Kashamarka suyu

Kashamarka suyu (Qusqu runasimipi Qasamarka suyu; kastilla simipi Cajamarca) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Kashamarka suyupiqa 1.359.023 runakunam kawsachkanku (2005). Uma llaqtanqa Kashamarka llaqtam.

Kashamarka suyu
Departamento de Cajamarca
Inka Atawallpap samk'ay wasin, kutichakuy ukhu (Cuarto del Rescate) nisqawan.
SaywituWallqanqa
Unancha
.
Mama llaqta Piruw
Tinkurachina siwikuna4º 33´ 7" S;
78º 42´ 27" - 77º 44´ 20" W
Pruwinsyakuna13
Distritukuna128
Uma llaqtaKashamarka
Simikunaqhichwa simi / Kashamarka rimay; kastilla simi; awahun simi;
Runakuna1.387.809 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy- runa / km²
Hallka k'iti kanchar33.317,54 km²
Hanaq kay4.496 m (max.) (Rumi Rumi)
Kamasqa wata11 ñiqin hatun puquy killapi 1855 watapi
Kamachiq runaMesías Guevara Amasifuén
(2019-2022)
Karu rimay yupay+076
Pacha suyuUTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan
Kastilla simipi llika tiyananregioncajamarca.gob

Wiñay kawsay

Kashamarkapi kunqista

Kashamarkapiqa Francisco Pizarro Inka Atawallpatas wañuchirqan.

Kamasqa 11 ñiqin hatun puquy killapi 1855 watapi.

Allpa saywachi

Pulitika rakiy

Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan.

PruwinsyaRunakuna (2007)[1]Uma llaqta
Celendín88.508Celendín
Chuta160.447Chuta
Cutervo138.213Cutervo
Jaén183.634Jaén
Kashamarka316.152Kashamarka
Kashapampa74.287Kashapampa
Quntumasa31.369Quntumasa
San Ignacio131.239San Ignacio
San Markus51.031San Markus
San Miguel56.146San Miguel Pallaqi
San Pablo23.114San Pablo
Santa Krus43.856Santa Krus Sukchapampa
Wallqayuq89.813Pampamarka

Runakuna

Kashamarka suyupiqa Awahun runakunam tiyanku.

Simikuna

PruwinsyaKastilla simita rimaqkuna /1 %Indihina simita rimaqkuna /1, /2 %
Celendín77,79999.4670.1
Chuta142,95099.34720.3
Cutervo121,71899.51100.1
Jaén161,78998.91,3330.8
Kashamarka279,13198.73,4031.2
Kashapampa64,66499.7550.1
Quntumasa28,11199.7300.1
San Ignacio112,89898.99660.8
San Markus45,33299.31530.3
San Miguel50,67799.7620.1
San Pablo20,34099.8280.1
Santa Krus39,39699.6210.1
Wallqayuq80,50699.6920.1
Llapan1,225,31199.26,7920.5

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu:[1]

Musiku

Musuqta yurayasqa k'iti, Maki Maki, Yanaqucha qhuya

Karu puriy

Ventanillas de Otuzco
Kumpi Mayu

Raymikuna

Maki kapchiy

Yachachiy

  • Universidad Nacional de Cajamarca
  • Universidad Privada Antonio Guillermo Urrelo
  • Universidad Privada del Norte

Apaykachana

  • Antanka pampa Capitán FAP "Armando Revoredo Iglesias"

Suyupi paqarisqa runakuna

Kaypipas qhaway

Willay pukyukuna

Hawa t'inkikuna

Kashamarka qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV

Kashamarka


Kashamarka suyu
Uma llaqta: Kashamarka
Pruwinsyakuna: CelendínChutaCutervoJaénKashamarkaKashapampaQuntumasaSan IgnacioSan MarkusSan MiguelSan PabloSanta KrusWallqayuq
Amachasqa sallqa suyukuna: Chankaybaños risirwa suyuCutervo mamallaqta parkiPaqaypampa amachana sach'a-sach'aSunchupampa chaku suyuTabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa
Urqukuna: AllqamarkaAlto de Cabra CorralAlto del FierroAntivo CorralAyangayCachur GrandeCaucalCerro del DiabloChichirChillinurquChuchuquntayChurupapaContrayerbaEl MiradorGallorcoHawaslumaHamalayaHatun UrquIskaywillkaKalanasayaKalwaryuKampanurquKanasturquKilish urquKumpiKunkaLlawturquLlimpiLos AbortosLos Tres Hijos del PalcayoMirafloresMonigoteMushquyMulinurquMuntunurquP'utuqsi urquPan de AzúcarPhaqcha urquPumakamaQuymulachiRima RimaRumi TiyanaSanto DomingoShinkuqaqa‎ShuturumaTunasurquWakalumaWakiruWallankaWamanurquWanaqurquWankasankaWira WiraYamaqucha urquYana UrquYanurqu
Quchakuna: Yanaqucha
Mayukuna: Chankay mayuHiqitipiqiKuntipampaMarañun mayuMayu-Chinchipi mayu
Mawk'a llaqtakuna: Kumpi MayuKunturwasi qhapanaUtusku qhawanachakuna
Runa llaqtakuna: AwahunQhichwa
Rimaykuna: Kashamarka rimaykastillaqhichwa
Suyukuna (Piruw)
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku