O le Ao o le Malo
O le Ao o le Malo – tytuł głowy państwa Samoa. Tłumaczenie w przybliżeniu brzmi: „szef rządu”.
Samoa Ustrój i polityka Samoa Ustrój polityczny Konstytucja Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse Samorząd terytorialny Partie polityczne Wybory Polityka zagraniczna |
Pełni on głównie funkcję ceremonialną. Gdy Samoa ogłosiło niepodległość w 1962 roku, dwaj o le Ao o le Malo zostali powołałani na urząd dożywotnio – Malietoa Tanumafili II i Tupua Tamasese Meaʻole. Po śmierci Tupua Tamasese Meaʻole w 1963 roku Malietoa Tanumafili II pozostał jedynym o le Ao o le Malo. Funkcję tę pełnił do śmierci w 2007 roku. Jego następca został wybrany spośród czterech wielkich wodzów (tama aiga) na pięcioletnią kadencję przez Zgromadzenie Legislacyjne (Fono).
Konstytucja Samoa nie wyjaśnia, czy o le Ao o le Malo powinien być uznawany za prezydenta, a kraj za republikę, czy za monarchię. O republikańskim charakterze rządów świadczy pięcioletnia kadencja oraz wybór głowy państwa przez parlament. Jednak dożywotnie sprawowanie urzędu przez dwóch pierwszych o le Ao o le Malo oraz tytułowanie głowy państwa Jego Wysokość są cechami charakterystycznymi dla monarchii.
Lista o le Ao o le Malo
| Osoba | Kadencja | ||
|---|---|---|---|
| # | Imię i Nazwisko | Od | Do |
| 1 | Malietoa Tanumafili II (1913–2007) | 1 stycznia 1962 | 11 maja 2007 |
| Tupua Tamasese Meaʻole (1905–1963) | 5 kwietnia 1963 | ||
| – | Tupua Tamasese Tupuola Tufuga Efi (1938–) tymczasowo | 11 maja 2007 | 20 czerwca 2007 |
| Tuimalealiʻifano Vaʻaletoa Sualauvi II (1947–) tymczasowo | |||
| 2 | Tupua Tamasese Tupuola Tufuga Efi (1938–) | 20 czerwca 2007 | 21 lipca 2017 |
| 3 | Tuimalealiʻifano Vaʻaletoa Sualauvi II (1947–) | 21 lipca 2017 | nadal |