جان کېنېث ګالبرېث

لومړنی ژوند

ګالبرېث د ۱۹۰۸ ز کال د اکتوبر په ۱۵مه په یوه سکاټلندي الاصله کاناډايي کورنۍ کې د سارا کاترین (کېنډال) او ارچېبالډ «ارچي» ګالبرېډ په کور کې د کاناډا د ایونا اونتاریو په سټېشن کې زېږېدلی او د اونتاریو په ډانوېچ ښار کې لوی شوی. هغه د الېس، کاترین او ارچېډبال وېلیم (بال) په نوم درې خویندې وروڼه لرل. د نوې ځوانۍ پر مهال یې ځان کېن ونوماوه او وروسته یې دا نه خوښول چې د جان په نوم دې ورته غږ وشي. ګالبرېث له لویېدو سره په یو ډېر لوړ کس بدل شو چې لوړوالی یې ۶ فوټه او ۹ اېنچ (۲۰۶ سانتي متر) ته رسېده. ^{[۲۵][۲۶][۲۷]}

پلار یې کروندګر او د ښوونځي ښوونکی و. مور یې د کور مېرمنه او ټولنیزه فعاله وه، کله چې هغه ۱۴ کلن و مور یې مړه شوه. د دوی کورنۍ کرونده/فارم د تامسون پر کرښه پرته وه. د هغه مور او پلار دواړه په ۱۹۲۰ ز لسیزه کې د اونتاریو د بزګرانو د اتحادیې ملاتړي وو. ^[۲۸]

د هغه لومړني کلونه د ایونا سټېشن د ویلي په ۹۴۶۸ سړک کې په یو، یواتاقه ښوونځي کې تېر شول چې اوس مهال هم شته او وروسته د ډاتون او سېنټ توماس عالي ښونځي ته لاړ. ګالبرېث په ۱۹۳۱ ز کال کې د اونتاریو د کرنې له کالج څخه چې هغه مهال یې د ټورنټو له پوهنتون سره تړاو درلود د کرنې په برخه کې خپل لیسانس سند ترلاسه کړ. هغه د مالدارۍ په څانګه کې زده‌کړې وکړې. هغه د کرنیز اقتصاد په برخه کې جیانیني سکالرشېپ/بورس (په میاشت کې ۶۰ ډالره ورکول کېدل) تر لاسه کړ. چې هغه ته یې برکلي او کلفورېنیا ته د سفر اجازه ورکړه چېرته چې هغه د کرنیز اقتصاد په برخه کې خپله د ماسترۍ درجه او د فلسفې په برخه کې یې خپله د دوکتورا درجه د برکلي له کلفورېنیا پوهنتون څخه تر لاسه کړه. ګالبرېث اقتصاد له پروفیسور جورج مارتین پيترسون څخه زده کړ او دواړو په ګډه د «حاشیه‌يي ځمکې د مفهوم» په نوم یوه اقتصادي مقاله ولیکله چې په ۱۹۳۲ ز کال کې د امریکا د کرنیز اقتصاد په مجله کې خپره شوه.  ^{[۲۹][۳۰][۳۱]}

تر فراغت وروسته یې په ۱۹۳۴ زکال کې په هاروارډ پوهنتون کې د استاد په توګه کار پيل کړ. ګالبرېث له ۱۹۳۴ ز کال څخه تر ۱۹۳۹ ز کلونو په دوره کې په پرلپسې ډول په هاروارډ کې تدریس وکړ او له ۱۹۳۹ ز کال څخه تر ۱۹۴۰ ز کال پورې يې د پرېنسټون په پوهنتون کې تدریس وکړ. په ۱۹۳۷ ز کال کې يې د متحده ایالاتو ښاروندي/تابیعت ترلاسه کړ او نور د بریتانیا تبعه نه و. په ورته کال کې هغه د انګلستان له کمبرېج کالج څخه د یو کلنو زده‌کړو د مالي لګښت مرسته ترلاسه کړه، چېرته چې نوموړی د مېنارډ کېنز تر اغېز لاندې راغی. وروسته هغه په ۱۹۳۸ ز کال کې د څو میاشتو لپاره اروپا ته سفر وکړ او په یو نړیوال اقتصادي کنفرانس کې يې ګډون وکړ چې خپلو نظریو ته یې پراختیا ورکړه. هغه د ۱۹۳۴ ز کال په اوړي کې د څو میاشتو لپاره د متحده ایالاتو د کرنې په وزارت کې خدمت وکړ. هغه ته د هاروارد پوهنتون د استاد په توګه په ۱۹۳۸ز کال کې د ملي سرچینو هیئت د برنامې جوړولو لپاره د يوې څېړنيزې پروژې مسؤلیت ورکړل شو. هغه له ۱۹۴۳ ز کال څخه تر ۱۹۴۸ ز کال پورې د فورچېن مجلې د اېډېټور/خپروونکي په توګه کار وکړ. په ۱۹۴۹ کال کې د هاروارډ پوهنتون د استاد په توګه منصوب شو. هغه د هاروارډ په پراختیايي ښوونځي کې هم تدریس کړی.  ^{[۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]}

