Kamienica Roeslera i Hurtiga w Warszawie

Kamienica Roeslera i Hurtiga[1], także dom Roeslera i Hurtiga[2] – zabytkowa kamienica znajdująca się przy ulicy Krakowskie Przedmieście 79 w Warszawie.

Kamienica Roeslera i Hurtiga
w Warszawie
Symbol zabytku nr rej. 232 z 1 lipca 1965
Ilustracja
Kamienica od strony Krakowskiego Przedmieścia
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Krakowskie Przedmieście 79

Styl architektoniczny

klasycyzm[1]

Rozpoczęcie budowy

1784

Ukończenie budowy

1785

Ważniejsze przebudowy

1887–1888

Zniszczono

1939, 1944

Odbudowano

1948–1949

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Kamienica Roeslera i Hurtigaw Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Kamienica Roeslera i Hurtigaw Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Kamienica Roeslera i Hurtigaw Warszawie”
Ziemia52°14′46,86″N 21°00′45,29″E/52,246350 21,012581

Historia

Przed powstaniem kamienicy w tym miejscu, od strony ul. Senatorskiej, stał dworek starosty warszawskiego Mikołaja Grzybowskiego[3]. Został spalony w czasie potopu szwedzkiego w 1656[3]. Od strony Krakowskiego Przedmieścia znajdowało się co najmniej pięć budynków[3]. W połowie XVIII od strony ul. Senatorskiej wzniesiono pałac Małachowskich[3]. W 1784 nieruchomość została sprzedana przez Mikołaja Małachowskiego kupcom z Czech i Moraw: Janowi Michałowi i Franciszkowi Leopoldowi Roeslerom oraz Gasparowi (Kacprowi) Hurtigowi[4].

Kamienica została wzniesiona na dziedzińcu pałacu Małachowskich w latach 1784–1785 według projektu Szymona Bogumiła Zuga[3][5]. Powstał tam pierwszy na ziemiach polskich nowoczesny dom handlowo-mieszkalny ze specjalnie zaprojektowanymi witrynami wystawowymi[3]. Był to jeden z najdroższych i najbardziej luksusowych obiektów handlowych w Warszawie[6]. Na piętrach znajdowały się mieszkania czynszowe oraz apartamenty właścicieli[1]. Poprzez oficyny budynek był połączony z pałacem Małachowskich[3].

Przedsiębiorstwo Roslerów i Hurtiga zbankrutowało w 1794 w wyniku kryzysu bankowego, jednak kamienica pozostała ich własnością do 1803[7].

W 1839 na parterze kamienicy otwarto piwiarnię „Pod Nadzieją”, która jako pierwsza w mieście serwowała piwo bawarskie[8]. Był to jeden z ulubionych lokali grupy młodych literatów i malarzy nazywanych Cyganerią Warszawską[9]. Mieścił się tam również sklep wielobranżowy należący do Iwana Skwarcowa[10].

W latach 1887–1888 kamienica została przebudowana w związku z przebiciem do Krakowskiego Przedmieścia ul. Miodowej[11]. Ścianę szczytową i oficyny południowe przekształcono na elewacje według projektu Józefa Hussa[12]. Do przebicia ulicy na właścicielach pałacu Małachowskich i kamienicy ciążył obowiązek przepuszczania przechodniów z Krakowskiego Przedmieścia na ul. Miodową lub odwrotnie[13]. Ruch przechodniów zwiększał atrakcyjność kamienicy i jej oficyn dla firm handlowych[14].

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 budynek spłonął[12] i został rozebrany do pierwszego piętra[15]. Dalsze zniszczenia miały miejsce w 1944 podczas powstania warszawskiego[16]. Ogółem w czasie II wojny światowej kamienica została zniszczona w 70%[17].

W latach 1948–1949 budynek odbudowano według projektu Zygmunta Stępińskiego[2]. Obiekt przywrócono zasadniczo do stanu z XVIII wieku, jednak w celu odsłonięcia wschodniej fasady pałacu Małachowskich rozebrano oficynę południową[12][18].

W latach 1952–1957 w kamienicy miało swoją siedzibę Państwowe Wydawnictwo Naukowe, a następnie przedsiębiorstwa handlu zagranicznego[19], m.in. SHZ Labimex[20].

W 1965 budynek został wpisany do rejestru zabytków[21].

Od 2020 w budynku mieści się siedziba Radia Wnet[22].

Przypisy