කෘෂ්ණ
කෘෂ්ණ (/ˈkrɪʃnə/; සංස්කෘත: कृष्ण, Kṛṣṇa IAST වලින්, උච්චාරණය [ˈkr̩ʂɳə] ( අසන්න)) යනු විවිධ දෘෂ්ටිකෝණවලින් වන්දනාවට ලක්වන ප්රධාන හින්දු දෙවි කෙනෙකි. කෘෂ්ණ ඔහුගේ අයිතියෙන් ස්වයං භගවාන් හෙවත් විෂ්ණු දෙවියන්ගේ පූර්ණ/පරම උත්පත්තියක් ලෙසද ඊශ්වරගේ පූර්ණ ප්රතිරූපයක් ලෙසින්ද සලකනු ලබයි. සියලු හින්දු දෙවිවරුන් අතුරින් වඩාත් වන්දනාවට ලක්වන සහ ප්රචලිත පරමාත්ම ස්වරූපයක් ලෙස කෘෂ්ණ හැඳින්විය හැක.[2] හින්දු දින දර්ශනය අනුව හින්දූහු කෘෂ්ණගේ උපන් දිනය සෑම වර්ෂයකම ශ්රාවණ මාසයේ කෘෂ්ණ පක්ෂයේ (අඳුරු පක්ෂය) අටවන දිනයේ (අෂ්ටමි) සමරති.[3]
කෘෂ්ණ | |
---|---|
දිව්යත්වය, ආදරය, දැනුම, රූමත්භාවය | |
දේවනාගරී | कृष्ण |
සංස්කෘත පරිවර්තනය | Kṛṣṇa |
අනුබැඳිය | ස්වයං භගවාන්, පරමාත්මන් |
වාසභවනය | ගෝලෝක වෘන්දාවනය, ගෝකුල, ද්වාරකා |
ආයුධය | සුදර්ශන චක්රය කෞමෝදකී |
පෞද්ගලික තොරතුරු | |
වල්ලභයා | රාධා, රුක්මිණී, සත්යභාමා, ජම්බාවතී, කාලින්දි, මිත්රවින්දා, නග්නජිතී, භද්රා, ලක්ෂ්මණා සහ අනෙක් 16,000 හෝ 16,100ක් වූ කනිෂ්ඨ බිසෝවරු[1] |
දෙමාපියන් | දේවකී සහ වසුදේව, යශෝධා (හදාගත් මව) සහ නන්ද බාබා (හදාගත් පියා) |
සොයුරු/සොයුරියන් | බලරාම, සුභද්ර |
වාහනය | ගරුඩා |
පාඨ ග්රන්ථ | මහාභාරතය, භගවද් ගීතාව, විෂ්ණු පුරාණය, භගවත පුරාණය |
උත්සව | කෘෂ්ණ ජන්මාෂ්ටමි, හෝලි |
කෘෂ්ණව ගෝවින්ද, මුකුන්ද, මධුසුධාන, සහ වාසුදේව යන නම්වලින් ද හඳුන්වනු ලබයි. ඔහුව නිතරම වෙඬරු කෑමට ප්රිය ළදරුවකු; භගවත පුරාණයේ සඳහන් පරිදි වස්දඬු වයන දරුවකු;[4] රාධා සමග සිටින තරුණයකු; ස්ත්රීන් පිරිවරා ගත් තරුණයකු; හෝ භගවද් ගීතාවේ දැක්වෙන පරිදි දිශාව සහ මඟපෙන්වීම සිදුකරන වැඩිමහල් පුද්ගලයකු ලෙස නිරූපණය කිරීම සිදුවේ.[5] කෘෂ්ණගේ කථාපුවත හින්දු දර්ශනය සහ සම්ප්රදායයන් තුළ පුළුල් විවිධත්වයකින් යුතුව දැකගත හැක.[6] ඔවුහු ක්රිෂ්ණව විවිධ දෘෂ්ටිකෝණවලින් නිරූපණය කරති: ළමා දෙවියකු, විසුළුකාරයකු, පරමාදර්ශී ප්රේමවන්තයකු, දිව්යමය වීරයකු, සහ පරම දේවතාවකු ලෙස දක්වා තිබේ.[7] කෘෂ්ණගේ කථාපුවත විස්තර කෙරෙන ප්රධාන මූලාශ්රයන් වන්නේ ශ්රීමද් භගවතම්, මහාභාරතය, හරිවංසය, භගවත පුරාණය, සහ විෂ්ණු පුරාණයයි. කෘෂ්ණ පිළිබඳ වෘත්තාන්ත සහ උපාඛ්යාන සාමාන්යයෙන් කෘෂ්ණ ලීලා ලෙස හැඳින්වේ.
කෘෂ්ණ දේව වන්දනාව කෘෂ්ණ දෙවියන්ගේ ස්වරූපයෙන් හෝ වාසුදේව, බාල කෘෂ්ණ හෝ ගෝපාල් වැනි ස්වරූපවලින් වන්දනාවට සාක්ෂි ක්රි.පූ. 4වන සියවස තරම් මුල් කාලයෙන් හමුවේ.[8][9] ස්වයං භගවාන් ලෙස කෘෂ්ණ වන්දනාව හෝ කෘෂ්ණවාදය ලෙස කෘෂ්ණ පරම දේවතාවකු ලෙස වන්දනාමාන කිරීම මධ්යතන යුගයේ සිදුවූ අතර එය භක්ති ව්යාපාරය අනුව පෙනේ. ක්රි.ව. 10වන සියවසේ දී කෘෂ්ණ අභිවාහ්ය කලා සඳහා ජනප්රිය තේමාවක් බවට පත්වූ අතර, ප්රාදේශික ඇදහිලි සම්ප්රදායයන් ද වර්ධනය විය. මෙයට උදාහරණ ලෙස ඕඩිෂාවේ ජගන්නාථ, මහාරාෂ්ට්රයේ විථෝබ සහ රාජස්ථානයේ ශ්රීනාත්ජී වැනි උදාහරණ දැක්විය හැක. 1960 දශකයේ සිට කෘෂ්ණ වන්දනාව බටහිර ලෝකය සහ අප්රිකාව වෙත ව්යාප්ත වූයේ ප්රධාන වශයෙන්ම කෘෂ්ණ සවිඥානකතාව සඳහා අන්තර්ජාතික සංගමය (ISKCON) දැරූ ප්රයත්නයන්හි ප්රතිඵලයක් ලෙසයි.[10] ක්රිෂ්ණ වන්දනාවේ ප්රධාන යෝජකයකු ලෙස ගෞඩියා මැත් සැලකේ.
ඇතැම් ආගමික විද්වතුන් කෘෂ්ණගේ උපන්දිනය ගණනයට උත්සාහ දරා ඇත. "වාසුදේව ගෝවින්ද කෘෂ්ණ ශෞරි" යන නාමයෙන් කෘෂ්ණ වර්තමානයේ ගිලීගොස් ඇති ද්වාරකා දිවයිනේ (ඉන්දියාවේ ගුජරාටයට නුදුරින්) ශූරසේනි සහ වෘෂ්ණි ගෝත්ර පාලනය කළේ යැයි විශ්වාස කරන ඇතැම්හු ඔහුගේ උපන්දිනය ක්රි.පූ. 3200 සහ 3100 අතර දිනයක් යැයි පවසති.[3]
මේවාත් බලන්න
- ප්රද්යුම්න
- අනිරුද්ධ
- වජ්ර (අනිරුද්ධ රජුගේ පුත්)
- දශාබතාර
- චෝබිස් අවතාර්
ආශ්රේයයන්
ප්රභව
- Doniger, Wendy (1993), Purana Perennis: Reciprocity and Transformation in Hindu and Jaina Texts, SUNY Press, , https://books.google.com/books?id=-kZFzHCuiFAC
- Sangave, Vilas Adinath (2001), Facets of Jainology: Selected Research Papers on Jain Society, Religion, and Culture, Mumbai: Popular Prakashan, , https://books.google.com/books?id=QzEQJHWUwXQC
- Singh, Upinder (2016), A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century, Pearson Education, , https://books.google.com/books?id=Pq2iCwAAQBAJ
- Zimmer, Heinrich (1953), Campbell, Joseph, ed., Philosophies Of India, London, E.C. 4: Routledge & Kegan Paul Ltd, , https://archive.org/details/Philosophy.of.India.by.Heinrich.Zimmer
වැඩිදුර කියවීමට
බාහිර සබැඳි
කෘෂ්ණ ගැන තවත් දේ විකිපිඩියා සහෝදර ව්යාපෘති හරහා සොයාගන්න | |
වික්ෂනරිය වෙතින් අර්ථ දැක්වීම් | |
කොමන්ස් වෙතින් ඡායාරූප හා මාධ්ය | |
විකිසරසවිය වෙතින් ඉගෙනුම් මූලාශ්ර | |
විකිපුවත් වෙතින් පුවත් කථාංග | |
විකිකියමන් වෙතින් උපුටා දැක්වීම් | |
විකිප්රභව වෙතින් ප්රභව පෙළ | |
විකිපොත් වෙතින් පෙළපොත් |
- ක්රිෂ්ණ සඳහා බ්රිටනිකා විශ්වකෝෂයේ ඇති සෙවුම
- Iloveindia.com - අධ්යාත්මිකතාව - ක්රිෂ්ණ
සැකිල්ල:Caitanya sampradaya