Tamilskie Tygrysy

Tamilskie Tygrysy (Tygrysy Wyzwolenia Tamilskiego Ilamu, LTTE, tamil. தமிழீழ விடுதலைப் புலிகள், syng. දෙමළ ඊළාම් විමුක්ති කොටි) − organizacja tamilska żądająca utworzenia w północnej części Sri Lanki niepodległego państwa tamilskiego Ilamu[1]. Powstała w 1976 roku i prowadziła działalność do końca wojny domowej na Sri Lance w 2009 roku. Jej przywódcą był Velupillai Prabhakaran.

Tamilskie Tygrysy
(Tygrysy Wyzwolenia Tamilskiego Ilamu)
Ilustracja
Flaga używana przez Tamilskie Tygrysy
Data założenia

1976

Miejsce założenia

Kilinochchi, Tharmapuram, Sri Lanka

Lata aktywności

5 maja 1976 – 18 maja 2009

Terytorium

Sri Lanka

Pochodzenie etniczne

Tamilowie

Liczba członków

8-15 tys.

Działalność przestępcza

terroryzm, handel narkotykami

Wrogowie

rząd Sri Lanki, Syngalezi

Ważne osoby

Velupillai Prabhakaran

Rejon zamieszkany przez Tamilów

Historia i działalność

Po uzyskaniu niepodległości przez Cejlon w 1948 syngaleska większość, dominująca w rządzie, stopniowo ograniczała prawa i dyskryminowała mniejszość tamilską np. w 1956 uchwalono ustawę ustanawiającą język syngaleski jedynym językiem urzędowym Sri Lanki (tzw. Sinhala Only Act)[2][3]. Wskutek napięć między obiema grupami etnicznymi dochodziło wielokrotnie do krwawych pogromów Tamilów inspirowanych przez władze[4]. Do największych masakr doszło w 1956, 1958, 1961, 1974, 1977 i w 1983. 31 maja 1981 podpalono bibliotekę w Dżafnie przechowującą bezcenne zbiory kultury Tamilów[5]. W 1983 miały miejsce wydarzenia zwane „Czarnym Lipcem” podczas których w stolicy Sri LankiKolombo syngaleskie tłumy kierowane przez urzędników, polityków, żołnierzy, policjantów i mnichów buddyjskich zamordowały 1–3 tys. Tamilów[6][7].Organizacja Tamilskich Tygrysów podjęła próbę realizacji postulatów niepodległościowych w drodze przemocy i mimo znacznej przewagi wojsk rządowych przejęła kontrolę nad częścią terytorium objętego roszczeniami. W 1987 w wojnie domowej doszło do interwencji zbrojnej wojsk Indii, które wycofały się w 1990[8]. W 1992 i 1993 walki między partyzantami tamilskimi a armią rządową nasiliły się. W konflikcie zginęło już ok. 64 tys. osób. W maju 1993 w zamachu bombowym zginął prezydent Sri Lanki Ranasinghe Premadasa[9].Dokładna siła organizacji nie była znana. Szacuje się, że Tamilskie Tygrysy liczyły około 8-15 tys. dobrze uzbrojonych bojowników[10][11]. Kontrolowały północne i wschodnie wybrzeża Sri Lanki, a swoje akcje przeprowadzały na całej wyspie. Organizacja miała rozległe kontakty na całym świecie. Uzyskiwała fundusze od dużej tamilskiej diaspory w Ameryce Północnej, Azji i Europie[12]. Od połowy lat 80. służby bezpieczeństwa państw europejskich otrzymywały sygnały, że mieszkający na ich terenie Tamilowie zamieszani są w przemyt narkotyków. Pod koniec lat 80., po masowych aresztowaniach mężczyzn przez wojska rządowe, tamilscy partyzanci zaczęli wysyłać na front także dziewczęta - początkowo jako sanitariuszki lub pracownice biurowe, potem jako uzbrojone bojowniczki[13]. Pod koniec wojny domowej stanowiły one połowę Tamilskich Tygrysów. Były zgrupowane w dwóch pułkach piechoty, pułku przeciwlotniczym, medycznym, mechanicznym, politycznym i Czarnych Tygrysów - samobójców[14][15].Organizacja wykorzystywała również dzieci do prowadzenia walki zbrojnej, często zmuszając je do tego przy użyciu siły[16][17]. 17 maja 2009 Tamilskie Tygrysy, pobite i zdziesiątkowane w wyniku ofensywy armii rządowej, ogłosiły złożenie broni[18].

