Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 29 826,50 km², co stanowi 9,5% powierzchni Polski[2]. Wielkopolskie jest drugim co do powierzchni województwem w Polsce (po woj. mazowieckim).
Położenie administracyjne
Województwo jest położone w środkowo-zachodniej Polsce i graniczy z województwami[3]:
przez zlodowacenie środkowopolskie w części południowej, gdzie występuje mniej urozmaicona rzeźba oraz brak jezior.
Topografia
W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 284 km, to jest 2°33′08″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 228 km, co w mierze kątowej daje 3°19′44″.
Najwyższym punktem jest wierzchołek Kobylej Góry – 284 m n.p.m.
Stosunki wodne
Pojezierze Wielkopolskie
Region wielkopolski leży w obrębie dorzecza Odry, przy czym 88% jego powierzchni odwadnia system cieków dorzecza Warty, a pozostałe 12% jest odwadniane przez systemy cieków Baryczy, Krzyckiego Rowu i Obrzycy. Jakość wód rzecznych jest w większości pozaklasowa, ale ich stan ulega stopniowej poprawie.
Na pojezierzach w części północnej i środkowej regionu występuje ok. 800 jezior, w tym 58% o powierzchni do 10 ha i 8% o powierzchni powyżej 100 ha. Największym jeziorem jest Jezioro Powidzkie – 10,36 km² wchodzące w skład Pojezierza Gnieźnieńskiego.
Klimat
Wielkopolska należy do najcieplejszych i najbardziej suchych regionów w Polsce[7]. Przeważają polarno-morskie masy powietrza, co sprawia, że lata są chłodniejsze, a zimy łagodniejsze niż we wschodniej bardziej kontynentalnej części kraju. Dominują wiatry zachodnie o prędkości od 2,5 do 3,5 m/s[7].
Średnie roczne ciśnienie atmosferyczne w regionie wynosi około 1005 hPa; średnia roczna temperatura wynosi około 8,2 °C, ku północy spada do około 7,6 °C, a na krańcach południowych i zachodnich osiąga około 8,5 °C[7]. Ekstremalne wartości temperatur w Wielkopolsce wynoszą od +38 °C w okresie letnim do −30 °C w okresie zimowym[7]. Niższe temperatury występują w siedliskach położonych w dolinach rzek, szczególnie na obszarach łąkowych i polach uprawnych w wyniku m.in. zwiększonej ewapotranspiracji[7].
Okres wegetacyjny należy do najdłuższych w Polsce, jego początek przypadający na około 28 marca rozpoczyna się w zachodniej Wielkopolsce[7]. Na Nizinie Południowowielkopolskiej wynosi około 228 dni, a na krańcach północnych około 216 dni[7].
Roczna suma opadów waha się od 500 do 550 mm[7]. Cechuje je nieregularność oraz nierównomierność w ciągu roku oraz wyraźny deficyt opadów występujący we wschodniej Wielkopolsce[7]. Charakterystyczne dla klimatu Wielkopolski jest częste, lecz nieregularne występowanie okresów bezopadowych, wywierające negatywny wpływ na rozwój roślin[7]. Średnia zalegania pokrywy śnieżnej wynosi 51–57 dni[7].
Złoża węgla brunatnego eksploatuje się w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego (KWB „Konin” i KWB „Adamów”), są bazą dla przemysłu energetycznego (Zespół Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin opalanej węglem brunatnym produkuje ponad 10% krajowej energii elektrycznej). Znaczne są też ilości złóż torfu, oblicza się, że jest ich 886 tys. ha o średniej miąższości 1,5 m. Odkryto złoża tego surowca o znaczeniu leczniczym – borowiny w Błażejewie, Ławicy i Mechnaczu. Ponadto bardzo duże pokłady węgla brunatnego zostały odkryte w okolicach Kościana. Jednak nie są one obecnie eksploatowane i prawdopodobnie ze względu na kosztowne przystosowanie tych terenów do budowy kopalni i konieczności przesiedlenia tysięcy ludzi nigdy nie będą.
Według danych z 31 grudnia 2012 w woj. wielkopolskim lasy obejmowały powierzchnię 766,2 tys. ha, co stanowiło 25,7% jego powierzchni. 5,0 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[8].
Demografia
Według danych z 30 czerwca 2020 r. województwo wielkopolskie miało 3 500 361 mieszkańców, co stanowiło 9,0% ludności Polski[9]. Wielkopolskie jest trzecim województwem pod względem liczby ludności w Polsce.
Wejście do Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu
Samorząd wojewódzki
Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Wielkopolskiego, składający się z 39 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Poznań.Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.
W 2012 r. przeciętne zatrudnienie administracji państwowej w województwie wynosiło 11 488 osób[14].
Organem administracji rządowej jest Wojewoda Wielkopolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Poznań[16], gdzie znajduje się Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu. W ramach urzędu działają także 4 delegatury: w Kaliszu, Koninie, Lesznie i Pile.
