Irena Słońska

Przed II wojną światową

Była córką urzędnika państwowego Antoniego Skowronka (zmarłego w 1919 roku) i Marii z Mazurków^[1]. Po ukończeniu Gimnazjum Żeńskiego Wacławy Arciszkowej w Lublinie (matura w 1924 roku) przeniosła się do Warszawy, gdzie rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Studia ukończyła w 1931 roku, a w 1938 roku obroniła pracę doktorską z filozofii w zakresie pedagogiki. W tym czasie pracowała jako sekretarka Melchiora Wańkowicza. Jednocześnie ukończyła Studium Pracy Społeczno-Oświatowej przy Wydziale Pedagogicznym Wolnej Wszechnicy Polskiej i pracowała w Miejskiej Pracowni Psychologicznej w Warszawie (w latach 1929–1932). Od roku 1934 do wybuchu wojny pracowała w nowo utworzonym Referacie Audycji dla Szkół Polskiego Radia.

II wojna światowa

W czasie wojny była członkinią Armii Krajowej w stopniu kapitana (używała pseudonimu „Wanda”). Poza tym uczestniczyła w tajnym nauczaniu, organizując roczne pomaturalne Studium Pracy Wychowawczo-Kulturalnej. W okresie 1941–1943 kontynuowała pracę w Miejskiej Pracowni Psychologicznej w Warszawie.

W czasie powstania warszawskiego była dowódcą oddziału łączniczek AK. Po upadku powstania dostała się do obozu przejściowego w Pruszkowie.

Po wojnie

Zaraz po wojnie (do 1946 roku) prowadziła kursy dla kierowniczek świetlic dziecięcych i prowadzących dziecińce w Warszawie. W 1947 roku zainicjowała i była wśród organizatorów pierwszego zjazdu poświęconego literaturze dla dzieci, który odbył się pod patronatem Związku Nauczycielstwa Polskiego w Warszawie. W tym okresie była również kierowniczką literacką Teatru Dzieci w Warszawie. Od 1948 do 1952 roku była kierowniczką Referatu Literatury dla Dzieci i Młodzieży w Ministerstwie Kultury i Sztuki.

Od 1956 roku – po wyjściu za mąż – występowała pod nazwiskiem Słońska^[a].

W latach 1962–1973 była kierowniczką Pracowni Wychowania Estetycznego w Instytucie Pedagogiki w Warszawie.

W 1981 roku reprezentowała stronę „Solidarnościową” w negocjacjach z Ministerstwem Oświaty i Wychowania w sprawie nauczania początkowego i nauczania dzieci w młodszym wieku szkolnym^[2]. Pod koniec lat 70. i w latach 80. udostępniała swoje mieszkanie przy ul. Wiejskiej w Warszawie na archiwum dokumentów działalności opozycji demokratycznej w PRL i wydawnictw niezależnych.

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 240-4-19)^[3].

Całe życie żyła bardzo blisko ze swą siostrą Zofią Skowronek i najlepszą przyjaciółką Marią Piskorską. Miała również brata Jana.

Wyszła za mąż przed 1956 rokiem za Słońskiego (imię nieznane), wkrótce owdowiała^[b], nie pozostawiając potomstwa.

• Antologia polskiej literatury dziecięcej (1946)
• Wybór bajek Stanisława Jachowicza: Bajki (1950, wydanie 2. w 1953)
• Wybór wierszy Stanisława Jachowicza: Pan kotek był chory (1951, i kolejne wydania, 4. w 1959 roku)
• Wybór wierszy Marii Konopnickiej: Co słonko widziało (1951, kilka kolejnych wydań do 1974 roku)
• Antologia opowiadań Marii Konopnickiej, Zofii Rogoszówny, Elizy Orzeszkowej i Jadwigi Chrząszczewskiej: Opowiadania babuni (1956, wyd. 2. 1958)
• Antologia Dziecko w poezji polskiej (1963)
• Wybór wierszy i opowiadań dla przedszkoli (1963) (wspólnie ze Stefanią Wortman)
• Praca zbiorowa pod redakcją Ireny Słońskiej: O wychowaniu estetycznym w szkole podstawowej (1966)
• Praca zbiorowa pod redakcją Ireny Słońskiej: Teatr młodzieży (1970)
• Podręcznik do nauki języka polskiego, materiały uzupełniające dla kl. 1 i 2: Pierwsza czytanka (1960^[4], i kolejne wydania, 18. w 1976 roku)
• Podręcznik do nauki języka polskiego: W szkole i na wakacjach (1978, i kolejne wydania, 14. w 1992 roku)
• Publikacja naukowa: Dzieci i książki (1957, wyd. 2. w 1959)
• Publikacja naukowa: Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci (1969, wyd. 2. w 1977)
• Mały słownik literatury dla dzieci i młodzieży (1964) (wspólnie z Krystyną Kuliczkowską).

Adaptacja książki Kornela Makuszyńskiego Szatan z VII klasy na sztukę przedstawianą w Teatrze Rozmaitości w Warszawie (1958).

Przetłumaczyła również książkę Paula Hazarda pt. Książki, dzieci i dorośli (1963).

• Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Literatury dla Dzieci i Młodzieży
• Międzyuczelniany Zespół do Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży przy Uniwersytecie Warszawskim
• Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej (była wiceprzewodniczącą Sekcji Więzi, a także Sądu Koleżeńskiego Oddziału Warszawskiego).

• Krzyż Walecznych
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal Komisji Edukacji Narodowej.

• Stanisław Frycie, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 39. Warszawa-Kraków: Instytut Historii PAN, 1999, s. 34-35. ISBN 83-86301-72-4.