Struktura

umundurowanie poszczególnych rodzajów sił

Struktura organizacyjna LTTE składała się z wojsk lądowych oraz trzech innych rodzajów sił zbrojnych[19]:

Bilans działalności

Szacuje się, że organizacja w czasie wojny domowej przeprowadziła około 200 ataków terrorystycznych na cele cywilne, w których zginęło pomiędzy 3700 a 4100 osób[20].

Lista akcji zbrojnych przeprowadzonych przez Tamilskie Tygrysy[a][21]
Lp.WydarzenieDataMiejsceOfiary śmiertelneŹródła
1.Masakra na farmach Kent i Dollar1984-11-30 30 listopada 1984(dts)Dystrykt Mullajttiwu62[22]
2.Masakra w Kokkilai1984-12-01T00:00:00.001 1 grudnia 1984(dts)Kokkilai, Dystrykt Mullajttiwu11[23]
3.Masakra w Anuradhapurze1985-05-14 14 maja 1985(dts)Anuradhapura146[24]
4.Katastrofa lotu Air Lanka 5121986-05-03 3 maja 1986(dts)Port lotniczy Kolombo21[25][26]
5.Masakra Kanthan Karunai[b]1987-03-30 30 marca 1987(dts)Dżafna63[27]
6.Atak na autobus w Aluth Oya1987-04-17 17 kwietnia 1987(dts)Aluth Oya, Prowincja Północno-Środkowa127[28]
7.Atak na dworzec autobusowy w Kolombo1987-04-21 21 kwietnia 1987(dts)Kolombo113[29]
8.Masakra mnichów w Aranthalawie1987-07-02 2 lipca 1987(dts)Aranthalawa, Dystrykt Ampara35[30][31]
9.Pogrom Syngalezów w Prowincji Wschodniej1987-09-29 29 września 1987(dts) - 1987-10-08 8 października 1987(dts)Prowincja Wschodnia200+[32]
10.Masakra w Mahakongaskada1988-10-10 10 października 1988(dts)Mahakongaskada, niedaleko Medawachchiya, Dystrykt Anuradhapura44[33]
11.Masakra policjantów na Sri Lance w 19901990-06-11 11 czerwca 1990(dts)Prowincja Wschodnia600-774[34]
12.Masakra w Kurukkalmadam1990-07-13 13 lipca 1990(dts)Kurukkalmadam, Prowincja Wschodnia68-168[35][36]
13.Masakra w meczecie w Kattankudach1990-08-03 3 sierpnia 1990(dts)Kattankudy147[37][38]
14.Masakra w Eravurze1990-11-11 11 listopada 1990(dts)-1990-11-12 12 listopada 1990(dts)Eravur116-173[39][40]
15.Masakra w Bogamuyaya1991-01-23 23 stycznia 1991(dts)Bogamuyaya, Dystrykt Ampara29[41]
16.Zabójstwo Ranjana Wijeratne[c]1991-03-02 2 marca 1991(dts)droga Havelock, Kolombo19[42][43]
17.Zabójstwo Rajiva Gandhiego1991-05-21 21 maja 1991(dts)Sriperumbudur, Dystrykt Kanchipuram, Indie15[44][45]
18.Zamach bombowy na Połączone Dowództwo Operacyjne1991-06-11 11 czerwca 1991(dts)Kolombo60[46]
19.Masakra w Palliyagodelli1991-10-15 15 października 1991(dts)Palliyagodella, Dystrykt Polonnaruwa109[47]
20.Masakra w Alanchipothanie1992-04-29 29 kwietnia 1992(dts)Alanchipothana, Dystrykt Polonnaruwa69[48]
