Sunin suyu
Sunin suyu (kastilla simipi: Departamento de Junín), Piruw. Uralan Sunin suyupiqa Wanka limay nisqatam rimanku, chinchaypitaq Yaru rimaytam. Uma llaqtanqa Wankayu llaqtam.
| ||
|---|---|---|
 | ||
| Cañón de Shujto, Shawsha pruwinsya, Sunin suyu (Piruw) | ||
| Saywitu | Wallqanqa | |
 | ||
 | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw | |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Pruwinsyakuna | 9 | |
| Distritukuna | 123 | |
| Uma llaqta | Wankayuq | |
| Simikuna | kastilla simi, qhichwa simi (wanka limay, yaru rimay), ashaninka, numatsiqinqa | |
| Runakuna | 1 225 474 (inei 2007) | |
| Runa ñit'inakuy | - runa / km² | |
| Hallka k'iti kanchar | 44.409 km² | |
| Hanaq kay | - m | |
| Kamasqa wata | ||
| Kamachiq runa | Zósimo Cárdenas (2023–2026) | |
| Karu rimay yupay | +64 | |
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
| Kastilla simipi llika tiyanan | regionjunin.gob.pe | |
| Sunin suyupi pruwinsyakuna | ||
 | ||
Wiñay kawsay
Allpa saywachi
- Amachasqa sallqa suyukuna: Sunin mama llaqta risirwa - Utishi mamallaqta parki - Ashaninka ayllu llaqta risirwa - Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu - Puy-Puy amachana sach'a-sach'a - Sumaq Pampa risirwa suyu - Chinchay Yawyu-Quchas risirwa
- Mayukuna: Kunas mayu - Mantaru - Iniy mayu - Tampu mayu - Chanchamayu - Satipu mayu
- Urqukuna: Antachapi (5.700 m) - Jitpa (La Viuda) - Paryaqaqa - Qullqip'ukru - Sullkun (5.650 m) - Tunshu (5.730 m) - Turumuchu (4.600 m) - Waytapallana (5.557 m).
- Quchakuna: Chinchayqucha - Markapumaqucha - Pakaqucha - Quyllurqucha - Tragadero qucha - Waskaqucha - Wichiqucha - Yanaqucha - Ñawinpukyu
- Q'asakuna: Antikuna q'asa (Tíclio) (4.818 m) Yawli pruwinsyapi - Allin Yana (Negro Bueno) (4.630 m) Kunsipsyun pruwinsyapi - Aqupalka (4.600 m) Wankayu pruwinsyapi - Kumpi (La Cumbe) (4.350 m) Yawli pruwinsyapi.
Pulitika rakiy
Isqun pruwinsyanmi kan:
| Pruwinsya | Runakuna(2007)[1] | Uma llaqta |
|---|---|---|
| Chanchamayu | 168.949 | Chanchamayu |
| Chupaka | 51.878 | Chupaka |
| Sunin | 30.187 | Sunin |
| Kunsipsyun | 60.121 | Kunsipsyun |
| Satipu | 193.872 | Satipu |
| Shawsha | 92.053 | Shawsha |
| Tarma | 112.230 | Tarma |
| Wankayu | 466.346 | Wankayu |
| Yawli | 49.838 | Uruya |
Runakuna
Sunin suyupi Ashaninka, Nomatsiguenga, Yanisha runakunam tiyanku.
Simikuna
| Pruwinsya | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Chanchamayu | 129,231 | 85.8 | 21,112 | 14.0 |
| Chupaka | 43,435 | 92.8 | 3,307 | 7.1 |
| Sunin | 23,184 | 83.9 | 4,426 | 16.0 |
| Kunsipsyun | 49,746 | 92.4 | 3,968 | 7.4 |
| Satipu | 115,284 | 68.6 | 52,457 | 31.2 |
| Shawsha | 81,248 | 97.5 | 1,946 | 2.3 |
| Tarma | 96,383 | 94.3 | 5,697 | 5.6 |
| Wankayu | 369,233 | 87.3 | 53,278 | 12.6 |
| Yawli | 43,072 | 95.7 | 1,877 | 4.2 |
| Llapan | 950,816 | 86.4 | 148,068 | 13.5 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [1]
Karu puriy
- Tunanmarka (mawk'a llaqta)
- Wariwillka (mawk'a llaqta)
- Inka Kancha (Inca Corral)
Yachachiy
- Universidad Nacional del Centro del Perú
- Universidad de Los Andes
Suyupi paqarisqa
Kaypipas qhaway
Willay pukyukuna
Hawa t'inkikuna
 | Suyukuna (Piruw) | |
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |
🔥 Top keywords: Qhapaq p'anqaMarie AntoinetteYanapa:Wikipidiya YanapanaIskay ñiqin pachantin maqanakuyWikipedia:WikipidiyamantaWikipedia:Ayllupaq p'anqaWikipidiya:Allinmi hamusqaykichikWikipidiyaWikipedia:General disclaimerRikcha:Flag of Colombia.svgWikipidiya:Ayllupaq p'anqaInlis simiSapaq:MaskayPlantilla:Cite webHukllachasqa Qhapaq LlaqtaJosé Luis Ayala OlazávalSapaq:NaqhaHukchasqaWikipidiya:Sapsilla saywachasqa paqtachiyJavier DelgiudiceAlbert EinsteinEmojiKarapari munisipyuTaripay amachaqSapaq:RimachinayGuangdong puruwinsiyaWikimedia CommonsGoogleHukllachasqa Amirika MamallaqtakunaWikipidiya:WikipidiyamantaRusyaIspayChunwa Runallaqta RipuwlikaPlantilla:Cite journalPiruwSallqa pachaHTMLInriyaQullqi wasiKamachi
