4 stycznia

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•     46 p.n.e. – Porażka Juliusza Cezara w bitwie z Tytusem Labienusem pod Ruspiną.
•   275 – Eutychian został papieżem.
•   871 – Anglosasi pod wodzą króla Ethelreda I pokonali duńskich i norweskich najeźdźców w bitwie pod Reading.
• 1248:
  • Alfons III Dzielny został królem Portugalii.
  • Założono niemieckie miasto Neubrandenburg.
• 1254 – Flamandzki misjonarz i podróżnik Wilhelm z Rubruk, posłujący z ramienia króla Francji Ludwika IX, został przyjęty na audiencji w stolicy Imperium Mongolskiego Karakorum przez wielkiego chana Mongke.
• 1541 – Przywódca antyfeudalnego powstania w Sambii w Prusach Książęcych Jan Gericke został skazany na śmierć przez poćwiartowanie. Zmarł w więzieniu przed wykonaniem wyroku.
• 1561 – Paolo Battista Giudice Calvi został dożą Genui.
• 1614 – Elektor Brandenburgii i regent Prus Książęcych Jan Zygmunt Hohenzollern zmienił wyznanie z luteranizmu na kalwinizm.
• 1642 – Król Karol I Stuart wraz z 400 żołnierzami zaatakował budynek angielskiego parlamentu w nieudanej próbie aresztowania pięciu przywódców opozycji.
• 1669 – W Paryżu ukazała się powieść epistolarna Listy portugalskie, zawierająca 5 listów miłosnych domniemanego autorstwa portugalskiej klaryski Mariany Alcoforado do francuskiego oficera.
• 1698 – Spłonęła doszczętnie dotychczasowa rezydencja brytyjskich monarchów – pałac Whitehall w Londynie.
• 1717 – Zjednoczone Prowincje Niderlandów, Wielka Brytania i Francja zawarły w Hadze sojusz antyhiszpański.
• 1790 – Hrabstwo Flandrii ogłosiło niepodległość.
• 1798 – Związana do tej pory z kantonami szwajcarskimi Miluza została przyłączona do Francji.
• 1825 – Franciszek I Burbon został królem Obojga Sycylii.
• 1828 – Jean-Baptiste de Martignac został premierem Królestwa Francji.
• 1847 – Samuel Colt sprzedał amerykańskiemu rządowi pierwszą partię rewolwerów własnej konstrukcji.
• 1852 – Na Atlantyku, 150 km na południowy zachód od Wysp Scilly w trakcie swego dziewiczego rejsu z Southampton do Indii Zachodnich eksplodował i zatonął brytyjski parowiec RMS „Amazon”, w wyniku czego zginęło 104 pasażerów i członków załogi.
• 1854 – William McDonald odkrył Wyspy McDonalda na południowym Oceanie Indyjskim.
• 1866 – Niemiecki astronom Friedrich Tietjen odkrył planetoidę (86) Semele.
• 1870 – Były prezydent Argentyny Bartolomé Mitre założył dziennik „La Nación Argentina” (obecnie „La Nación”).
• 1871 – Johan Rudolph Thorbecke został po raz trzeci premierem Holandii.
• 1878 – X wojna rosyjsko-turecka: wojska rosyjskie zdobyły Sofię.
• 1880 – Brytyjski podróżnik Edward Whymper wszedł jako pierwszy na wierzchołek najwyższego ekwadorskiego wulkanu Chimborazo (6267 m).
• 1881 – Powstała japońska żandarmeria wojskowa Kempeitai.
• 1884 – W Londynie założono lewicowe Towarzystwo Fabiańskie.
• 1885 – Wojna chińsko-francuska: zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod Núi Bop.
• 1888 – W Japonii ustanowiono Order Skarbu Korony.
• 1894 – Wszedł w życie tajny francusko-rosyjski sojusz militarny (tzw. dwuporozumienie).
• 1896 – Utah jako 34. stan dołączyło do Unii.
• 1900 – W trzęsieniu ziemi w Tbilisi zginęło ok. 1000 osób.
• 1903 – Po zabiciu w ciągu kilku lat trzech mężczyzn na Coney Island w Nowym Jorku została uśmiercona przy użyciu prądu słonica cyrkowa o imieniu Topsy.
