Pomnik poległych górników KWK „Wujek”
Pomnik poległych górników KWK „Wujek” (właśc. Pomnik ku czci górników kopalni „Wujek” poległych 16 grudnia 1981 roku[1]) – pomnik na placu NSZZ Solidarność[2], przed głównym budynkiem kopalni „Wujek”, przy ul. Wincentego Pola[3] w katowickim Brynowie[4].
 Krzyż upamiętniający ofiary pacyfikacji KWK „Wujek” (2018) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce | pl. NSZZ Solidarność |
| Projektant | Alina Borowczak-Grzybowska, Andrzej Grzybowski |
| Data budowy | 23 czerwca 1991 |
| Data odsłonięcia | 15 grudnia 1991 |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°14′37,8161″N 18°59′22,4632″E/50,243838 18,989573 | |
Historia
Po zakończeniu pacyfikacji 16 grudnia 1981, w tym samym dniu, przy murze kopalni ustawiono pierwszy krzyż[5]. Usunięto go 26 stycznia 1982[5]. Miejsce to stało się terenem organizacji obchodów rocznicowych pacyfikacji KWK „Wujek”[5]. W 1987 Kazimierz Świtoń utworzył Społeczny Komitet Budowy Pomnika Górników Kopalni „Wujek”[6]. Komitet 28 marca 1988 złożył wniosek o swoją rejestrację[6]. Władze go odrzuciły[6]. 7 października 1989 zarejestrowano Społeczny Komitet Budowy Pomnika Ku Czci Górników Kopalni Węgla Kamiennego Wujek w Katowicach Poległych 16.12.1981, a 28 stycznia 1990 odbyło się jego pierwsze walne posiedzenie[7]. Konkurs na projekt monumentu rozstrzygnięto 15 listopada 1990, a budowę rozpoczęto 23 czerwca 1991[7]. Ostatecznie Pomnik Ku Czi Poległych Górników odsłonięto 15 grudnia 1991, w dzień przed dziesiątą rocznicą tzw. „strzałów na Wujku”[8]. Dokonał go ówczesny prezydent Polski Lech Wałęsa. Monument poświęcił ówczesny nuncjusz apostolski[1] abp Józef Kowalczyk[9].
Monument
Pomnik projektu Aliny Borowczak-Grzybowskiej i Andrzeja Grzybowskiego[1][10] składa się z 33-metrowej[8] wysokości krzyża. Obok głównego krzyża, po prawej stronie, w cokole, zostały umieszczone urny z ziemią z grobów dziewięciu górników − ofiar pacyfikacji, umieszczone w dziewięciu krzyżach[9].
Obiekt znajduje się w ewidencji miejsc pamięci województwa śląskiego[3]. Po lewej stronie, na murze kopalnianym, znajduje się kilkanaście pamiątkowych tablic[3][4].
.jpg)
