Korzeniarowate
Korzeniarowate[4], srożypłatowate[5] (Rhizophoraceae Pers.) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Skupia około 150 gatunków z kilkunastu rodzajów spotykanych na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej[2]. Ślady kopalne wskazują na ich dawne występowanie także w Europie. Rośliny te rosną zarówno wzdłuż wybrzeży morskich, jak i w głębi lądu, przy czym do najbardziej znanych należą te tworzące lasy namorzynowe (rodzaje: korzeniara Rhizophora, Bruguiera, Ceriops i Kandelia)[4]. Rośliny te wykorzystywane są wyrobu węgla drzewnego, drewno niektórych gatunków ma znaczenie komercyjne, często wykorzystywane jest też w wiwariach. Największą rolę rośliny te odgrywają jednak w ochronie brzegów morskich[6].
 Rhizophora racemosa | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | korzeniarowate |
| Nazwa systematyczna | |
| Rhizophoraceae Persoon Syn. Pl. 2: 2. Nov 1806[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Rhizophora L. (1753)[3] | |
| Zasięg | |
 | |
Morfologia
- Pokrój
- Zimozielone rośliny krzewiaste i drzewa, często z korzeniami powietrznymi i zgrubiałymi węzłami[6].
- Liście
- Okazałe, skórzaste i naprzeciwległe, rzadziej okółkowe, często skupione na końcach pędów. Całobrzegie lub w różnym stopniu piłkowate (czasem tylko w górnej części liścia)[6].
- Kwiaty
- Obupłciowe i promieniste, często z hypancjum – dno kwiatowe talerzykowate lub wydłużone obejmuje dolną, wpół dolną, czasem górną zalążnię. Powstaje ona z dwóch do pięciu, rzadko z 20 owocolistków. Szyjka słupka jest pojedyncza, rzadko są trzy[6]. W każdej przegrodzie znajdują się zwykle po dwa centralnie ułożone zalążki. Pręciki wyrastają w jednym okółku (nawet jeśli ich liczba jest zwielokrotniona), zwykle pojedynczo lub w kępkach otoczone są przez zwijające się lub podzielone płatki korony. Okazałe działki kielicha (od 3 do 16) są mięsiste i pozostają na owocu[4][6].
- Owoce
- Zwykle jagody[4][2], rzadziej skórzaste i niepękające torebki albo pestkowce. Zawierają od jednego do wielu nasion[6]. U czterech rodzajów występuje żyworodność – zarodek rozwija się i kiełkuje wewnątrz owocu wiszącego jeszcze na roślinie matecznej[4].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana dla krasnodrzewowatych (Erythroxylaceae) w obrębie obszernego rzędu malpigiowców (Malpighiales) należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Anopyxis (Pierre) Engl.
- Blepharistemma Wall. ex Benth.
- Bruguiera Savigny
- Carallia Roxb.
- Cassipourea Aubl.
- Ceriops Arn.
- Comiphyton Floret
- Crossostylis J. R. Forst. & G. Forst.
- Dactylopetalum Benth.
- Gynotroches Blume
- Kandelia (DC.) Wight & Arn.
- Macarisia Thouars
- Paradrypetes Kuhlm.
- Pellacalyx Korth.
- Rhizophora L. – korzeniara
- Sterigmapetalum Kuhlm.
Zastosowanie
Gatunki drzewiaste mają drewno ciężkie i twarde, chętnie wykorzystywane na opał lub w budownictwie. Ze względu na wyjątkowo dużą zawartość garbników (w korze nawet do 45%) rośliny te używane są także w garbarstwie. Kiełkujące siewki roślin z rodzaju Bruguiera są spożywane na Półwyspie Malajskim[4].