จังหวัดลำพูน

จังหวัดในภาคเหนือของประเทศไทย

ลำพูน (ไทยถิ่นเหนือ: ᩃᨻᩪᩁ) เป็นจังหวัดที่มีขนาดเล็กที่สุดในภาคเหนือ นับเป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ เคยเป็นที่ตั้งของนครหริภุญชัย ในสมัยพระนางจามเทวี เดิมชื่อเมืองหริภุญไชย เป็นเมืองโบราณมีอายุประมาณ 1,343 ปี ตามพงศาวดารโยนกเล่าสืบต่อกันถึงการสร้างเมืองหริภุญไชย โดยฤๅษีวาสุเทพเป็นผู้เกณฑ์พวกเม็งคบุตรหรือชนเชื้อชาติมอญมาสร้างเมืองนี้ขึ้นในพื้นที่ระหว่างแม่น้ำสองสาย คือ แม่น้ำกวงและแม่น้ำปิง เมื่อมาสร้างเสร็จได้ส่งทูตไปเชิญราชธิดากษัตริย์เมืองละโว้พระนาม "จามเทวี" มาเป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองหริภุญไชยสืบราชวงศ์กษัตริย์ต่อมาหลายพระองค์ จนกระทั่งถึงสมัยพญายีบาจึงได้เสียการปกครองให้แก่พญามังราย ผู้รวบรวมแว่นแคว้นทางเหนือเข้าเป็นอาณาจักรล้านนา

จังหวัดลำพูน
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันChangwat Lamphun
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง:
คำขวัญ: 
พระธาตุเด่น พระรอดขลัง ลำไยดัง กระเทียมดี
ประเพณีงาม จามเทวีศรีหริภุญไชย
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดลำพูนเน้นสีแดงประเทศมาเลเซียประเทศพม่าประเทศลาวประเทศเวียดนามประเทศกัมพูชาจังหวัดนราธิวาสจังหวัดยะลาจังหวัดปัตตานีจังหวัดสงขลาจังหวัดสตูลจังหวัดตรังจังหวัดพัทลุงจังหวัดกระบี่จังหวัดภูเก็ตจังหวัดพังงาจังหวัดนครศรีธรรมราชจังหวัดสุราษฎร์ธานีจังหวัดระนองจังหวัดชุมพรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์จังหวัดเพชรบุรีจังหวัดราชบุรีจังหวัดสมุทรสงครามจังหวัดสมุทรสาครกรุงเทพมหานครจังหวัดสมุทรปราการจังหวัดฉะเชิงเทราจังหวัดชลบุรีจังหวัดระยองจังหวัดจันทบุรีจังหวัดตราดจังหวัดสระแก้วจังหวัดปราจีนบุรีจังหวัดนครนายกจังหวัดปทุมธานีจังหวัดนนทบุรีจังหวัดนครปฐมจังหวัดกาญจนบุรีจังหวัดสุพรรณบุรีจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจังหวัดอ่างทองจังหวัดสิงห์บุรีจังหวัดสระบุรีจังหวัดลพบุรีจังหวัดนครราชสีมาจังหวัดบุรีรัมย์จังหวัดสุรินทร์จังหวัดศรีสะเกษจังหวัดอุบลราชธานีจังหวัดอุทัยธานีจังหวัดชัยนาทจังหวัดอำนาจเจริญจังหวัดยโสธรจังหวัดร้อยเอ็ดจังหวัดมหาสารคามจังหวัดขอนแก่นจังหวัดชัยภูมิจังหวัดเพชรบูรณ์จังหวัดนครสวรรค์จังหวัดพิจิตรจังหวัดกำแพงเพชรจังหวัดตากจังหวัดมุกดาหารจังหวัดกาฬสินธุ์จังหวัดเลยจังหวัดหนองบัวลำภูจังหวัดหนองคายจังหวัดอุดรธานีจังหวัดบึงกาฬจังหวัดสกลนครจังหวัดนครพนมจังหวัดพิษณุโลกจังหวัดอุตรดิตถ์จังหวัดสุโขทัยจังหวัดน่านจังหวัดพะเยาจังหวัดแพร่จังหวัดเชียงรายจังหวัดลำปางจังหวัดลำพูนจังหวัดเชียงใหม่จังหวัดแม่ฮ่องสอน
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดลำพูนเน้นสีแดง
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดลำพูนเน้นสีแดง
ประเทศ ไทย
การปกครอง
 • ผู้ว่าราชการ สันติธร ยิ้มละมัย
(ตั้งแต่ พ.ศ. 2565)
พื้นที่[1]
 • ทั้งหมด4,505.882 ตร.กม. (1,739.731 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่อันดับที่ 48
ประชากร
 (พ.ศ. 2566)[2]
 • ทั้งหมด398,440 คน
 • อันดับอันดับที่ 63
 • ความหนาแน่น88.42 คน/ตร.กม. (229.0 คน/ตร.ไมล์)
 • อันดับความหนาแน่นอันดับที่ 52
รหัส ISO 3166TH-51
ชื่อไทยอื่น ๆนครหริภุญชัย
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
 • ต้นไม้ก้ามปู (จามจุรีแดง)
 • ดอกไม้ทองกวาว
 • สัตว์น้ำอึ่งปากขวด
ศาลากลางจังหวัด
 • ที่ตั้งภายในศูนย์ราชการจังหวัดลำพูน เลขที่ 199 หมู่ที่ 11 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 ตำบลศรีบัวบาน อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน 51000
 • โทรศัพท์0 5351 1000
 • โทรสาร0 5351 1000
เว็บไซต์http://www.lamphun.go.th/
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย
จังหวัดลำพูน
"ลำพูน" ในภาษาไทย (บน)
และในคำเมืองอักษรธรรมล้านนา (ล่าง)
ชื่อภาษาไทย
อักษรไทยลำพูน
อักษรโรมันLamphun
ชื่อคำเมือง
อักษรธรรมล้านนาᩃᨻᩪᩁ
อักษรไทยละปูน

