Morze Egejskie
Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, Azją Mniejszą a wyspami Kretą, Karpatos i Rodos. Poprzez cieśninę Dardanele łączy się z Morzem Marmara i Morzem Czarnym, a przez Kanał Koryncki z Morzem Jońskim.
 Obraz satelitarny Morza Egejskiego | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwa | |
| Powierzchnia | 196 350 km² |
| Średnia głębokość | 377 m |
| Największa głębia | 2529 m |
| Zasolenie | od 33 do 39‰ |
| Temperatura | w zimie 11 do 16 °C |
| Wyspy | |
Położenie na mapie Grecji  | |
 39°N 25°E/39,000000 25,000000 | |
 | |
Geografia
Topografia[1]
Linia brzegowa tego morza jest bardzo rozwinięta (liczne półwyspy i zatoki), a powierzchnię urozmaicają Wyspy Egejskie – archipelagi Cyklad, Dodekanezu, Sporad Północnych, pojedyncze wyspy: Kreta, Eubea, Chios, Limnos, Lesbos, Samotraka, Imroz i inne. Z tego powodu wewnątrz wyróżnia się liczne mniejsze akweny: morza, zatoki i cieśniny. Na północy leży Morze Trackie, na zachodzie Morze Mirtejskie, na południu Morze Kreteńskie, a na wschodzie Morze Ikaryjskie. Pod względem budowy geologicznej Morze Egejskie leży na obszarze płyty tektonicznej (mikropłyty) egejskiej. Występuje wiele rowów (m.in. Kreteński, Anatolijski) i basenów. Czynne 2 wulkany: Kajmeni (na wyspie Santoryn) i Nisiros.
Informacje ogólne
- długość: 649 km
- szerokość: 320 km
- duże porty morskie: Pireus, Saloniki, Eleusis (Grecja), Izmir (Turcja)
- główne rzeki uchodzące do Morza: Wardar, Struma, Marica, Menderes
- zasoby geologiczne: bogate złoża gazu ziemnego, nieeksploatowane.
- temperatura wód powierzchniowych: lato 22–27 °C, zima 12–15,5 °C
- zasolenie 38–39‰
Przynależność polityczna
Obszar Morza Egejskiego podzielony jest pomiędzy Grecję i Turcję. Pomiędzy tymi państwami istnieje poważny spór dotyczący zarówno przynależności państwowej niektórych wysp Morza Egejskiego (powstały wskutek pewnych nieścisłości w traktatach międzynarodowych z początku XX w.), jak i interpretacji przepisów prawa międzynarodowego dotyczących zasięgu wód terytorialnych i szelfu kontynentalnego i związanych z tym praw do eksploatacji zasobów ekonomicznych morza (Turcja m.in. sprzeciwia się poszerzeniu przez Grecję pasa wód terytorialnych do 10 mil morskich)[2]. Spór ten jest jednym z czynników wpływających na pojawianie się napięć w stosunkach grecko-tureckich, w jego trakcie dochodziło do szeregu incydentów międzynarodowych, niekiedy skutkujących ofiarami w ludziach[3].
Miasta nad Morzem Egejskim[4]
- Wolos
- Dimini
- Sesklo
- Agnia
- Pinkates
- Kala
- Nera
- Marathos
- Velanidia
- Chania
- Anakazis
- Koropi
- Afissos
- Kalamos
- Argalasti
- Chorto
- Lavkos
- Milina
- Alatas
- Palatio
- Trikeri
- Korfalki
- Almiros
- Platanos
- Amaloapoli
- Sourpi
- Limnos
- Izmir
- Chlos
- Ateny
- Rodos
- Kos
- Saloniki
- Kawala
Fauna
W morzu poławia się makrele i sardynki, krewetki, gąbki. Morze Egejskie zamieszkuje około 35 gatunków rekinów[5].
Etymologia
Pochodzenie nazwy jest najczęściej wiązane z postacią Egeusza, mitycznego króla Aten.