Ariqipa pruwinsya
Ariqipa pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Ariqipa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Arequipa) Piruw mama llaqtapi pruwinsyam, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Ariqipa llaqtam.
| ||
|---|---|---|
 | ||
| Basilika Katidral, Ariqipa llaqtapi | ||
| Ariqipa pruwinsya | Wallqanqa | |
 | ||
 | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw | |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Uma llaqta | Ariqipa | |
| Suyu | Ariqipa | |
| Distritukuna | 29 | |
| Simikuna | kastilla simi, qhichwa simi | |
| Runakuna | 864 250 (inei 2007) | |
| Runa ñit'inakuy | 85,7/ runa / km² () | |
| Hallka k'iti kanchar | 9 682,02 km² | |
| Hanaq kay | - m | |
| Kamasqa wata | 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1821 watapi | |
| Kuraka | Omar Julio Candia Aguilar (2019-2022) | |
| Karu rimay yupay | ||
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
| Kastilla simipi llika tiyanan | muniarequipa.gob. | |
| Ariqipa suyupi pruwinsyakuna | ||
 | ||
Wiñay kawsay
Kamasqa 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1821 watapi, Libertadur José de San Martín.
Allpa saywachi
- Amachasqa sallqa suyukuna: Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa
- Urqukuna: Anqas (+5.200 m) - Chhachani - La Horqueta (+5.400 m) - Misti - Nukarani (+5.600 m) - Pikchu Pikchu - Wakullani (+5.200 m)
- Quchakuna: El Fraile qucha - Kachiqucha - Pataqucha - Yuraq Pampa qucha (Lago Pampa Blanca) - Yuraqyaku qucha (Aguada Blanca)
- Mayukuna: Antamayu / Suqawaya mayu / Wasamayu - Chili mayu - Pata Pata mayu (Río Los Andenes) - Mulliwaya mayu - Siwas mayu - Vitor mayu - - Yura mayu - Yuraq mayu (Río Blanco)
Pulitika rakiy
Iskay chunka isqunniyuq distritunmi kan.
| Distritu | Runakuna(2007)[1] | Uma llaqta |
|---|---|---|
| Ariqipa | 61.519 | Ariqipa |
| Chiriwata | 2.686 | Chiriwata |
| Hanan Kusisach'a / Alto Selva Alegre distritu | 72.696 | Kusisach'a (Selva Alegre) |
| Jacobo Hunter | 46.092 | Hunter |
| José Luis Bustamante y Rivero | 76.410 | Satiliti llaqta |
| La Joya | 24.192 | La Joya |
| Mariano Melgar | 52.144 | Mariano Melgar |
| Mulliwaya | 1.410 | Mulliwaya |
| Miraflores | 50.704 | Miraflores |
| Pawqarpata | 120.446 | Pawqarpata |
| Pukaurqu (Cerro Colorado) | 113.171 | La Libertad |
| Puluwaya | 1.445 | Puluwaya |
| Puqsi | 602 | Puqsi |
| Qayma | 74.776 | Qayma |
| Qiqiña | 1.219 | Qiqiña |
| Sabandía | 3.699 | Sabandía |
| Sach'aka | 17.537 | Sach'aka |
| San Juan Siwas | 1.295 | San Juan Siwas |
| Santa Isabel Siwas | 1.246 | Santa Isabel Siwas |
| Santa Rita Siwas | 4.456 | Santa Rita Siwas |
| Saraqhatu (Characato) | 6.726 | Saraqhatu |
| Suqawaya | 59.671 | Suqawaya |
| Tarujani | 2.129 | Tarujani |
| Tiyawaya | 14.677 | Tiyawaya |
| Uchumayu | 10.672 | Uchumayu |
| Vitor | 2.693 | Vitor |
| Yanawara | 22.890 | Yanawara |
| Yarapampa | 1.027 | Yarapampa |
| Yura | 16.020 | Yura |
Simikuna
Pruwinsyapiqa kastilla simitam, [qhichwa simi]]tam rimanku.
| Distritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Ariqipa | 54,054 | 93.0 | 3,353 | 5.8 |
| Chiriwata | 1,998 | 79.8 | 505 | 20.2 |
| Hanan Kusisach'a | 57,489 | 85.8 | 9,436 | 14.1 |
| Jacobo Hunter | 35,770 | 84.7 | 6,457 | 15.3 |
| José Luis Bustamante y Rivero | 65,236 | 91.9 | 5,642 | 7.9 |
| La Joya | 16,065 | 74.3 | 5,531 | 25.6 |
| Mariano Melgar | 41,732 | 87.3 | 6,024 | 12.6 |
| Mulliwaya | 926 | 74.3 | 319 | 25.6 |
| Miraflores | 41,024 | 87.3 | 5,904 | 12.6 |
| Pawqarpata | 91,392 | 82.9 | 18,727 | 17.0 |
| Pukaurqu | 84,518 | 82.3 | 18,025 | 17.6 |
| Puluwaya | 1,289 | 94.9 | 69 | 5.1 |
| Puqsi | 545 | 96.1 | 22 | 3.9 |
| Qayma | 56,744 | 82.8 | 11,664 | 17.0 |
| Qiqiña | 1,034 | 92.4 | 84 | 7.5 |
| Sabandía | 2,941 | 86.6 | 439 | 12.9 |
| Sach'aka | 13,382 | 83.3 | 2,665 | 16.6 |
| San Juan Siwas | 860 | 73.3 | 313 | 26.7 |
| Santa Isabel Siwas | 851 | 73.5 | 306 | 26.4 |
| Santa Rita Siwas | 2,615 | 65.8 | 1,356 | 34.1 |
| Saraqhatu | 5,320 | 86.0 | 860 | 13.9 |
| Suqawaya | 47,483 | 86.4 | 7,437 | 13.5 |
| Tarujani | 385 | 19.6 | 1,578 | 80.3 |
| Tiyawaya | 11,159 | 82.9 | 2,296 | 17.1 |
| Uchumayu | 8,678 | 89.4 | 1,027 | 10.6 |
| Vitor | 1,866 | 76.6 | 569 | 23.3 |
| Yanawara | 20,595 | 95.1 | 909 | 4.2 |
| Yarapampa | 897 | 94.7 | 50 | 5.3 |
| Yura | 9,972 | 69.0 | 4,462 | 30.9 |
| Llapan | 676,820 | 85.2 | 116,029 | 14.6 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [2]
Pruwinsyapi paqarisqa
- José Luis Bustamante y Rivero, umalliq
- Víctor Andrés Belaúnde, (1883-1966)
- Juan Landázuri Ricketts, kathuliku taytakura
- Alex Olmedo[3][4]
- Hernando de Soto (musikuq)[5]
- Mario Vargas Llosa, qillqaq
- Evaristo Gómez Sánchez
- Juan de Dios Salazar
- Francisco Javier de Luna Pizarro, kathuliku taytakura
- José María Corbacho[6]
- Ignacio Álvarez Thomas
- Mariano Melgar
- Felipe Santiago Estenós
- Francisco Bolognesi
- Nicolás de Piérola y Villena
- Abimael Guzmán
- Cecilia Valenzuela
- Pedro Paulet
- Francisco García Calderón
- Vladimiro Montesinos
- Francisco Mostajo
- Jorge Del Prado
- Carlos Baca Flor
- Alberto Vargas
Kaypipas qhaway
Pukyukuna
Hawa t’inkikuna
| | Ariqipa suyu |  |
|---|---|---|
| Uma llaqta: Ariqipa | ||
| Pruwinsyakuna: Ariqipa • Castilla • Islay • Kamana • Kaylluma • Kuntisuyus • Qarawili • Unyun | ||
| Amachasqa sallqa suyukuna: Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa • Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa • Kutawasi qhichwa risirwa | ||
| Urqukuna: Asiruta • Chhachani • Chila • Chinchun • Hamp'atu • Hatunpila • Kasiri • Kiskapampa • Kiwisha • Lipayuq • Minaspata • Mismi • Misti • Nukarani • Puyi Puyi • Qullunquya • Qurupuna • Pikchu Pikchu • Sawanqaya • Shiwirqu • Siprikina • Sulimana • Suriwiri • Wallqa Wallqa • Wansillu • Waqrawiri • Waych'awi • Waytani • Waywawawa • Yuraqq'asa - Wallakuna: Ariq Walla • Chila walla • Hamp'atu walla • Wansu walla | ||
| Quchakuna: Mururqa qucha • Kachiqucha (Ariqipa) • Pallaqucha | ||
| Mayukuna: Apurimaq mayu • Chili mayu • Kamana mayu • Mahis mayu • Qullqa mayu • Kutawasi mayu • Uquña mayu | ||
| Mawk'a llaqtakuna: Hatun Qillqapampa | ||
| Karu puriy: Kunturtawa • Qullqa qhichwa • Sipya phaqcha | ||
| Simikuna: Ariqipa suyupi rimaykuna |
 | Suyukuna (Piruw) | |
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |
🔥 Top keywords: Qhapaq p'anqaMarie AntoinetteYanapa:Wikipidiya YanapanaIskay ñiqin pachantin maqanakuyWikipedia:WikipidiyamantaWikipedia:Ayllupaq p'anqaWikipidiya:Allinmi hamusqaykichikWikipidiyaWikipedia:General disclaimerRikcha:Flag of Colombia.svgWikipidiya:Ayllupaq p'anqaInlis simiSapaq:MaskayPlantilla:Cite webHukllachasqa Qhapaq LlaqtaJosé Luis Ayala OlazávalSapaq:NaqhaHukchasqaWikipidiya:Sapsilla saywachasqa paqtachiyJavier DelgiudiceAlbert EinsteinEmojiKarapari munisipyuTaripay amachaqSapaq:RimachinayGuangdong puruwinsiyaWikimedia CommonsGoogleHukllachasqa Amirika MamallaqtakunaWikipidiya:WikipidiyamantaRusyaIspayChunwa Runallaqta RipuwlikaPlantilla:Cite journalPiruwSallqa pachaHTMLInriyaQullqi wasiKamachi
