Men of War

Kampania radziecka

Pierwsza i najdłuższa kampania w grze, kampania radziecka, rozpoczyna się jesienią 1941 roku. Dwóch młodych oficerów Armii Czerwonej, Wiktor Smirnow i Aleksiej Kuzniecow, którzy po ataku Niemiec na ZSRR zaciągnęli się do wojska na ochotnika, po kilkumiesięcznym kursie oficerskim zostają wysłani na front w okolicach wsi Judino. Tam ich kolumna zostaje zaatakowana przez niemieckie bombowce nurkujące Ju 87 Stuka. Smirnow i Kuzniecow zbierają garstkę ocalałych żołnierzy i razem z nimi odzyskują wciąż sprawny czołg KW-1, przy pomocy którego odbijają z rąk wroga zajętą wieś, a następnie rozbijają niemiecką kolumnę zaopatrzeniową na pobliskiej drodze^[6][7][8].

W drugiej misji obaj przyjaciele bronią przed Niemcami zakładów Rostsielmasz w Rostowie nad Donem, umożliwiając ewakuację urządzeń fabrycznych za Ural. Gdy z miasta odjeżdża ostatni pociąg, Smirnowowi udaje się uciec, jednak Kuzniecow zostaje postrzelony w biegu i wzięty do niewoli^{[9][10][11][12]}. Tak główni bohaterowie zostają rozdzieleni na większość kampanii. W kolejnej misji Kuzniecow, przesłuchiwany w domu na wsi przez dwóch oficerów SS, jest świadkiem ataku radzieckich partyzantów. Wykorzystując zamieszanie, zabija ich obu z broni osobistej jednego z Niemców, a następnie przyłącza się do partyzantów i przy ich pomocy ucieka z tajnymi dokumentami wroga^[13][14][15]. W czwartym etapie kampanii Smirnow broni Moskwy przed ponawiającymi się atakami, a po nadejściu posiłków przystępuje do kontrnatarcia i rozbija wojska nieprzyjaciela^{[16][17][18][19][20]}.

Po powrocie za radzieckie linie Kuzniecow, pomimo lojalnego zachowania się w niewoli i dostarczenia tajnych dokumentów wroga, zostaje aresztowany przez NKWD i wysłany do kompanii karnej. W jej szeregach bierze udział w samobójczym ataku, który przy ciężkich stratach przełamuje linie nieprzyjaciela pod strategicznie położoną wsią, zdobywa miejscowość i pobliskie wzgórze, a następnie niedobitki karnej jednostki odpierają niemieckie kontrataki i osłaniają przemieszczanie się radzieckich kolumn wojskowych pobliską drogą. W nagrodę za wykazane męstwo oraz inicjatywę Kuzniecow zostaje ułaskawiony i przeniesiony do innej jednostki^{[21][22][23][24][25]}. Smirnow w tym czasie uczestniczy w obronie Sewastopola. Po odparciu wielu fal nacierających wojsk niemieckich zostaje ciężko ranny i ledwo uchodzi z życiem^{[26][27][28][29]}.

W tym momencie fabuły następuje blisko dwuletni interwał czasowy, w czasie którego Kuzniecow zostaje wysłany na szkolenie specjalnych oddziałów wywiadowczo-dywersyjnych NKGB, podczas gdy Smirnow leczy się z ran w szpitalach wojskowych. Wiosną 1945 roku obaj otrzymują nowe zadania, a ich ścieżki krzyżują się ponownie pod Berlinem. Oddział Kuzniecowa nocą przeprowadza rozpoznanie i sabotaż niemieckich pozycji na wzgórzach Seelow, po czym niepostrzeżenie przemieszcza się dalej w stronę swoich następnych celów. Smirnow natomiast dowodzi głównymi siłami radzieckimi, które następnego dnia rano atakują osłabione przez ludzi Kuzniecowa pozycje wroga i ostatecznie przełamują jego obronę przed niemiecką stolicą^{[30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41][42][43][44]}.

W dwóch ostatnich misjach gracz dowodzi oddziałem specjalnym Kuzniecowa, wysłanym daleko za linie wroga w celu zdobycia listy niemieckich agentów działających pod przykrywką w ZSRR. Komandosi zdobywają informacje o lokalizacji dokumentów od pojmanego niemieckiego oficera, a następnie kradną łódź latającą Bv 138, którą przedostają się na okupowaną duńską wyspę Bornholm^[45][46]. Tam zdobywają dokumenty ukryte w jednej z łodzi podwodnych, którą się ewakuują. Dzięki informacjom zdobytym przez Kuzniecowa radzieckie służby przystępują do masowych aresztowań szpiegów. W outro podsumowującym całą kampanię widzimy obu przyjaciół, którzy spotykają się ponownie w zdobytym Berlinie, obaj w mundurach wojskowych obwieszonych radzieckimi odznaczeniami bojowymi^{[47][48][49][50][51][52]}.