ถึงแม้ว่าเมืองลำพูนจะตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนา แต่ก็ได้เป็นผู้ถ่ายทอดมรดกทางศิลปะและวัฒนธรรมให้แก่ผู้ที่เข้ามาปกครอง ดังปรากฏหลักฐานทั่วไปในเวียงกุมกาม เชียงใหม่ และเชียงราย เมืองลำพูนจึงยังคงความสำคัญในทางศิลปะและวัฒนธรรมของอาณาจักรล้านนา จนกระทั่งสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมืองลำพูนจึงได้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทย มีผู้ครองนครสืบต่อกันมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เมื่อเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้าย คือ พลตรี เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ ถึงแก่พิราลัย เมืองลำพูนจึงเปลี่ยนเป็นจังหวัด มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปกครองสืบมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน นอกจากจังหวัดลำพูนจะมีชื่อเสียงในฐานะเป็นเมืองประวัติศาสตร์แล้ว ยังเป็นแหล่งเพาะปลูกลำไย พระเครื่อง โบราณสถานที่สำคัญ และผ้าทอฝีมือดี ปัจจุบันมีประตูเมืองหลักทั้งสี่ทิศคือ ทิศเหนือประตูช้างสี ทิศตะวันออกประตูท่าขาม ทิศใต้ประตูลี้ ทิศตะวันตกประตูมหาวัน มีกำแพงเมืองเก่าทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือคือ ประตูท่านาง

