Археоптерикс
Ниёпаранда (форсӣ: نیاپرنده[1]), деринамурғ (форсӣ: دیرینهمرغ[2]), археопте́рикс[3][4][5] (лот. Archaeopteryx, аз юн. ἀρχαῖος — бостон, πτέρυξ — бол) — парандаи қадимтарини мунқариз аз зерсинфи калтакалосдумҳо.
| Археоптерикс | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Табақабандии илмӣ | ||||||||
ХАТО: шаблони орояшинохтӣ нест, который должен описывать систематическое положение таксона Archaeopterygidae.
| ||||||||
| Номи байнулмилалии илмӣ | ||||||||
| Archaeopteryx Meyer, 1861 | ||||||||
| Мутародифот | ||||||||
см. | ||||||||
| Типовой вид | ||||||||
Archaeopteryx lithographica Meyer, 1861 | ||||||||
| ||||||||
Андозааш ба қадри андозаи зоғи ало буд. Шакли бадан, сохти пой ва болу пар аз паранда будани археоптерикс шаҳодат медиҳад, вале сохти косахонаи сар, вуҷуд доштани дандонҳо, думи дароз (аз 20 мӯҳра иборат буд), чанголи пойҳои пеш, мавҷудияти қабурғаҳои шикам онро ба хазандаҳо наздик мекунад. Археоптерикс дар таҳаввулоти мӯҳрадорон аъзои муҳимтарин аст, зеро он аз хазандаҳо ба вуҷуд омадани парандаҳоро исбот мекунад. Боқимондаи археоптерикс соли 1860 дар варақсангҳои литографии давраи Юраи боло (дар Бавария) дарёфт шудааст (ҳамагӣ се скелет ва нақши болу пари археоптерикс); яке аз ин скелетҳо археорнис (Archaeornus siemensi) номида шуд, аммо минбаъд археоптерикс будани он низ исбот гардид
Эзоҳ
Адабиёт
- Археоптерикс // А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2023, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.