Kampania niemiecka

Głównym bohaterem kampami niemieckiej jest ambitny oficer niemieckich wojsk spadochronowych, Gunter von Borg. W pierwszej misji uczestniczy on w operacji powietrznodesantowej na Krecie, podczas której spadochroniarze zostają rozrzuceni na dużym obszarze. Po zebraniu grupki żołnierzy i znalezieniu zasobnika z bronią, von Borg stopniowo wypiera oddziały alianckie z zajmowanych pozycji i oczyszcza lądowiska, a po bezpiecznym wylądowaniu nowych spadochroniarzy atakuje w głąb wyspy, doprowadzając finalnie do zdobycia kluczowego lotniska^{[53][54][55][56][57][58]}.

Po krwawej łaźni na Krecie von Borg zostaje przeniesiony do Afrika Korps i wysłany do Afryki Północnej, gdzie bierze udział w odpieraniu alianckiej operacji Crusader^[59][60][61]. Po wyróżnieniu się w walkach obronnych, w kolejnej misji dostaje zaszczyt poprowadzenia niemieckich oddziałów do szturmu Tobruku. Po stopniowym, mozolnym wypieraniu przeciwnika z ciasnych uliczek miasta przy jednoczesnym powstrzymywaniu przybywających drogą morską posiłków wroga i zatapianiu alianckich statków udaje mu się zdobyć silnie bronioną pustynną twierdzę. Po odkryciu pod nią tunelu prowadzącego do dalszych obszarów miasta prowadzi nim małą grupkę żołnierzy, która korzystając z ogólnego zamieszania zajmuje skład paliwa na tyłach wroga i uniemożliwia jego wysadzenie, broniąc się w nim aż do nadejścia własnych wojsk^{[62][63][64][65][66][67][68][69]}.

W misji czwartej, rozgrywającej się już po klęsce pod El Alamein, von Borg dowodzi niewielkimi siłami, które skutecznie opóźniają aliancką ofensywę w kierunku Tunisu^[70][71]. W ostatniej misji kampanii, rozgrywającej się w maju 1943 roku, główny bohater dowodzi obroną zatoki La Goulette w Tunisie, przy wsparciu artylerii zacumowanego w porcie okrętu odpierając zmasowane ataki wroga i umożliwiając ewakuowanie części istotnych dokumentów i zasobów Armii Pancernej Afryka przez Morze Śródziemne, po czym przypuszczalnie wraz z resztkami swoich oddziałów dostaje się do alianckiej niewoli^{[72][73][74][75]}.

Kampania aliancka

Głównym bohaterem kampanii alianckiej jest młody amerykański dziennikarz Terry Palmer, który na ochotnika zgłasza się do armii amerykańskiej w 1942 roku. Wraz z niewielkim oddziałem zostaje wysłany na tajną misję za liniami wroga w Algierii, mającą na celu przyspieszenie kapitulacji wojsk francuskich w zamorskiej kolonii przed rozpoczęciem operacji Torch. W pierwszym etapie Amerykanie nawiązują kontakt z miejscowych ruchem oporu, po czym zajmują niemiecki skład amunicji w celu zdobycia broni koniecznej do przeprowadzenia dalszej części operacji^{[76][77][78][79][80]}. Po pozytywnym zakończeniu pierwszego etapu, oddział przemieszcza się zdobyczną ciężarówką w kierunku rezydencji francuskiego admirała François Darlana, którego aresztuje i zmusza do negocjacji. Po przedłużających się rozmowach, osłanianych przez amerykańskich żołnierze i francuskich partyzantów, admirał ostatecznie godzi się na kapitulację, a wojska przeciwnika poddają się^{[81][82][83][84]}.

