От ыйын 11
күнэ-дьыла
От ыйын 11 диэн Григориан халандаарыгар сыл 192-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 193-c күнэ). Сыл бүтүө 173 күн баар.
Бэлиэ күннэр
ХНТ — Сир нэһилиэнньэтин күнэ. 1987 сыллаахха бу күн аан дойдуга дьон ахсаана 5 млрд куоһарбыт. Сиргэ киһи аһара элбээн эгэлгэ кыһалҕа үөскүөн, айылҕа иҥин айгырыан сөп диэн, бу кыһалҕаларга болҕомто тардаары ХНТ олохтообута.
ЕС — Сребреница олохтоохторун геноцидын сиэртибэлэрин ахтан ааһар күн[1]
Аргентина — Бандонеон күнэ
Бельгия — Фламандия төрүт олохтоохторун күнэ;
Кытай — Байҕал күнэ
Монголия - «Надом» саҕаланар (от ыйын 11–15 күннэригэр буолар);
- Тутулуга суох буолуу күнэ (1921);
Польша — Украина национистарын геноцидын сиэртибэтэ буолбут Польша Иккис Өрөспүүбүлүкэтин гражданнарын ахтар күн. 1943 сыллаахха Украина националистара Волынь кыргыытын кэмигэр поляктар олорор 99 нэһилиэнньэлээх пууннарын атаакалаабыттара.
АХШ — Аҥардас дьону өйүүр күн [2].- Сакалаат аан дойдутааҕы күнэ
Түбэлтэлэр
- 1302 — Фламандия үлэһит дьонун хомуур сэриитэ Франция аармыйатын кыайбыт.
- 1405 — Кытай адмирала Чжэн Хе аатырбыт 7 эспэдииссийэтиттэн бастакытыгар туруммут. Кини улахан 30-ча тыһ. киһилээх эспэдииссийэлэрэ Соҕуруулуу-Илин Азия дойдуларыгар уонна Ииндийэ далайын кытылынан сылдьыбыттара. Чжэн Хе өлбүтүн кэннэ маннык эспэдииссийэлэр хатыламматахтара эрээри Соҕуруулуу-Илин Азияҕа кытайдар киэҥник олохсуйууларыгар суол аһыллыбыта.
- 1851 — Саха уобалаһа Иркутскай күбүөрүнэттэн араарылларын туһунан быһаарыныы ылыныллыбыт: "Саха уобалаһын салайыы туһунан" балаһыанньа бигэргэммит. Онон 1852 сыл тохсунньу 13 (урукку истиилинэн тохсунньу 1) күнүттэн Саха сирэ Илин Сибиир күбүрүнээтэристибэтигэр күбүөрүнэ бырааптах туспа уобалас (самостоятельная область на правах губернии) буолбут.
- 1913 — Саха уобалаһын күбүрүнээтэринэн 1907 сыллаахтан олорбут Иван Крафт уурайан эрэринэн, Дьокуускай куорат дуумата киниэхэ бочуоттаах гражданин аатын иҥэрбит.
- 1918 — Иркутскай чехословактар илиилэригэр киирбитэ, ити кэнниттэн үрүҥ гвардеецтар Уус-Куту, Киренскэйи ылбыттара. Салгыы Саха сирэ барыта саҥа былааска бэриммитэ. Өрөбөлүүссүйэ кыттыылаахтара (ол иһигэр хомуньуустар) тутуллан сорохторо Иркутскайга хаайыыга утаарыллыбыттара.
- 1921 — Монгуол норуотун аармыйата Кыһыл Аармыйа көмөтүнэн Кытай оккупааннарын уонна нуучча үрүҥнэрин кыайан Монголияҕа былааһы ылбыт.
- 1922 — атыыһыт Петр Кушнарев Чурапчыга ыстааптанан олорор ВЯОНУ бэрэссэдээтэлэ, Саха уобалаһын салайааччытыгар Петр Куликовскайга Эмиэрикэттэн суругар Саха сирин уопсастыбаннаһын көрдөһүүтүн толорон үбүнэн көмөлөһүөх буолбут.