ภูมิศาสตร์

อาณาเขต

ลำพูนมีพื้นที่ติดกับจังหวัดอื่น ๆ 3 จังหวัด ดังนี้

ที่ตั้ง

  • จังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 (สายเอเซีย) เป็นระยะทาง 689 กิโลเมตร ตามทางหลวงแผ่นดินสายพหลโยธิน เป็นระยะทาง 724 กิโลเมตร และตามทางรถไฟ 729 กิโลเมตร ตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 18 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 99 องศาตะวันออก อยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน อยู่ห่างจากจังหวัดเชียงใหม่เพียง 22 ก.ม. เป็นพื้นที่ ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นศูนย์กลางความเจริญของภาคเหนือตอนบน และอนุภูมิภาค ลุ่มน้ำโขง หรือพื้นที่สี่เหลี่ยมเศรษฐกิจร่วมกับ จังหวัดเชียงใหม่
  • จังหวัดลำพูนเป็นจังหวัดที่มีขนาดเล็กที่สุดของภาคเหนือมีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 4,505.882 ตร.กม. หรือประมาณ 2,815,675 ไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 4.85 ของพื้นที่ ภาคเหนือตอนบน บริเวณที่กว้างที่สุดประมาณ 43 กม. และยาวจากเหนือจดใต้ 136 กม.[3]
  • ลักษณะภูมิอากาศ จังหวัดลำพูนตั้งอยู่ในภาคเหนือ ซึ่งตามตำแหน่งที่ตั้งอยู่ในเขตร้อนที่ค่อนไปทาง เขตอากาศอบอุ่น ในฤดูหนาวจึงมีอากาศเย็นค่อนข้างหนาว แต่เนื่องจากอยู่ลึกเข้าไปใน แผ่นดินห่างไกลจากทะเล จึงมีฤดูแล้งที่ยาวนานและอากาศจะร้อนถึงร้อนจัดในฤดูร้อน จังหวัดลำพูนมีสภาพภูมิอากาศแตกต่างกันอย่างเด่นชัด 3 ช่วงฤดู คือช่วงเดือนมีนาคม กับเมษายนมีอากาศร้อน ช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม จะมีฝนตกชุกเป็นฤดูฝน และช่วงเดือนพฤศจิกายนถึง เดือนกุมภาพันธ์มีอากาศหนาวเย็นเป็นฤดูหนาว ซึ่งฤดูหนาวและฤดูร้อนนั้น เป็นช่วงฤดูแล้ง ที่มีระยะเวลาติดต่อกันประมาณ 6 เดือน ในช่วงฤดูฝนอีก 6 เดือน นั้น อากาศจะไม่ร้อนเท่ากับ ในฤดูร้อน และไม่หนาวเย็นเท่า ฤดูหนาว คือมีอุณหภูมิปานกลางอยู่ระหว่างสองฤดูดังกล่าว

อุทยานแห่งชาติ

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

การเมืองการปกครอง

หน่วยการปกครอง

แผนที่อำเภอในจังหวัดลำพูน

จังหวัดลำพูนแบ่งการปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 51 ตำบล 574 หมู่บ้าน ดังนี้

ที่ชื่ออำเภอตัวเมืองอักษรโรมันตำบลหมู่บ้านประชากร
(พ.ศ. 2560)[2]
พื้นที่
(ตร.กม.)
ความหนาแน่น
(คน/ตร.กม.)
ระยะทางจากตัวจังหวัด
1เมืองลำพูน Mueang Lamphun15159146,098479.83304.48-
2แม่ทา Mae Tha66839,107762.6351.2725
3บ้านโฮ่ง Ban Hong56240,199596.9067.3440
4ลี้ Li89969,8061,701.9941.01106
5ทุ่งหัวช้าง Thung Hua Chang33520,173486.1341.4979
6ป่าซาง Pa Sang99055,321299.95184.4311
7บ้านธิ Ban Thi23617,698129.02137.1618
8เวียงหนองล่อง Wiang Nong Long32517,51649.43354.3341
รวม51574405,9184,505.8890.08-

การเลือกตั้ง

ในการเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมา จังหวัดลำพูน แบ่งเขตการเลือกตั้งเป็น 2 เขต โดยมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จำนวน 2 คน คือ สงวน พงษ์มณี และรังสรรค์ มณีรัตน์

รายพระนามเจ้าผู้ครองนคร

รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด

ลำดับรายชื่อระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
1พระยาประศาสน์วิริยะกิจพ.ศ. 2450 – 2460
2พระยาวิชิตรักษาตกศิลาบุรินทร์พ.ศ. 2461 – 2472
3พระยากำธรพยัพทิศพ.ศ. 2472 – 2475
4พระประชากรบริรักษ์พ.ศ. 2475 – 2475
5พระสำเริงนฤประการพ.ศ. 2476 – 2477
6พระยาบรรหารวรพจน์พ.ศ. 2478 – 2482
7พระภูมิพิชัยพ.ศ. 2483 – 2484
8พระพิชิตบัญชาการพ.ศ. 2484 – 2487
9หลวงอนุมัติราชกิจพ.ศ. 2487 – 2490
10ขุนบุรีภิรมย์กิจพ.ศ. 2490 – 2491
11ขุนสนิทประชาราษฏร์พ.ศ. 2491 – 2498
12นายสุจิตต์ สมบัติศิริ29 มิถุนายน พ.ศ. 2498 – 9 มิถุนายน พ.ศ. 2501
13นายมานิต ปุรณะพรรค์9 มิถุนายน พ.ศ. 2501 – 30 กันยายน พ.ศ. 2509
14นายจำนง เทพหัสดิน ณ อยุธยา1 ตุลาคม พ.ศ. 2509 – 14 ตุลาคม พ.ศ. 2510
15นายรง ทัศนาญชลี28 ตุลาคม พ.ศ. 2510 – 7 ธันวาคม พ.ศ. 2516
16นายบรรโลม ภุชงคกุล1 เมษายน พ.ศ. 2517 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2518
17นายธวัช มกรพงศ์1 ตุลาคม พ.ศ. 2518 – 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519
18หม่อมหลวงภัคศุก กำภู6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519 – 30 กันยายน พ.ศ. 2521
19นายพิสนย์ สุนทรธรรม1 ตุลาคม พ.ศ. 2521 – 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522
20นายศักดิ์ โกไศยกานนท์9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522 – 3 ตุลาคม พ.ศ. 2523
21นายจริญญา พึ่งแสง1 ตุลาคม พ.ศ. 2523 – 30 กันยายน พ.ศ. 2527
22ร้อยโท สุชาติ รัฐคำไทย1 ตุลาคม พ.ศ. 2527 – 30 กันยายน พ.ศ. 2529
23นายประถม ศิริมาลา1 ตุลาคม พ.ศ. 2529 – 30 กันยายน พ.ศ. 2532
24นายสว่าง อินทรนาค1 ตุลาคม พ.ศ. 2532 – 30 กันยายน พ.ศ. 2534
25นายสนิทวงศ์ อุเทศนันทน์1 ตุลาคม พ.ศ. 2534 – 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2535
26ร้อยตรี พยนต์ พิเรนทร22 กรกฎาคม พ.ศ. 2535 – 30 กันยายน พ.ศ. 2536
27นายเถกิงศักดิ์ พัฒโน18 ตุลาคม พ.ศ. 2536 – 30 กันยายน พ.ศ. 2539
28นายสุจริต นันทมนตรี1 ตุลาคม พ.ศ. 2539 – 19 ตุลาคม พ.ศ. 2540
29นายชัยพร รัตนนาคะ20 ตุลาคม พ.ศ. 2540 – 15 เมษายน พ.ศ. 2541
30นายประพัฒน์พงษ์ บำเพ็ญสิทธิ์16 เมษายน พ.ศ. 2541 – 30 กันยายน พ.ศ. 2542
31นายเรียบ นราดิศร1 ตุลาคม พ.ศ. 2542 – 30 กันยายน พ.ศ. 2545
32นายธวัช เสถียรนาม1 ตุลาคม พ.ศ. 2545 – 30 กันยายน พ.ศ. 2547
33นายอุดม พัวสกุล1 ตุลาคม พ.ศ. 2547 – 2 มิถุนายน พ.ศ. 2549
34นายชิดพงษ์ ฤทธิประศาสน์5 มิถุนายน พ.ศ. 2549 – 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2551
35นายอมรพันธุ์ นิมานันท์6 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 – 19 ตุลาคม พ.ศ. 2551
36นายดิเรก ก้อนกลีบ20 ตุลาคม พ.ศ. 2551 – 11 มีนาคม พ.ศ. 2554
37นายสุรชัย ขันอาสา24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 – 7 ตุลาคม พ.ศ. 2555
38นายพินิจ หาญพาณิชย์26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 – 30 กันยายน พ.ศ. 2556
39นายสุวรรณ กล่าวสุนทร1 ตุลาคม พ.ศ. 2556 – 30 กันยายน พ.ศ. 2557
40นายณรงค์ อ่อนสอาด3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557 – 30 กันยายน พ.ศ. 2559
41นายวีระชัย ภู่เพียงใจ1 ตุลาคม พ.ศ. 2559 – 30 กันยายน พ.ศ. 2560
42นายอรรษิษฐ์ สัมพันธรัตน์1 ตุลาคม พ.ศ. 2560 – 30 กันยายน พ.ศ. 2562
43นายพงศ์รัตน์ ภิรมย์รัตน์1 ตุลาคม พ.ศ. 2562 – 30 กันยายน พ.ศ. 2563
44นายวรยุทธ เนาวรัตน์1 ตุลาคม พ.ศ. 2563 – 30 กันยายน พ.ศ. 2565
45นายสันติธร ยิ้มละมัย1 ตุลาคม พ.ศ. 2565 – ปัจจุบัน