• 1904 – Arthur Barclay został prezydentem Liberii.
• 1911 – Maria Skłodowska-Curie zgłosiła swoją kandydaturę do Akademii Francuskiej.
• 1914 – Odzyskany przez włoską policję obraz Leonarda da Vinciego Mona Lisa powrócił do paryskiego Luwru.
• 1918 – Rosja Radziecka uznała niepodległość Finlandii.
• 1923:
  • Gen. Zhang Shaozeng został premierem Republiki Chińskiej.
  • Włodzimierz Lenin zakończył pisanie List do Zjazdu (tzw. „testamentu Lenina”), w którym negatywnie ocenił swych potencjalnych następców na przywódców WKP(b): Trockiego, Zinowiewa, Kamieniewa, Piatakowa i „ulubieńca partii” Bucharina oraz zamieścił sugestię usunięcia Józefa Stalina ze stanowiska sekretarza generalnego partii.
• 1926:
  • Andrej Lapczew został premierem Bułgarii.
  • Założono turecki klub sportowy İstanbulspor A.Ş.
• 1933 – W pałacyku barona Kurta von Schroedera w Kolonii odbyły się tajne negocjacje Adolfa Hitlera i byłego kanclerza Franza von Papena, pośrednika prezydenta Paula von Hindenburga, w wyniku których Hitler został kanclerzem koalicyjnego rządu NSDAP i DNVP.
• 1935 – W trzęsieniu ziemi o sile 6,4 stopnia w skali Richtera na tureckich wyspach Avşa i Marmara zginęło 5 osób, a 30 zostało rannych.
• 1936 – Amerykański tygodnik „Billboard” opublikował pierwszą listę przebojów opartą na liczbie sprzedanych płyt.
• 1939 – Prezydent USA Franklin Delano Roosevelt ogłosił zakończenie programu „New Deal”, którego celem było przeciwdziałanie skutkom wielkiego kryzysu z lat 1929–1933.
• 1940:
  • Dokonano oblotu brytyjskiego myśliwca pokładowego Fairey Fulmar.
  • Podpisano polsko-francuską umowę o utworzeniu na terenie Francji polskich jednostek wojskowych.
• 1941:
  • Bitwa o Anglię: miało miejsce trwające 12 godzin najcięższe bombardowanie Bristolu.
  • Johan Wilhelm Rangell został premierem Finlandii.
• 1943 – Niemcy rozstrzelali w Atenach Jerzego Iwanowa-Szajnowicza, polskiego sportowca, agenta brytyjskich służb specjalnych i bohatera greckiego ruchu oporu.
• 1945 – Wojna na Pacyfiku: wojska brytyjskie zdobyły birmańskie miasto Akyab (obecnie Sittwe).
• 1947 – Ukazało się pierwsze wydanie niemieckiego tygodnika „Der Spiegel”.
• 1948:
  • Birma uzyskała niepodległość (od Wielkiej Brytanii).
  • Wojna domowa w Palestynie: 26 Arabów zginęło w zamachu bombowym w Jafie przeprowadzonym przez żydowską organizację Irgun.
• 1951:
  • Vidoe Smilevski został prezydentem Socjalistycznej Republiki Macedonii.
  • Wojna koreańska: wojska chińskie i północnokoreańskie zajęły Seul.
• 1954 – W Duisburgu zainstalowano pierwsze w Niemczech parkometry.
• 1958 – Nowozelandczyk Edmund Hillary dotarł na biegun południowy.
• 1960:
  • Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania podpisały Konwencję sztokholmską, powołującą Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA).
  • Boulder City w Nevadzie uzyskało prawa miejskie.
• 1961 – Podpułkownik aparatu bezpieczeństwa PRL Michał Goleniewski zgłosił się, po uzgodnieniach telefonicznych, w rezydenturze wywiadu amerykańskiego w Berlinie Zachodnim.
• 1962 – Organizacja Państw Amerykańskich zniosła sankcje dyplomatyczne wobec Dominikany.
• 1964:
  • Albert DeSalvo („Dusiciel z Bostonu”) zamordował swoją ostatnią (trzynastą) ofiarę.
  • Paweł VI jako pierwszy papież przybył do Izraela.
