Pistolet maszynowy PPS
Pistolet maszynowy PPS (ros. Пистолет-пулемёт Судаева) – pistolet maszynowy konstrukcji radzieckiej z okresu II wojny światowej.
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Projektant | |
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy | |
| Produkcja | |
| Dane techniczne | |
| Kaliber | 7,62 mm |
| Nabój | |
| Magazynek | łukowy, 35 nabojów |
| Wymiary | |
| Długość | 623 mm (z kolbą złożoną) |
| Długość lufy | 250 mm |
| Długość linii celowniczej | 352 mm |
| Masa | |
| broni | 3 kg (bez magazynka) |
| Inne | |
| Szybkostrzelność teoretyczna | 550 strz./min |
| Szybkostrzelność praktyczna | 30 strz./min (ogień pojedynczy) |
| Zasięg skuteczny | 200 m |
Historia
Od 1941 podstawowym pistoletem maszynowym Armii Czerwonej był PPSz. Sprawdził się on jako uzbrojenie piechoty, ale z powodu masy (5,4 kg) i wymiarów (długość 840 mm) nie nadawał się jako uzbrojenie obsługi broni ciężkiej (dział, karabinów maszynowych). Dlatego w 1942 ogłoszono konkurs na nowy pistolet maszynowy, który miał uzupełnić pepesze.
Nowy pistolet maszynowy, określony jako „specjalny”, miał ważyć nie więcej niż 3 kg i mieć szybkostrzelność teoretyczną w granicach 400–500 strz./min. Duży nacisk położono także na uproszczenie produkcji. Zakładano, że pistolet będzie miał większość części tłoczonych (z blach o grubości maksymalnie 3,3 mm). Produkcja jednego egzemplarza miała zająć nie więcej niż 3,5 roboczogodziny.
Do konkursu stanęli Gieorgij Szpagin (ze zmodernizowaną pepeszą wyposażoną w odejmowaną kolbę drewnianą) i Aleksiej Sudajew. W wyniku prób do produkcji skierowano pistolet maszynowy Sudajewa. Pierwszym producentem pistoletu maszynowego PPS zostały Zakłady Metalowe im. Woskowa w Siestroriecku (obwód leningradzki). Produkcję rozpoczęto w grudniu 1942 i do końca 1943 wyprodukowano w tych zakładach 46 572 pistolety maszynowe PPS.
Jednocześnie z produkcją trwały prace nad udoskonaleniem konstrukcji. Nowa wersja ze zmodernizowanymi mechanizmami wewnętrznymi i skróconą lufą została przyjęta do uzbrojenia jako wzór 1943.
W następnych latach PPS zgodnie ze swoim przeznaczeniem był używany przez obsługę broni ciężkiej i czołgistów. Ze względu na małe wymiary i masę był także bardzo popularny w oddziałach zwiadu. W 1943 pistolet maszynowy PPS-43 wszedł na uzbrojenie ludowego Wojska Polskiego.
PPS był po wojnie produkowany w Polsce. Jako pierwsze w 1946 produkcję rozpoczęły Zakłady Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Później produkcję uruchomiono w Fabryce Broni w Radomiu i Kombinacie Maszyn Włókienniczych „Wifama” w Łodzi. Pierwsze PPS wyprodukowano w Polsce w 1948 roku[1].
Poza produkcją licencyjnych PPS, opracowano w Polsce dwie oryginalne modyfikacje tego pistoletu maszynowego. Jako pierwsza powstała wersja wyposażona w stałą kolbę drewnianą, oznaczona jako wz. 43/52 (określana też jako PPS-M)[1]. Wersja ta miała zastąpić droższe w produkcji pistolety maszynowe PPSz, które z uwagi na stałą kolbę były bardziej odpowiednie dla piechoty. Pierwsze z nich wyprodukowano pod koniec 1952 roku, a w połowie 1954 roku wojsko miało ich już 77.009 sztuk[1]. Jako druga powstała w 1955 wersja kalibru .22LR (5,6 mm), przeznaczona do treningu strzeleckiego. Pistolet maszynowy PPS znajdował się w uzbrojeniu Wojska Polskiego do lat 80. XX wieku. Później został całkowicie zastąpiony przez karabinek automatyczny AK. Wycofane z uzbrojenia egzemplarze PPS przekazano Milicji Obywatelskiej, Straży Ochrony Kolei, Straży Przemysłowej.
Wersje
- PPS-42 – pierwsza wersja seryjna. Posiadała oddzielny wyrzutnik łusek, dłuższą o 20 mm lufę i osłonę lufy oddzieloną od komory zamkowej[2].
- PPS-43 – podstawowa wersja seryjna.
- Pm wz. 43/52 (PPS-M) – polska wersja z kolbą stałą (jej dodanie wymagało przekonstruowania tylnej części komory zamkowej).
- 5,6 mm pm wz. 1943 – polska wersja treningowa kalibru .22LR.
| Wzór[2] | PPS wz. 1942 | PPS wz. 1943 | PPS wz. 1943/52 |
|---|---|---|---|
| Masa broni bez magazynka (kg) | 2,95 | 3,04 | 3,4 |
| Masa broni z pełnym magazynkiem (kg) | 3,63 | 3,67 | 4,05 |
| Długość lufy (mm) | 273 | 255 | 255 |
| Długość z kolbą rozłożoną (mm) | 907 | 820 | 836 |
| Długość z kolbą złożoną (mm) | 641 | 615 | - |
| Prędkość początkowa pocisku (m/s) | 500 | 500 | 500 |
| Szybkostrzelność (strz./min) | 550 | 550 | 550 |
| Pojemność magazynka (szt) | 35 | 35 | 35 |
Konstrukcja
Pistolet maszynowy PPS działa na zasadzie wykorzystania energii odrzutu zamka swobodnego i strzela z zamka otwartego. Zasilany jest z dwurzędowego magazynka łukowego o pojemności 35 nabojów z dwurzędowym wyprowadzeniem. Mechanizm uderzeniowy igliczny ze stałą iglicą osadzoną w zamku. Mechanizm spustowy tylko na ogień ciągły. Wyrzutnikiem łusek jest przedni koniec żerdzi sprężyny powrotnej. Bezpiecznik od przypadkowych wystrzałów po przesunięciu unieruchamia zaczep zamka i zamek w obu położeniach: przednim i tylnym. Lufa otoczona osłoną pełniącą role radiatora, której przednia część pełni funkcję hamulca wylotowego i osłabiacza podrzutu. Kolba metalowa, składana na wierzch broni lub stała drewniana.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Stanisław Torecki, TBiU 105, Pistolety maszynowe PPSz i PPS, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. ISBN 83-11-07202-7.
- Stanisław Torecki, Broń i amunicja strzelecka LWP, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1985. ISBN 83-11-07146-2.
- Zbigniew Gwóźdź, Piotr Zarzycki, Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, Warszawa: SIGMA NOT, 1993, ISBN 83-85001-69-7, OCLC 69498863.
- Zbigniew Gwóźdź, Prosty i niezawodny, Komandos 12/2002. ISSN 0867-8669
- Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.