W trzeciej misji oddział Palmera zostaje wysłany w celu oczyszczenia miasteczka dla zdobycia pozycji wyjściowych, a następnie wzięcia udziału w ataku na silnie bronione niemieckie lotnisko w Tunezji^{[85][86][87][88][89]}. Po jego zdobyciu wojska Osi rozpoczynają kontrofensywę na przełęczy Kasserine. Oddział Palmera wyrusza zmodyfikowanym pojazdem opancerzonym na kolejną specjalną misję, tym razem z celem ostrzeżenia zagrożonej alianckiej bazy przed spodziewanym niemieckim atakiem. Przebijając się przez pustynię i tunezyjskie miasteczka z trudem osiąga swój cel^[90][91]. W ostatniej misji Palmer i jego towarzysze broni pomagają oddziałom amerykańskim i brytyjskim utrzymać się w kluczowej bazie przed ponawianymi atakami nieprzyjaciela, pokonując także nowe czołgi Tygrys, a następnie wyprowadzają kontruderzenie, zadając wrogowi ostateczną klęskę^{[92][93][94][95][96][97][98][99][100]}.

Men of War jest grą taktyczną, w której brakuje typowych dla strategicznych gier czasu rzeczywistego rozwiązań takich jak rozbudowa bazy, zdobywanie surowców czy szkolenie jednostek. Gracz otrzymuje ustaloną, liczącą do kilkudziesięciu ludzi grupę żołnierzy^[101], aczkolwiek możliwe jest niekiedy wezwanie dodatkowych posiłków^[102]. Kierowani żołnierze mogą przyjmować pozycje: stojącą, kuczną i leżącą, od których zależy celność strzału, ukrywać się za osłonami, przeskakiwać przez przeszkody terenowe, opatrywać rany, instalować miny, ładunki wybuchowe i jeże oraz obsługiwać pojazdy i broń stacjonarną^[101][103]. Są oni zorganizowani w oddziały liczące do ośmiu osób^[101].

Kierowani żołnierze dzielą się zwykle na: strzelców wyborowych, skutecznych na daleki dystans; oficerów wyposażonych w lornetkę umożliwiającą dostrzeżenia wroga z dużych odległości; zwykłych strzelców wyposażonych w karabiny i granaty odłamkowe oraz piechurów posiadających pistolety maszynowe, którzy służą do ataku na pozycje wroga. W trybie gry wieloosobowej gracz ma do dyspozycji także inżynierów, piechotę szturmową i przeciwpancerną oraz piechurów wyposażonych w miotacze ognia^[104].

W grze występują elementy mikrozarządzania: żołnierze i pojazdy posiadają ograniczoną ilość amunicji, te ostatnie zaś wymagają paliwa do jazdy. Ważne jest zatem przeszukiwanie zwłok w poszukiwaniu amunicji oraz napełnianie pojazdów beczkami z paliwem^[105][106]. Podczas rozgrywki można pokierować pojedynczym żołnierzem bądź pojazdem w trybie bezpośredniej kontroli, celując myszą i kierując klawiszami kierunkowymi – zwiększa to celność strzałów^[107].

W porównaniu z wcześniejszym dziełem studia, Faces of War: Oblicza wojny, w Men of War poprawiono zachowanie sztucznej inteligencji^[106] i umożliwiono modyfikację interfejsu, na przykład przesunięcie minimapy oraz dodanie nowych przycisków do panelu centralnego^[108].

W grze zastosowano taki sam jak w Faces of War silnik fizyczny. Umożliwia on wyświetlanie realistycznych wybuchów i uszkodzeń pojazdów. Wyraźny wpływ ma użycie różnych typów pocisków – burzące potrafią niszczyć całe mury i ściany, natomiast przeciwpancerne pełnią funkcję penetrującą^[101].

Dostępne są dwa tryby gry. Pierwszy to tryb jednoosobowy składający się z 19 misji^[109], który pozwala wziąć udział w trzech kampaniach: radzieckiej, która ma miejsce podczas walk na froncie wschodnim, oraz niemieckiej i alianckiej, toczących się podczas działań wojennych w Afryce^[105]. Oprócz standardowych zadań takich jak szturm na pozycje wroga czy obrona ważnych punktów strategicznych, są także polegające na dyskretnej infiltracji wrogich terenów^[101]. Tryb gry wieloosobowej umożliwia rozgrywkę na czterech mapach do 16 osobom jednocześnie oraz grę w trybie współpracy, czyli granie w misje z kampanii z innymi graczami. W przeciwieństwie do kampanii, można w nim kierować wojskami Japonii^[105].