21.Zabójstwo Ranasinghe Premadasa1993-05-01T00:00:00.001 1 maja 1993(dts)Kolombo11[9][49]
22.Zabójstwo Gaminiego Dissanayake[d] i Ossiego Abeygunasekery1994-10-24 24 października 1994(dts)Kolombo52[50][51]
23.Masakra w Kallarawie1995-05-25 25 maja 1995(dts)Kallarawa, Dystrykt Trikunamalaja42[52]
24.Ataki w Prowincji Wschodniej w 1995r1995-10-16 16 października 1995(dts)Prowincja Wschodnia120[53]
25.Zamach bombowy na Bank Centralny Sri Lanki1996-01-31 31 stycznia 1996(dts)Kolombo91[54][55]
26.Bitwa o Mullajttiwu[e]1996-07-18 18 lipca 1996(dts)Dystrykt Mullajttiwu207[56]
27.Atak na pociąg w Dehiwali1996-07-24 24 lipca 1996(dts)Dehiwala – dzielnica Kolombo64[57]
28.Masakra w Erakkandy1997-07-02 2 lipca 1997(dts)Erakkandy, Dystrykt Trikunamalaja34[58]
29.Zamach bombowy na World Trade Center w Kolombo1997-10-15 15 października 1997(dts)Kolombo15[59]
30.Atak na Świątynię Zęba Buddy1998-01-25 25 stycznia 1998(dts)Kandy17[60][61]
31.Katastrofa lotu Lionair 6021998-09-28 28 września 1998(dts)wybrzeże Dystryktu Mannar, niedaleko Dżafny55[62]
32.Masakra w Gonagali1999-09-18 18 września 1999(dts)Gonagala, Dystrykt Ampara54[63][64]
33.Zabójstwo Clementa Gunaratne[f]2000-06-08 8 czerwca 2000(dts)Ratmalana, Dystrykt Kolombo22[65][66]
34.Masakra w Gomarankadawali2006-04-23 23 kwietnia 2006(dts)Gomarankadawala, Dystrykt Trikunamalaja6[67]
35.Wybuch miny w Kebithigollewa[g]2006-06-15 15 czerwca 2006(dts)Kebithigollewa, niedaleko Anuradhapury66[68][69]
36.Zamach w Digampathaha2006-10-16 16 października 2006(dts)Digampathaha, niedaleko Dambuli92-112[70]
37.Ataki na autobusy w 2007[h]2007-01-06 6 stycznia 2007(dts)Hikkaduwa, Dystrykt Galle15[71]
38.Atak na autobus w Buttali2008-01-16 16 stycznia 2008(dts)Buttala, Dystrykt Monaragala28[72]
39.Zamach bombowy na stację kolejową Fort railway2008-02-03 3 lutego 2008(dts)stacja kolejowa Fort railway, Kolombo11[73]
40.Atak na autobus w Piliyandali2008-04-25 25 kwietnia 2008(dts)Piliyandala – dzielnica Kolombo26[74]
41.Atak na autobus w Moratuwie2008-06-06 6 czerwca 2008(dts)Moratuwa22[75]
42.Zamach samobójczy w Kolombo w 2009[i]2009-02-20 20 lutego 2009(dts)Port lotniczy Kolombo2[76]
43.Atak na meczet w Akuressie2009-03-10 10 marca 2009(dts)Dystrykt Matara14[77][78]

Jako organizacja terrorystyczna

Tamilskie Tygrysy zostały uznane przez USA w 1997[79] oraz UE w 2006[80][81] i Wielką Brytanię w 2001[82], jak również rządy Indii oraz Kanady za organizację terrorystyczną.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

Uwagi

Bibliografia

Linki zewnętrzne