Delegatury urzędu wojewódzkiego obejmują swoim zasięgiem działania[17]:
delegatura w Kaliszu powiaty: jarociński, kaliski, kępiński, krotoszyński, ostrowski, ostrzeszowski, pleszewski i miasto Kalisz;
delegatura w Koninie powiaty: kolski, koniński, słupecki, turecki i miasto Konin;
delegatura w Lesznie powiaty: gostyński, grodziski, kościański, leszczyński, rawicki, wolsztyński i miasto Leszno;
delegatura w Pile powiaty: chodzieski, czarnkowsko-trzcianecki, pilski, wągrowiecki i złotowski.
Powierzchnia obszarów prawnie chronionych: 932,6 tys. ha (9,0% prawnie chronionej powierzchni kraju) w tymobszary chronionego krajobrazu – 78,9%,parki krajobrazowe – 18,5%,parki narodowe – 0,9%,rezerwaty przyrody – 0,6%.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. wielkopolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3353,16 zł, co lokowało je na 6. miejscu względem wszystkich województw[19].
W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 148,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 10,0% do aktywnych zawodowo[20].
Według danych z 2013 r. 8,5% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. wielkopolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[21].
W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. wielkopolskim wynosiła 103,8 mld zł, co stanowiło 10,5% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w wielkopolskim wynosiła 15,2 mld zł, co stanowiło 9,5% sprzedaży Polski[22].
Budżet województwa wielkopolskiego w 2013 r. zamknął się dochodami w wysokości 1170 mln zł oraz wydatkami w wysokości 1385 mln zł. Zadłużenie samorządu na koniec 2013 r. wyniosło 441,0 mln zł, co stanowiło 37,67% wysokości dochodów województwa[23][24].
Pracujący woj. wielkopolskiego według miejsca pracy i rodzaju działalności w 2012 r.[25]
Działalność i miejsce pracy
Liczba pracujących [tys.]
Ilość pracujących
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
212,8
15,67%
Przemysł
332,8
24,51%
Budownictwo
91,7
6,75%
Handel; naprawa pojazdów samochodowych
226,8
16,70%
Transport i gospodarka magazynowa
75,4
5,55%
Zakwaterowanie i gastronomia
21,1
1,55%
Informacja i komunikacja
21,5
1,58%
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
27,3
2,01%
Obsługa rynku nieruchomości
16,0
1,18%
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
48,4
3,57%
Administrowanie i działalność wspierająca
40,1
2,95%
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
48,3
3,56%
Edukacja
101,7
7,49%
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
63,5
4,67%
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją
W Wielkopolsce krzyżuje się kilka szlaków komunikacyjnych. Przez Poznań i Konin przebiega trasa z Europy Zachodniej do Rosji.W kierunku południowym biegnie międzynarodowa trasa z Gdańska przez Poznań i Leszno do Pragi i dalej na południe Europy. Zbudowana jest tu autostrada A2, która biegnie od granicy zachodniej przez Poznań i Warszawę do Moskwy.
Głównymi węzłami kolejowymi są tutaj: Poznań, Piła, Ostrów Wielkopolski i Leszno. Pomiędzy Warszawą a Berlinem kursują pociągi EuroCity, które zapewniają szybkie połączenie komunikacyjne pomiędzy Poznaniem a Berlinem. Trasa ta została jako pierwsza w Polsce, dostosowana do europejskiego systemu szybkich przewozów.
Lotnisko powojskowe z długim betonowym pasem startowym znajduje się w Pile. W Michałkowie położonym ok. 5 km na północ od Ostrowa Wielkopolskiego znajduje się lotnisko sportowe Aeroklubu Ostrowskiego. Lotnisko posiada krótki utwardzony pas oraz lądowisko trawiaste przez co mogą tam lądować tylko niewielkie samoloty. Małe samoloty mogą również lądować na lotnisku szybowcowym w Lesznie.
Transport drogowy
Drogi krajowe w województwie wielkopolskim[26][27]
Województwo wielkopolskie jest właścicielem 73 pojazdów szynowych, z których stanowią 44 elektrycznych zespołów trakcyjnych oraz 27 spalinowych zespołów trakcyjnych i autobusów szynowych, których zakup dokonał Urząd Marszałkowski oraz samorządowy przewoźnik Koleje Wielkopolskie. Przewoźnikiem obsługującym tabor należący do województwa wielkopolskiego są Koleje Wielkopolskie oraz Polregio, które obsługuje trzy SA108 należące do UM.
21 października 2021 roku Koleje Wielkopolskie zdecydowały się na zakup dwóch kolejnych 36WEhd w ramach prawa opcji. Ich dostawa ma nastąpić jesienią 2023 roku[28].
W 2012 w województwie wielkopolskim działało 39 szkół wyższych, w których studiowało 159,4 tys. osób. Największą szkołą wyższą jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na którym według danych z 31 grudnia 2020 studiowało 37 116 osób[42].
.svg)
_COA.svg){kind=small}
.JPG)
