Zenon Prętczyński

Zenon Prętczyński (ur. 4 stycznia 1926 w Kamieniu) – polski architekt i urbanista związany z Wrocławiem, przedstawiciel realizmu socjalistycznego i modernizmu.

Zenon Prętczyński
Data i miejsce urodzenia

4 stycznia 1926
Kamień

Narodowość

polska

Praca
Styl

realizm socjalistyczny
modernizm

Budynki

Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys

Był synem stolarza Ignacego Prętczyńskiego i jego żony Marianny, mieszkających w Kamieniu koło Kalisza. W 1938 rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka w Kaliszu, którą musiał przerwać ze względu na wybuch II wojny światowej (1939–1945). Po zakończeniu wojny naukę kontynuował w Państwowym Gimnazjum i Liceum dla Dorosłych im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, w którym w 1947 złożył egzamin dojrzałości[1], pracując jednocześnie jako główny projektant w fabryce "Haft Kaliski" Lucjana Sawickiego[2]. W latach 1947–1951 studiował architekturę na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej.

Po ukończeniu studiów pracował w latach 1952–1954 w Centralnym Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego, w jego oddziale wojewódzkim we Wrocławiu[3]. Następnie w latach 1954–1965 pracował w zespole architektów Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa Ogólnego „Miastoprojekt” we Wrocławiu, gdzie specjalizował się w budownictwie szkolnym[3]. W latach 1965–1971 pełnił funkcję zastępcy kierownika wydziału architektury Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu. W latach 1971–1979 ponownie pracował w „Miastoprojekcie”[3].

Jest autorem licznych projektów szkół, domów mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej na terenie Wrocławia oraz Dolnego Śląska i innych województw. Z powodzeniem brał udział w konkursach architektonicznych, w tym także za granicą; m.in. wziął udział w konkursie na opracowanie planu architektoniczno-urbanistycznego zabytkowego Śródmieścia w Kaliszu. Za swoje osiągnięcia nagradzany był odznaczeniami: w 1960 odznaką „Budowniczy Wrocławia”, w 1970 „Zasłużony dla Budownictwa Dolnego Śląska”, w 1980 „Architekt z Prawem Twórcy”, w 1987 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1996 Złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników Wrocławia.

Jest także autorem wspomnień i biografii architektów związanych z Wrocławiem. Wydał Wspomnienia o profesorach Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej (z lat studiów 1947–1952) (2005), Pamięci architektów wrocławskich 1945–2005 (2010) i Opowieść kaliska (2019).

Dorobek twórczy

Projekty

  • 1954-1956 – projekt urbanistyczny odbudowy ze zniszczeń wojennych wrocławskiego Starego Miasta i Ostrowa Tumskiego (w zespole kierowanym przez Tadeusza Kozaczewskiego)
  • 1964 – koncepcja zagospodarowania placu Feliksa Dzierżyńskiego we Wrocławiu (obecnie plac Dominikański) jako współautor
  • 1968 – Chopinowska Sala Koncertowa na 400 miejsc w Dusznikach-Zdroju (wraz z Wiktorem Jackiewiczem)
  • 1984 – szkoła podstawowa 16-izbowa z przedszkolem w Kamieniu koło Kalisza (wraz z Agnieszką Prętczyńską-Czaplińską i Maciej Czaplińskim)
  • 1986 – Wojewódzkie Centrum Sportowe ze szkołą w Jeleniej Górze

Realizacje

W latach 1958-1970 osiem szkół podstawowych we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Domy jednorodzinne przy ul. Grota-Rroweckiego 1, Ametystowej 5 i Karmelkowej 16a we Wrocławiu.

Wyróżnienia i nagrody w konkursach

  • 1955 – zespół zabudowań Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (współautor) I nagroda
  • 1962 – centrum Opola (wraz z Romanem Tunikowskim) I nagroda
  • 1964 – plac Społeczny we Wrocławiu (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Romanem Tunikowskim) III nagroda i wyróżnienie I stopnia
  • 1968 – amfiteatr w Lądku-Zdroju (wraz z Wiktorem Jackiewiczem) I nagroda realizacyjna
  • 1975 – plac Wyzwolenia w Bečeju w Jugosławii (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Krystyną Pławską-Jackiewicz) I nagroda realizacyjna
  • 1977 – zagospodarowanie przestrzenne Zgorzelca i Görlitz (wraz z Kazimierzem Oziewiczem) wyróżnienie specjalne
  • 1977 – Wojewódzkie Centrum Usługowo-Dyspozycyjne miasta Wałbrzycha I nagroda realizacyjna
  • 1985 – Pomnik Powrotu Ziem Odzyskanych do Macierzy we Wrocławiu (wraz z Wiktorem Jackiewiczem i Krystyną Pławską-Jackiewicz) wyróżnienie I stopnia

Galeria

Szkoła Tysiąclecia nr 84 im. Obrońców Pokoju

Inne

Przypisy

Bibliografia

  • Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011, s. 1010-1011.