دویمه نړیواله جګړه

متحده ایالات په داسې حال کې دویمې نړیوالې جګړې ته دننه شول چې لا په بشپړ ډول د لوی اقتصادي رکود څخه نه وو رغېدلي. ځکه چې د جګړې مهال تولیداتو د بودیجې لوی کسر او یو سازګار پولي سیاست ته اړتیا لرله تورم او د مزدورۍ ورځنی مارپېچ لګښت د منلو وړ ښکارېدل. ګالبرېث د جګړې د هڅو د شنډولو او له تورم څخه د مخنیوي د ټيم د برخې/غړي په توګه د نرخونو د ادرې (OPA) د مرستیال په توګه له ۱۹۱۴ ز کال څخه تر ۱۹۴۳ ز کال پورې د دویمې نړیوالې جګړې په بهیر کې خدمت وکړ. یادې ادارې د نرخونو او اجارو د ثبات لړۍ د لارښوونې مسؤلیت پر غاړه درلود. ^[۳۸][۳۹]

د ۱۹۴۱ ز کال د مې میاشتې په ۱۱ ولسمشر روزوېلټ د غیر نظامي عرضو او د نرخونو د مدیریت اداره رامنځته (OPACS) کړه. یاده اداره د ۱۹۴۱ ز کال د اګوست په ۲۸ د نرخ په اداره (OPA) بدله شوه. د ۱۹۴۱ ز کال په ډېسمبر کې جګړې ته د متحده ایالاتو تر ننه کېدو ورسته OPA د نرخونو کنترول او د جیره‌بندۍ مسؤلیت پرغاړه واخیست.

د بېړني نرخ د کنترول قانون د ۱۹۴۲ ز کال د جنوري په ۳۰ تصویب شو، چې OPA ته یې د یو جلا فېدرال اژانس په توګه مشروعیت ورکړ. دې چارې OPA له دوه نورو اژانسونو/اجنسیو سره یو ځای کړه: له مصرف کوونکو څخه د ملاتړ برخه او د ملي دفاع شورا د مشورتي کمسیون د نرخ د ثبات برخه. دا شورا د ملي دفاع د مشورتي کمیسیون د شورا (NDAC) په نوم یادېده، چې د ۱۹۴۰ ز کال د مې میاشتې په ۲۹ جوړه شوې وه. NDAC د نرخونو په ټيټ ساتلو کې پر رضاکارانه او مشورتي ميتودونو ټينګار کاوه. د نرخ د ثبات لپاره د NDAC کمېشنر لیون هېندرسون د ۱۹۴۱ او ۱۹۴۲ ز کلونو تر منځ د OPACS او OPA رئیس شو. هغه د نرخ پر جبري او سختو مقرراتو د څار مسؤلیت پر غاړه درلود چې د ۱۹۴۲ ز کال په مې میاشت کې د اعظمي نرخونو د عمومي مقرراتو (GMPR) تر معرفي کولو وروسته د OPA له خوا پیل شو. دا د سوداګریزې ټولنې له سختې نیوکې سره مخ شوه. OPA يې په ځواب کې د نوي دستورالعمل په استازیتوب خلک چمتو کړل او ویې ویل چې دا د هغو کسانو واک راټيټوي چې د لوړو نرخونو یا کرایو په لټه کې دي. OPA خپله د پلي کولو څانګه لرله چې د سرغړاوي مخ پر زیاتېدونکې څپې يې مستندې کړې: یو پر څلورم ميلیون برخه په ۱۹۴۳ کال کې او تر ۳۰۰۰۰۰ زیات د بل کال په بهیر کې. ^[۴۰][۴۱]