ประชากร

เชื้อชาติและภาษา

ภาษายองเป็นภาษาที่ใช้กันแพร่หลายในจังหวัดลำพูน คนในจังหวัดลำพูนมักจะพูดสำเนียงเมืองยอง เพราะชาวลำพูนส่วนใหญ่สืบเชื้อสายมาจากไทลื้อในรัฐฉานประเทศพม่าและสิบสองปันนาประเทศจีน จึงมีสำเนียงที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นแตกต่างจากคำเมืองของภาคเหนือ และประชากรส่วนหนึ่งของจังหวัดลำพูนเป็นชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงปกาเกอะญอ โดยเฉพาะหมู่บ้านพระบาทห้วยต้มหมู่บ้านเดียว มีประชากรของกะเหรี่ยงปกาเกอะญออาศัยพันกว่าหลังคาเรือน และเป็นหมู่บ้านต้นแบบ หมู่บ้านรักษาศีล 5

สถานศึกษา

อุดมศึกษา

อาชีวศึกษา

โรงเรียน

สถานที่สำคัญของจังหวัด

วัฒนธรรมและประเพณี

  • งานของดีศรีหริภุญชัย
  • งานประเพณีสงกรานต์
  • งานประเพณีสรงน้ำพระธาตุหริภุญชัย (แปดเป็ง)
  • งานสลากย้อมเมืองหละปูน หนึ่งเดียวในโลก
  • งานเทศกาลลำไย
  • งานพระนางจามเทวี
  • งานฤดูหนาวและกาชาด
  • งานแห่แคร่หลวง ลอยกระทง อำเภอบ้านโฮ่ง
  • งานแต่งสีอวดลาย ผ้าฝ้ายดอนหลวง อำเภอป่าซาง
  • งานต้นกำเนิดไม้แกะสลัก และของดีอำเภอแม่ทา
  • งานเทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน[4]

บุคคลที่มีชื่อเสียง

กีฬา

อ้างอิง

ดูเพิ่ม

แหล่งข้อมูลอื่น

18°30′N 99°05′E / 18.5°N 99.08°E / 18.5; 99.08

🔥 Top keywords: วชิรวิชญ์ ไพศาลกุลวงศ์หน้าหลักองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทยยูฟ่าแชมเปียนส์ลีกชนกันต์ อาพรสุทธินันธ์สโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ซิตีพิเศษ:ค้นหาดวงใจเทวพรหม (ละครโทรทัศน์)กรงกรรมอสมทลิซ่า (แร็ปเปอร์)จีรนันท์ มะโนแจ่มสโมสรฟุตบอลอาร์เซนอลสโมสรฟุตบอลเรอัลมาดริดธี่หยดฟุตซอลชิงแชมป์เอเชีย 2024เฟซบุ๊กสโมสรฟุตบอลบาร์เซโลนาประเทศไทยเอเชียนคัพ รุ่นอายุไม่เกิน 23 ปี 2024วิทยุเสียงอเมริกาสโมสรฟุตบอลลิเวอร์พูลพระราชวัชรธรรมโสภณ (ศิลา สิริจนฺโท)พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวรักวุ่น วัยรุ่นแสบวันไหลนริลญา กุลมงคลเพชรสโมสรฟุตบอลเชลซีสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีหลานม่าสุภาพบุรุษจุฑาเทพ (ละครโทรทัศน์)สโมสรฟุตบอลไบเอิร์นมิวนิกกรุงเทพมหานครสโมสรฟุตบอลแมนเชสเตอร์ยูไนเต็ดคิม ซู-ฮย็อนภาวะโลกร้อนสาธุ (ละครโทรทัศน์)รายชื่ออักษรย่อของจังหวัดในประเทศไทยสโมสรฟุตบอลปารีแซ็ง-แฌร์แม็ง