• 1966 – W Taszkencie rozpoczęły się indyjsko-pakistańskie negocjacje pokojowe.
• 1969 – Hiszpania zwróciła Maroku enklawę Ifni.
• 1970:
  • Grupa The Beatles (bez Johna Lennona) nagrała ostatnią piosenkę do swego ostatniego albumu Let It Be.
  • NASA ogłosiła anulowanie planowanej załogowej misji księżycowej Apollo 20.
  • W trzęsieniu ziemi o sile 7,5 stopnia w skali Richtera w chińskiej prowincji Yunnan zginęło ponad 15 tys. osób.
• 1978 – W sfałszowanym zdaniem opozycji referendum w Chile 78% głosujących miało się opowiedzieć za kontynuacją władzy i przeprowadzanych reform przez Augusto Pinocheta.
• 1979 – Na Gwadelupie odbyła się konferencja przywódców Francji, USA, RFN i Wielkiej Brytanii poświęcona kryzysowi w Iranie.
• 1980:
  • Muhammad Chuna uld Hajdalla zastąpił Muhammada Mahmuda uld Luliego na stanowisku szefa państwa, pozostając jednocześnie premierem Mauretanii.
  • W reakcji na radziecką interwencję w Afganistanie prezydent USA Jimmy Carter ogłosił wprowadzenie sankcji polityczno-gospodarczych wobec ZSRR.
• 1989 – Około 100 km od libijskiego wybrzeża 2 amerykańskie myśliwce F-14 zestrzeliły 2 libijskie MiGi-23.
• 1990 – 350 osób zginęło, a ponad 700 zostało rannych w zderzeniu pociągów w Pakistanie.
• 1992 – ChRL i Tadżykistan nawiązały stosunki dyplomatyczne.
• 1994 – Litwa złożyła wniosek o przyjęcie do NATO.
• 1996 – Dokonano oblotu amerykańskiego śmigłowca rozpoznawczego RAH-66 Comanche.
• 1997 – Owdowiały prezydent Czech Václav Havel ożenił się po raz drugi z aktorką Dagmar Veškrnovą.
• 1998 – Valdas Adamkus wygrał wybory prezydenckie na Litwie.
• 1999:
  • Były zawodowy wrestler Jesse Ventura został gubernatorem Minnesoty.
  • Izraelski Kneset podjął decyzję o samorozwiązaniu i rozpisaniu przedterminowych wyborów.
• 2000 – 19 osób zginęło w zderzeniu pociągów pasażerskich w południowo-zachodniej Norwegii.
• 2003 – W zamachu przeprowadzonym przez islamskich rebeliantów w Theniet el-Abed w Algierii zginęło 43 żołnierzy, a 19 zostało rannych.
• 2004 – Micheil Saakaszwili wygrał wybory prezydenckie w Gruzji.
• 2005:
  • Premier RP Marek Belka rozpoczął dwudniową wizytę w Libii.
  • W zamachu na jego konwój zginął gubernator Bagdadu Ali al-Haidari i jego 6 ochroniarzy.
• 2006 – Premier Izraela Ariel Szaron doznał ciężkiego udaru mózgu, po którym zapadł w śpiączkę. Jego obowiązki przejął wicepremier Ehud Olmert.
• 2007 – Nancy Pelosi została pierwszą w historii kobietą-spikerem Izby Reprezentantów USA.
• 2008 – Z obawy przed atakami terrorystycznymi w Mauretanii odwołano tegoroczny Rajd Dakar.
• 2009 – W samobójczym zamachu bombowym przed szyicką świątynią w Bagdadzie zginęło co najmniej 40 osób, w tym 16 irańskich pielgrzymów.
• 2010 – W Dubaju oficjalnie otwarto najwyższy wieżowiec na świecie Burdż Chalifa (828 m).
• 2013 – Prezydent Mahmud Abbas na mocy dekretu przekształcił Autonomię Palestyńską w Państwo Palestyny.
• 2016 - Premiera gry mobilnej studia Supercell Clash Royale.
• 2017 – Sorin Grindeanu został premierem Rumunii.
• 2019 – Joseph Ngute został premierem Kamerunu.

Zdarzenia astronomiczne i eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy