Tuluza

Tuluza
Toulouse
Herb	Flaga
Państwo	Francja
Region	Oksytania
Departament	Górna Garonna
Burmistrz	Jean-Luc Moudenc
Powierzchnia	118,3 km²
Wysokość	150 m n.p.m.
Populacja (2021); • liczba ludności; • gęstość	; 509 200; 4304 os./km²
Kod pocztowy	31000-31500
Podział miasta	17 dzielnic
	Położenie na mapie Francji Tuluza
	Położenie na mapie Europy Tuluza
	43°36′N 1°26′E/43,600000 1,433333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Tuluza (fr. Toulouse, ^ⓘ; oksyt. Tolosa) – miasto w południowej Francji, stolica regionu Oksytania i departamentu Górna Garonna. W latach 418–507 była stolicą Królestwa Wizygotów, natomiast w latach 778–1271 była stolicą Hrabstwa Tuluzy(inne języki). Jest czwartym co do wielkości miastem w kraju, po Paryżu, Marsylii i Lyonie. Miasto w granicach administracyjnych gminy liczy 509 200 mieszkańców^[3], natomiast jednostka miejska Tuluza(inne języki) liczy 1 047 829 mieszkańców^[4].

Historycznie, położona w krainie Langwedocja, na obszarze rozległej Oksytanii. Tuluza leży nad rzeką Garonną, 150 km na zachód od Morza Śródziemnego, 230 km na wschód od Oceanu Atlantyckiego i kilkadziesiąt kilometrów na północ od Pirenejów. Jest dużym węzłem komunikacyjnym z międzynarodowym portem lotniczym, który obsłużył w 2017 roku 9,3 miliona pasażerów, rozbudowaną siecią autostrad i linii kolejowych . Ponadto, w mieście funkcjonują dwie linie metra. Stanowi również ważny ośrodek akademicki. Obok Paryża i Lyonu zaliczana jest do miast o największej liczbie studentów. Stanowi siedzibę trzech siostrzanych uniwersytetów: Uniwersytet Tuluza I - Capitole, Uniwersytet Toulouse II – Le Mirail oraz Uniwersytet Tuluza III - Paul Sabatier. Główny europejski ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego (Aerospace Valley).

Bazylika św. Saturnina w Tuluzie jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO pod punktem Szlaki pielgrzymkowe do Santiago de Compostela^[5]. Na liście UNESCO znajduje się również Kanał Południowy, kanał wodny łączący Tuluzę w Morzem Śródziemnym.

Przemysł

Główny ośrodek przemysłu lotniczego i kosmicznego Francji – siedziba koncernu lotniczego Airbus oraz centrum badań lotniczych i kosmicznych. Ponadto rozwinięty jest przemysł elektrotechniczny, elektroniczny, chemiczny, odzieżowy i spożywczy.

Komunikacja

Tuluza jest największym węzłem komunikacyjnym południowo-zachodniej Francji. Istnieją tam ważne linie kolejowe i autostrady do Bordeaux, Narbona, połączenie drogowe z Hiszpanią i Andorą. Funkcjonuje tu metro, port lotniczy oraz port rzeczny (połączony Kanałem Południowym z Morzem Śródziemnym).

Klimat

Średnia temperatura i opady dla Tuluzy (port lotniczy Tuluza-Blagnac)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	9,7	11,2	15,0	17,6	21,4	25,7	28,2	28,5	24,8	19,7	13,5	10,4	18,8
Średnie dobowe temperatury [°C]	6,3	7,1	10,3	12,7	16,4	20,3	22,6	22,8	19,3	15,3	9,9	7,0	14,2
Średnie temperatury w nocy [°C]	2,9	3,1	5,5	7,9	11,4	15,0	17,0	17,1	13,9	10,9	6,3	3,6	9,6
Opady [mm]	52,5	37,2	45,3	65,2	73,6	64,2	40,1	44,6	45,7	54,3	55,0	49,3	627
Średnia liczba dni deszczowych	9,2	7,8	8,2	9,3	9,9	7,1	5,7	5,9	6,6	7,5	10,0	8,7	96
Średnie usłonecznienie [h]	89	118	175	189	212	232	259	246	210	155	100	90	2075
Źródło: Météo-France^[6] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, 1991–2020, wysokość 151 m n.p.m., 7 km od centrum miasta)

Historia

W starożytności zostało założone przez Rzymian miasto Tolosa, które później (w V wieku) było stolicą państwa Wizygotów. W 507 roku została zdobyta przez Franków. Od IX wieku była stolicą hrabstwa Tuluza. W 1227 roku powstały statuty regulujące sukiennictwo. W średniowiecznej Tuluzie odbywały się od Wielkiego postu do początków grudnia popularne jarmarki. 7 maja 1463 roku miasto zostało doszczętnie zniszczone w pożarze.

Architektura

Tuluza zwana jest różowym miastem (la ville rose) z powodu charakterystycznej lekko różowej cegły widocznej na elewacjach wielu budynków miasta.

Zabytki

Kościół pielgrzymkowy St-Sernin (budowany od 1080^[7] roku do XII wieku) wybudowany według „reguły kluniackiej”. Ważny przystanek na popularnej w średniowieczu drodze pielgrzymkowej do Santiago de Compostela
Katedra Saint-Étienne
Kaplica szpitalna Saint-Joseph
Klasztor des Jacobins
Kościół Notre-Dame du Taur
Kapitol