SARS

wirus

Ciężki ostry zespół oddechowy[1] (ang. severe acute respiratory syndrome, SARS)[2]wirusowa choroba oddechowa, wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV[2]. Po raz pierwszy pojawiła się w listopadzie 2002 roku w prowincji Guangdong w południowych Chinach[3].

Severe acute respiratory syndrome (SARS)
Ilustracja
Wirusy SARS
Klasyfikacje
ICD-10

U04

Informacje o tej nowej chorobie pojawiły się dopiero wtedy, gdy zachorowali pierwsi pacjenci w Hongkongu i Wietnamie. Pierwotnym nosicielem wirusa SARS są podkowce - nietoperze z rodziny podkowcowatych znalezione w prowincji Junnan w Chinach[4]. Pierwszy raz rozpoznał chorobę lekarz Światowej Organizacji Zdrowia Carlo Urbani, który diagnozował 48-letniego biznesmena z nieznanym schorzeniem wyglądającym na przypadek ptasiej grypy. Sam zakaził się od niego i zmarł 29 marca 2003 roku w Tajlandii. Po pewnym czasie choroba rozprzestrzeniła się drogą podróży lotniczych do innych krajów.

Rozwój epidemii

Choć pierwsze przypadki SARS były odnotowywane już w listopadzie 2002 roku, władze chińskie starały się to ukryć i zastosowały blokadę informacyjną. WHO została powiadomiona dopiero w lutym 2003 roku. Przypuszcza się, że to opóźnienie ułatwiło rozwój epidemii i spowodowało jej większe rozprzestrzenienie. W wyniku krytyki władze Chińskiej Republiki Ludowej przyznały się do winy i wyraziły ubolewanie z powodu swoich zaniedbań. Od kwietnia 2003 roku chińskie władze i system ochrony zdrowia podjęły szeroko zakrojone wysiłki w celu opanowania epidemii, są także o wiele bardziej otwarte na współpracę z instytucjami międzynarodowymi, głównie WHO.

Choroba rozprzestrzenia się drogą kropelkową, jednak nie da się także wykluczyć, że może też rozprzestrzeniać się poprzez kontakt z wydzielinami i przedmiotami z otoczenia pacjenta. Nie zweryfikowano jeszcze tezy o możliwej modyfikacji wirusa pod wpływem czynników środowiskowych. Niepokojące jest niemalże równoczesne wystąpienie 321 przypadków choroby, na jednym z osiedli mieszkaniowych w Hongkongu, we wszystkich tych przypadkach choroba ponadto miała ostrzejszy przebieg: podwoiła się liczba pacjentów wymagających intensywnej terapii, zachorowało też więcej osób młodych i dotąd zdrowych.

Pod koniec lutego amerykański biznesmen podróżujący z Szanghaju, przez Hongkong do Hanoi w Wietnamie zachorował na SARS. Trafił do szpitala, gdzie zakaziło się od niego 30 osób. Bez objawów poprawy został przewieziony do Hongkongu, gdzie zmarł. W osobnym ognisku choroby w szpitalu w Hongkongu pojedynczy pacjent zainfekował 68 pracowników szpitala w marcu 2003 roku. Nowe przypadki choroby obejmują krewnych osób chorych lub pracowników ochrony zdrowia. Sądzi się, że większości przypadków można było uniknąć, gdyby stosowano procedury profilaktyczne, przewidziane w wypadku wysoce zakaźnych schorzeń. Wszystkie przypadki, które pojawiły się na świecie, mogą w sposób bezpośredni lub pośredni być powiązane z kontaktem z ludźmi, powracającymi z Azji Południowo-Wschodniej. 80% przypadków z Hongkongu można przypisać pewnemu chińskiemu profesorowi medycyny, pochodzącemu z prowincji Guangdong. Zakaził on 7 innych gości hotelowych, zanim zmarł. Od tych 7 gości choroba rozprzestrzeniła się na pracowników szpitala.

12 marca WHO wydało ostrzeżenie dla służb medycznych na całym świecie w związku z zagrożeniem epidemią SARS. Wkrótce potem ostrzeżenie takie wydał CDC (Centrum Zwalczania Chorób) w Stanach Zjednoczonych. Dnia 27 marca 2003 roku WHO zaleciła wykonywanie badań u podróżujących z zagrożonych rejonów. Wprowadzono kwarantannę, a w Singapurze szkoły zostały zamknięte na 10 dni, aby przeciwdziałać rozwojowi epidemii. Dnia 27 marca 2003 roku w Hongkongu zamknięto szkoły do dnia 6 kwietnia ze względu na epidemię SARS. Dnia 3 kwietnia 2003 w Hongkongu przedłużono zamknięcie szkół do 21 kwietnia. Dnia 9 maja 2008 została ogłoszona kwarantanna jednego pociągu w Kanadzie. Zmarła jedna osoba, 10 zachorowało.

Etiologia SARS

16 kwietnia 2003 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że przyczyną choroby SARS jest nowy patogen z rodziny koronawirusów nigdy przedtem nie spotykany u ludzi, nazwany wirusem SARS. Został on zidentyfikowany dzięki ścisłej współpracy 13 laboratoriów z 10 krajów (m.in. z Hongkongu, Chin, Kanady, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych)[5]. To tylko jeden z etapów programu, którego ostatecznym celem ma być wynalezienie efektywnych testów diagnostycznych i opracowanie skutecznej metody walki.

Pierwsze przypadki tego schorzenia pojawiły się w Chinach pod koniec 2002 roku, jednak władze chińskie zabroniły prasie pisać o tym schorzeniu, a władze medyczne opóźniły przekazywanie raportów do WHO o ponad 4 miesiące. Było to przyczyną rozprzestrzenienia się choroby na Hongkong i Wietnam, a potem inne kraje świata.

Objawy i leczenie

Objawy

Początkowe objawy zachorowania przypominają grypę. Mogą występować niektóre z objawów takich jak gorączka, bóle mięśniowe, osłabienie, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, kaszel, ból gardła i inne niecharakterystyczne objawy, łącznie lub osobno. Jednym objawem wspólnym dla wszystkich przypadków choroby jest temperatura powyżej 38 °C. W dalszym okresie choroby dochodzi do duszności. Objawy chorobowe pojawiają się najczęściej w ciągu 2-3 dni po zakażeniu (najdłużej 13 dni).

W około 10-20% przypadków konieczne jest podłączenie chorego do respiratora. Badania wykonywane w celu rozpoznania SARS to przede wszystkim badanie RTG klatki piersiowej, a także badania krwi. Sugerować zachorowanie na SARS mogą:

  • gorączka (powyżej 38 °C)
  • kontakt w ciągu ostatnich 10 dni z inną chorą na SARS osobą
  • powrót z terenów zachorowań na SARS (Chiny, Hongkong, Wietnam, Singapur, prowincja Ontario w Kanadzie).

Leczenie

Antybiotyki są nieskuteczne w leczeniu SARS. Lek przeciwwirusowy rybawiryna i kortykosterydy, choć początkowo donoszono o ich pozytywnym wpływie na przebieg choroby, obecne dane naukowe tego nie potwierdzają. Pacjenci, zgodnie z zaleceniami WHO powinni być izolowani, najlepiej w pokojach z podciśnieniem, z zachowaniem rygorystycznych barier epidemicznych. Dalsze leki przeciwwirusowe o znanej skuteczności przeciw grypie, wirusowemu zapaleniu wątroby czy AIDS, są poddawane próbom, aby ocenićich skuteczność w leczeniu.

Zachorowania i zgony z powodu SARS do dnia 31.07.2003 według WHO[6]
KrajLiczba przypadkówLiczba zgonów
Chiny5328349
Hongkong1755299
Tajwan34637
Kanada25143
Singapur23833
Wietnam635
Stany Zjednoczone270
Filipiny142
Tajlandia92
Mongolia90
Niemcy90
Francja71
Australia60
Malezja52
Szwecja50
Wielka Brytania40
Włochy40
Indie30
Korea Południowa30
Indonezja20
RPA11
Hiszpania10
Irlandia10
Kuwejt10
Nowa Zelandia10
Rosja10
Rumunia10
Szwajcaria10
Suma8096774

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne