Ostrówek (Poznań)
Ostrówek – dawne miasto zlokalizowane na niewielkiej wyspie[1] pomiędzy Śródką a Ostrowem Tumskim, na terenie obecnego Poznania.
| Część Poznania | |
 Ulica Ostrówek. Dawne miasto. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data założenia | |
| Prawa miejskie | 18 sierpnia 1444 r. |
| W granicach Poznania | 28 czerwca 1800 r. |
Położenie na mapie Poznania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
 52°24′41″N 16°57′07″E/52,411389 16,951944 | |
Miasto lokowane 18 sierpnia 1444 roku na prawie magdeburskim przywilejem króla Władysława Warneńczyka[2] (osobna gmina miejska i osobne założenie urbanistyczne[1]), zdegradowane w 1800 roku[3]. Wciśnięte było pomiędzy i tak niewielką Śródkę a rzekę Cybinę, dopływ Warty, tuż przy Ostrowie Tumskim. Było to niegdyś najmniejsze miasto I Rzeczypospolitej, licząc zaledwie kilka domów i mając w różnych okresach swych dziejów od 100 do 300 mieszkańców[4] (w 1800 – 302[5]). Targi odbywały się w sobotę. Prawie całą substancję budowlaną strawił pożar, który wybuchł 29 maja 1577 około godziny 1.00[6]. Zabudowa składała się z parterowych lub jednopiętrowych domów drewnianych i szachulcowych, która na przełomie XIX i XX wieku zaczęła ustępować okazałym kamienicom. Część z nich wyburzyli Niemcy w czasie II wojny światowej, część uległa zniszczeniu podczas walk o Poznań w 1945, a jeszcze inne zaniedbano w czasach PRL.
W 1888 Ostrówek nawiedziła wielka powódź, która zalała cały teren dzielnicy. Do końca sierpnia 1939 poprzez Ostrówek kursowała linia tramwajowa nr 1 na Śródkę. W okresie międzywojennym ta część Poznania zasiedlona była przede wszystkim przez rzemieślników i robotników.
Do czasów obecnych nie przetrwały żadne ślady ówczesnego założenia urbanistycznego, a jedyną pamiątką po miasteczku jest ulica Ostrówek, prowadząca z Mostu Jordana na Rynek Śródecki.
Otoczenie Śródki i Ostrówka jest obecnie przedmiotem działań rewitalizacyjnych władz miasta, z uwagi na wysoki stopień zaniedbań w okresie PRL. Zaniedbania te jednak pozwoliły zachować w tym rejonie unikatowy mikroklimat kulturowy, co jest istotne z punktu widzenia ciągłości kultury miejskiej. W 2017, podczas prac wykopaliskowych przy ul. Ostrówek, odkopano znaczne fragmenty po drewniano-glinianym domu z XV wieku oraz (nieco dalej od ulicy Ostrówek) elementy domu drewnianego z XVI wieku[7].
W mieszkaniu Ostrówek 7 w latach 1945–1951 odbywały się próby chłopięcego chóru i kwartetu wokalnego 2 poznańskiej drużyny harcerskiej, co upamiętnia stosowna tablica.
Zobacz też
- Opatowiec – najmniejsze obecnie pod względem liczby ludności miasto w Polsce
- Cmentarzysko na Śródce w Poznaniu – nekropolia istniejąca w miejscu Ostrówka we wczesnym Średniowieczu
Przypisy
Bibliografia
- Włodzimierz Łęcki, Poznań – przewodnik po zabytkach i osobliwościach miasta dla przybyszów z dalszych i bliższych stron, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2010, s. 60, ISBN 978-83-7506-466-7.
- Poznań – przewodnik po zabytkach i historii, Janusz Pazder (oprac.), Jerzy Borwiński, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 58, ISBN 83-87847-92-5, OCLC 830535344.
- Praca zbiorowa, Poznań – spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2004, s. 173, ISBN 83-89525-07-0.
- Poznań – atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań 2010, ISBN 978-83-7445-018-8.
- Gra strategiczna "Re-wita Ostrówek" – o rewitalizacji www.poznan.pl (dostęp 23.12.2010)
- spo, Wielka woda na Ostrówku, w: Głos Wielkopolski (Z teki Kota), wycinek niedatowany (około 1995)