José Sócrates

Urodził się w dystrykcie Vila Real w rodzinie należącej do klasy średniej^[1]. Był wychowywany przez ojca, z zawodu architekta^[2]. Z wykształcenia inżynier ze specjalizacją w inżynierii sanitarnej, absolwent Instituto Superior de Engenharia de Coimbra. Kształcił się także w dziedzinie zarządzania (MBA). Podjął również niekończone studia prawnicze na prywatnym Universidade Lusíada^[3]. W latach 80. pracował w zawodzie projektanta w urzędzie miejskim Covilhã, z uwagi na zaniedbania zawodowe był upominany przez organy nadzoru i zagrożony postępowaniem dyscyplinarnym^[4].

W młodości działał w Juventude Social Democrata, młodzieżówce Partii Socjaldemokratycznej^[5]. W 1981 wstąpił do Partii Socjalistycznej (PS). Był radnym miejscowości Covilhã. W 1987 został wybrany do Zgromadzenia Republiki V kadencji w okręgu Castelo Branco. Wchodził również w skład parlamentu VI, VII, IX i X kadencji^[6].

W październiku 1995 dołączył do rządu Antónia Guterresa jako sekretarz stanu w ministerstwie środowiska. W listopadzie 1997 awansował na stanowisko ministra delegowanego przy premierze. Zajmował się m.in. sprawami organizacji Euro 2004 w Portugalii. W październiku 1999 w drugim rządzie dotychczasowego premiera został ministrem środowiska. Urząd ten sprawował do kwietnia 2002, od stycznia tegoż roku wykonywał także obowiązki ministra zabezpieczenia społecznego.

Po wyborach w 2002 wygranych przez José Manuela Durão Barroso José Sócrates znalazł się w opozycji. Objął wówczas funkcję wiceprzewodniczącego klubu poselskiego PS, którą pełnił do 2005. 24 września 2004, po rezygnacji Eduarda Ferro Rodrigues ze stanowiska sekretarza generalnego Partii Socjalistycznej, zwyciężył w wyborach na jego następcę, pokonując Manuela Alegre i João Soaresa, zdobywając 80% głosów^[7]. W 2006, 2009 i 2011 po raz kolejny był wybierany na sekretarza generalnego socjalistów^[8][9][10].

12 marca 2005, po wygranych przez PS wyborach parlamentarnych, objął funkcję premiera większościowego rządu. 26 października 2009 rozpoczął kolejną kadencję, stając na czele rządu mniejszościowego^[11]. 23 marca 2011 podał się do dymisji z zajmowanego stanowiska w związku z odrzuceniem przez opozycję rządowego programu gospodarczego opracowanego w związku ze skutkami światowego kryzysu finansowego^[12][13]. Po przegranych przez PS wyborach w 2011 zrezygnował ze stanowiska sekretarza generalnego partii^[14]. Odmówił również przyjęcia mandatu posła do Zgromadzenia Republiki^[15].

Objęty następnie postępowaniem karnym w związku z zarzutami korupcji, przestępstw podatkowych i prania brudnych pieniędzy. W listopadzie 2014 został zatrzymany w Lizbonie i następnie tymczasowo aresztowany^[16]. We wrześniu 2015 zwolniony i osadzony w areszcie domowym^[17], miesiąc później uchylono również ten środek zapobiegawczy^[18].

Jest rozwiedziony, jego żoną była Sofia Mesquita Carvalho Fava (inżynier ochrony środowiska), ma dwóch synów: José Miguela i Eduarda^[19].

• Primeiro-Ministro: José Sócrates Carvalho Pinto de Sousa. portugal.gov.pt. [dostęp 2017-04-22]. (port.).