślinna odznacza się ogromną różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków, jak storczyki (storczyk krwisty, obuwik pospolity, podkolan biały, kruszczyk rdzawoczerwony, kruszczyk szerokolistny, tajęża jednostronna), rosiczki (rosiczka okrągłolistna, rosiczka długolistna), widłaki (jałowcowaty, goździsty, wroniec)[12].
Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego występuje 49 gatunków ssaków, 271 gatunków ptaków, 36 – ryb, 12 – płazów, 5 – gadów. Bezkręgowce są reprezentowane przez ponad 700 gatunków motyli, 448 gatunków pająków, ponad 500 gatunków chrząszczy, 19 gatunków pijawek oraz 42 gatunki chruścików[12].
Na Bagnach Biebrzańskich gniazduje wiele gatunków ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. Występują tu izolowane stanowiska lęgowe gatunków borealnych, a także gatunków, których centrum zasięgu geograficznego znajduje się w strefach tajgi i tundry. Ponadto Kotlina Biebrzańska ma ogromne znaczenie dla wielu gatunków ptaków żerujących oraz wypoczywających w czasie corocznych wędrówek. Dla ptaków siewkowatych, wymagających rozległych, podmokłych obszarów, Biebrza stanowi jedną z najważniejszych ostoi w Europie Środkowej[12].
Najbardziej charakterystyczne lęgowe gatunki ptaków to: batalion (widoczny w emblemacie parku), wodniczka, bekasik[3], dubelt, kszyk, kulik wielki, biegus zmienny, żuraw, rybitwa białoskrzydła i białowąsa, puchacz[3], orlik krzykliwy oraz sowa błotna[12].
Najbardziej charakterystycznym ssakiem Biebrzańskiego PN jest łoś[3], dla którego park jest największą ostoją w Polsce. Ich liczebność wynosi tu około 400 sztuk[13].
Atrakcje turystyczne
- Spływy rzeką Biebrzą
- szlaki rowerowe (103,7 km), w tym Podlaski Szlak Bociani i Green Velo
- ścieżki dydaktyczne:
- ścieżka historyczno-przyrodnicza „Góra Skobla”
- ścieżka przyrodnicza „Kładka”
- ścieżka przyrodniczo-historyczna „Wokół Fortu IV twierdzy Osowiec”
- ścieżka przyrodnicza „Barwik”
- ścieżka przyrodnicza „Grobla Honczarowska”
- ścieżka przyrodnicza „Długa Luka”
- ścieżka przyrodnicza „Biały Grąd”
- ścieżka przyrodnicza „Brzeziny Kapickie”
- ścieżka przyrodnicza „Czerwone Bagno”
- ścieżka przyrodnicza „Borek bartny”
- ścieżka przyrodnicza „Wydmy”
- ścieżka przyrodnicza „Las”
- ścieżka przyrodnicza „Szuszalewo”
- ścieżka przyrodnicza „Szuszalewo – Nowy Lipsk”[14][15].
- Inne atrakcje turystyczne:
- Uroczysko Grzędy
- Carska Droga
- Goniądz – rynek
- Twierdza Osowiec położona na terenie m. Osowiec-Twierdza.
- Biebrza
- Siedziba BPN Osowiec-Twierdza
- Turzycowiska nad Biebrzą
- Rozlewiska Biebrzy w okolicach Brzostowa
- Rybitwa białoskrzydła (Chlidonias leucopterus)
- Czerwone Bagno
- Rozlewisko rzeki Kosodka
- Samoobsługowy pomost do przeprawy przez Biebrzę
- Czatownia do obserwacji zwierząt
- Kładka ścieżki dydaktycznej „Długa Luka”
- Kładki przez bagienny las
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Strona internetowa Wszechnicy Biebrzańskiej
- Biebrzański Park Narodowy, [w:] Polskie parki narodowe [online], Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska .
- Zdjęcia z Biebrzańskiego Parku Narodowego [online], ga.com.pl [zarchiwizowane z adresu 2014-05-17] .