Tekla Justyna Chopin
Tekla Justyna Chopin z domu Krzyżanowska (ur. przed 14 września 1782[1] w Długiem, zm. 1 października 1861 w Warszawie) – matka kompozytora Fryderyka Chopina, Izabeli Barcińskiej, pisarki Ludwiki Jędrzejewiczowej i Emilii Chopin.
 Tekla Justyna Chopin, portret pędzla Ambrożego Mieroszewskiego z 1829. | |
| Data i miejsce urodzenia | przed 14 września 1782 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | Ludwika, Fryderyk, Izabela, Emilia. |
Życiorys
Była córką Jakuba Krzyżanowskiego i Antoniny Kołomińskiej. 14 września 1782 została ochrzczona w kościele parafialnym w Izbicy Kujawskiej[2]. W młodości zamieszkała w dworku hrabiny Ludwiki Skarbkowej w Żelazowej Woli, gdzie zajmowała się domem[3]. Jesienią 1802 poznała Mikołaja Chopina, guwernera dzieci hrabiny Skarbkowej. Chopina i Krzyżanowską łączyła wspólna pasja – muzyka. Justyna grała na fortepianie i śpiewała, zaś Mikołaj grywał na flecie i skrzypcach. 2 czerwca 1806 w kościele parafialnym Świętego Rocha w Brochowie[4] Krzyżanowska została żoną Chopina. Hrabina Ludwika oddała młodej parze domek niedaleko dworku. Wkrótce małżonkowie przeprowadzili się do Warszawy. 6 kwietnia 1807 na świat przyszła pierworodna córka Chopinów, Ludwika. W lipcu 1807 małżonkowie wrócili do Żelazowej Woli. Tutaj 1 marca 1810 przyszedł na świat jedyny syn Justyny i Mikołaja, Fryderyk Chopin, późniejszy kompozytor. Wkrótce po narodzinach Fryderyka małżonkowie przenieśli się do Warszawy, gdzie przyszły na świat dwie córki Chopinów: 9 lipca 1811 urodziła się Izabela, zaś 20 listopada 1812 Emilia[5].
Latem 1826 Justyna z dziećmi wyjechała do Dusznik-Zdroju na Dolnym Śląsku. Podróżowała wyłącznie z synem Fryderykiem, zaś jej córki podróżowały kilka dni wcześniej z zaprzyjaźnioną z Chopinami rodziną Skarbków[4]. W lecie 1829 Justyna z mężem i dwiema córkami Ludwiką i Izabelą przebywała w Wielkopolsce. 15 sierpnia 1835 wraz z mężem przybyła do Karlsbadu, gdzie spotkała się z synem Fryderykiem, pierwszy i jedyny raz po jego wyjeździe z Polski[6]. W 1844 Chopinowie mieszkali w kamienicy Barcińskich przy Nowym Świecie nr taryfy 1255 (obecnie nr 47[7]), gdzie zmarł mąż Justyny, Mikołaj.
Po śmierci męża Justyna rzadko opuszczała Warszawę. Nadal mieszkała wraz z córką Izabelą i jej rodziną, początkowo przy ul. Mazowieckiej nr taryfy 1347 (w domu na terenie większej posesji obejmującej obecne nr 12, 14, 16 i 18[8]), a następnie w Pałacu Zamoyskich na Nowym Świecie nr taryfy 1245 (obecnie nr 67/69[9]), przy rogu Świętokrzyskiej[6]. W 1846 spędzała wakacje u niejakiej "pani Józefy", której tożsamość nie została ustalona w historiografii[10]. Tekla Justyna z Krzyżanowskich Chopinowa zmarła 1 października 1861 w mieszkaniu Barcińskich na Nowym Świecie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Pierwotne miejsce pochówku Justyny i Mikołaja w katakumbach powązkowskich uległ zniszczeniu w czasie II wojny światowej. Pod koniec maja 1948 zwłoki Chopinów ekshumowano i przeniesiono do nowego grobu na tym samym cmentarzu[11][12] (kwatera 9-4-8)[13].
Przypisy
Bibliografia
- Piotr Mysłakowski, Andrzej Sikorski, Chopinowie. Krąg rodzinno–towarzyski, Zofia Helman, Warszawa: Studio Wydawnicze Familia, 2005, s. 42–51, ISBN 83-914861-4-1, OCLC 69460786.
- Ekiert J., Fryderyk Chopin. Biografia ilustrowana, Wydawnictwo MUZA SA, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7495-677-2, s. 51–61.