W styczniu 2008 roku wydawca gry, 1C, zapowiedział Men of War w mediach zachodnich^[110], a w kwietniu ogłosił w Rosji rozpoczęcie prac nad grą^[111][112]. W sierpniu 2008 roku Men of War została pokazana na targach Games Convention; zaprezentowano pierwszą misję kampanii radzieckiej^[109]. 11 lutego 2009 roku w serwisie Fileplanet ukazała się wersja beta gry^[113], a 18 lutego – jej wersja demonstracyjna^[114]. Men of War została opublikowana 14 listopada 2008 roku w Rosji^[1], 16 marca 2009 roku – w Stanach Zjednoczonych^[115], a 20 marca 2009 roku – w Polsce^[2][116].

Na uwagę zasługuje to, że gra została wydana bez zabezpieczeń typu DRM^[115]. 11 maja 2010 roku 1C udostępnił darmową wersję Men of War z trybem gry wieloosobowej. Można było w nią grać do 23 maja^[117].

Dodatki

Karmazynowy przypływ

Pierwszy samodzielny dodatek do Men of War, zwany Karmazynowy przypływ (Red Tide), ukazał się 14 sierpnia 2009 roku^[118]. Zawiera on utrzymaną w tonie propagandowym kampanię opowiadającą o elitarnych jednostkach radzieckiej piechoty morskiej^[119].

Oddział szturmowy

Drugi samodzielny dodatek do Men of War, zatytułowany Oddział szturmowy (Assault Squad), miał premierę 25 lutego 2011 roku^[120]. Jest on nastawiony głównie na dynamiczny tryb gry wieloosobowej, liczący 37 map^[121].

Wietnam

Trzeci samodzielny dodatek do Men of War pod tytułem Wietnam (Vietnam) został wydany 9 września 2011 roku^[122]. Jego akcja została przeniesiona w czasy wojny wietnamskiej. Gracz może pokierować w niej żołnierzami Wietkongu i amerykańskimi marines^[123].

Wyklęci bohaterowie

Czwarty samodzielny dodatek do Men of War, o podtytule Wyklęci bohaterowie (Condemned Heroes), ukazał się 12 kwietnia 2012 roku^[124]. Akcja gry ponownie została umieszczona na froncie wschodnim II wojny światowej, a pod kontrolę gracza oddano żołnierzy radzieckich batalionów karanych, jednostek złożonych ze skazańców, które otrzymywały najtrudniejsze zadania do wykonania^[124].

Gra została względnie pozytywnie przyjęta przez krytyków, osiągając według agregatora GameRankings średnią wynoszącą 79% maksymalnych ocen^[5]. Steve Butts z portalu IGN i Michał Kuszewski z pisma „CD-Action” chwalili silnik fizyczny gry, umożliwiający zniszczenie każdego obiektu na mapie^[101][126], zarazem jednak Daniel Shannon z portalu GameSpot ocenił oprawę graficzną jako przeciętną^[105]. Recenzent z portalu GameZone stwierdził, że silnik gry w 2009 roku był już przestarzały, skrytykował też niedopracowane animacje krzaków, zarazem przyznając jednak, że gra działa płynnie^[107].

W kwestii rozgrywki Oliver Clare z portalu Eurogamer pochwalił klimatyczną kampanię, twierdząc że gra realistycznie pokazuje koszmar wojny^[125]. Daniel Shannon pozytywnie ocenił zróżnicowanie misji, zarazem jednak krytykując niedopracowany tryb gry wieloosobowej^[105]. Steve Butts zauważył natomiast, że poprawione zostało działanie sztucznej inteligencji^[106]. Oliver Clare pochwalił mniejszą intensywność akcji w stosunku do Faces of War^[129], natomiast Michaił Chromow z rosyjskiego portalu Absolute Games stwierdził, że przez to gra jest nudna i powtarzalna^[127].

Często przyznawano, że gra ma wysoki poziom trudności, za co była krytykowana^{[101][105][126]}. Powszechną dezaprobatę zebrała natomiast oprawa dźwiękowa, szczególnie dialogi. Dubbing aktorów Daniel Shannon określił mianem żałosnego^[105], Steve Butts nazwał go koszmarnym^[106], a recenzent z GameZone'u negatywnie ocenił akcent aktorów^[107]. Michał Kuszewski skrytykował skopiowanie wielu odgłosów z Faces of War^[101].

Men of War uzyskała nagrodę rosyjskiego portalu Gameland dla najlepszej strategii roku 2008^[128].

• Mikerina Anelya, Kolesnikov Andrey i in., Men of War Manual. 2009. (wersja elektroniczna)

• Oficjalna strona gry. 1C. [dostęp 2011-03-09]. (ang.).
• Men of War – Wiki. [dostęp 2021-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-20)]. (ang.).
• Polska strona o serii gier. [dostęp 2021-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-07)]. (pol.).