- 1933 — Наркотик хонтуруолугар дойдулар ыыкардыларынааҕы конвенция сокуоннай буолбут. Кэлин 1961 сыллаахха ХНТ кэмпириэнсийэтигэр Наркотиктарга биир кэлим конвенциянан солбуллубута.
- 1947 — Алдан уокуруга ликвидацияламмыт.
- 1946 — ССРС-ка бастакы, аан дойдуга иккис Саратов — Москуба магистральнай газопровод үлэҕэ киирбит. Манан Москубаҕа кэлбит гаас икки электростанцияҕа оттук буолбута.
- 1972 — Саахымакка аан дойду чөмпүйүөнэ Борис Спасскай уонна ол титулу былдьаһааччы Бобби Фишер ыккардыларыгар матч бастакы онньуута саҕаламмыт.
- 2000 — Амма улууһугар СӨ бырабыыталыстыбатын уураҕынан "Амма" диэн 735 430 га иэннээх эркээйи сир (нууч. ресурсный резерват) тэриллибит.
- 2021 — Ричард Брэнсон аан бастакыннан бэйэтин хараабылынан космоска тахсыбыт көннөрү киһи буолбут.
Төрөөбүттэр
- 1873 сыллаахха урукку ааҕыыннан бэс ыйын 29 күнүгэр (аныгыннан от ыйын 11 күнүгэр) Дьокуускайга нуучча хаһаагын дьиэ кэргэнигэр Пётр Староватов төрөөбүт. Бу киһи Бүлүүгэ учууталлыы олорон 1928 сыллаахха Сэбиэскэй Сойууска бастакы 4 Үлэ дьоруойдарыттан биирдэстэрэ буолбута.
- 1915 — Петр Решетников (1960 өлб.) — Саха тыйаатырын артыыһа, киинэ артыыһа, РСФСР уонна Саха АССР үтүөлээх артыыһа.
- 1937 — Михаил Хатылаев — устуоруйа доктора, профессор.
- 1939 — Игорь Литвинов — СӨ үтүөлээх артыыһа, концертмейстер.
Өлбүттэр
- 1979 — Николай Кондаков (1920 төр.) — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, суруналыыс, араадьыйа эрэдээктэрэ.
- 2004 — Эдхям Тенишев (1921 төр.) – тюрколог, РАН тыл үөрэҕин үнүстүүтүн ураал-алтаай тылларын салаатын сэбиэдиссэйэ, «Сэбиэскэй тюркология» сурунаал уонна «Сравнительно-историческая грамматика тюркских языков» элбэх туомнаах таһаарыы кылаабынай эрэдээктэрэ.
🔥 Top keywords: Сүрүн сирэйАрассыыйа федерациятын социальнай каартатаАналлаах:КөрдөөһүнБикипиэдьийэ:Бу туһунанАан дойду иккис сэриитэСахалыы ааттарБикипиэдьийэ:Саҕалааччыларга көмөБикипиэдьийэ:Түмсүү сирэБикипиэдьийэ:Бүк охсунууБикипиэдьийэСабарай ИлгэСэксэСуорун ОмоллоонАшвагандаКулун тутар 30Улуу БританияӨбрүөпэ СойууһаСомоҕо домохСахалыы БикипиэдьийэКулун тутар 31Бикипиэдьийэ:Кэпсэтэр сирТарасов Савва ИвановичОххунууТирэхАналлаах:Саҥа уларытыыАйылҕаСахалыы тылбаастаммыт уус-уран айымньылар испииһэктэрэКустарКиирии тылБикипиэдьийэ:Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиктэрэМайамиСаха тылаАзербайдьаннарВешников Гаврил Григорьевич - Баал ХабырыысМуус устар 18YouTubeРафаэль БаҕатаайыскайАввакумов Петр ДенисовичХотой