ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย

ท่าอากาศยานเชียงรายเปิดใช้งานอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2535 สังกัดกรมการบินพาณิชย์ (บพ.) กระทรวงคมนาคม ใช้ชื่อว่า "สนามบินบ้านดู่"^[2] ต่อมา บพ.ได้ถูกโอนมาขึ้นอยู่กับการบริหารของ "การท่าอากาศยานแห่งประเทศไทย” เมื่อวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2541 และ "การท่าอากาศยานแห่งประเทศไทย” ได้แปลงสภาพเป็นบริษัทมหาชน ตามแนวนโยบายของรัฐบาล ภายใต้ชื่อ "บริษัท ท่าอากาศยานไทย จำกัด (มหาชน) (ทอท.)” เมื่อวันที่ 30 กันยายน พ.ศ. 2545 ถึงปัจจุบัน^[3]

ต่อมา คณะกรรมการ ทอท. มีมติเห็นชอบให้เพิ่มชื่อท่าอากาศยานเชียงรายเป็น ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย เพื่อเทิดพระเกียรติและน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และเป็นอนุสรณ์สถานแห่งความจงรักภักดีที่มีต่อสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ตามที่ได้มีการร้องขอจากหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และประชาชนในจังหวัดเชียงราย ดังนั้น ทอท. จึงได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ใช้ชื่อดังกล่าวตั้งแต่วันที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2553 เป็นต้นมา^[4]

ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย เป็นสนามบินที่มีขีดความสามารถในการรองรับผู้โดยสารได้ 3 ล้านคนต่อปี และสามารถรองรับอากาศยานขนาดใหญ่ เช่น Boeing 777, Boeing 787, Airbus A330 series, Airbus A340 series และอากาศยานขนาดใหญ่มาก เช่น Boeing 747 series ในอดีต บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) เคยนำเครื่องบินขนาดใหญ่แบบ แอร์บัส เอ340 Airbus A340-642 และขนาดใหญ่มากแบบ Boeing 747 ทำการบินจาก ท่าอากาศยานดอนเมือง ไป-กลับ ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย อีกด้วย

ปัจจุบันมีสายการบินให้บริการที่ ทชร. จำนวน 5 สายการบิน แบ่งเป็นเส้นทางภายในประเทศ 5 สายการบิน (สายการบิน การบินไทย, ไทยเวียดเจ็ทแอร์, ไทยไลออนแอร์, ไทยแอร์เอเชีย, และสายการบินนกแอร์) โดยเปิดบริการในเส้นทางดังต่อไปนี้ เชียงราย-กรุงเทพมหานคร ไป-กลับ วันละ 19 เที่ยวบิน รวม 38 เที่ยวบิน (แบ่งเป็นท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ 7 เที่ยวบิน, ท่าอากาศยานดอนเมือง 12 เที่ยวบิน) ภูเก็ต - เชียงราย สัปดาห์ละ 4 เที่ยวบิน ทุกวัน จ,พ,ศ และ อาทิตย์ เริ่มทำการบินตั้งแต่วันที่ 29 ตุลาคม 2566 โดยตารางบินข้างต้นอาจเพิ่มหรือลดได้ตามตารางบินของสายการบินนั้นๆ

ทั้งนี้ ทชร.มีศักยภาพพร้อมที่จะรองรับสายการบินระหว่างประเทศให้มากขึ้น เพื่อกระตุ้นการค้าและเศรษฐกิจของจังหวัดเชียงราย

Boeing 737 ของสายการบินนกแอร์ ที่ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย

เส้นทางบินที่เคยให้บริการ

• ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย ตั้งอยู่ละติจูดที่ 19 องศา 57 ลิปดา 8 ฟิลิปดาเหนือ ลองติจูด 99 องศา 52 ลิปดา 59 ฟิลิปดาตะวันออก สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,279 ฟุต หรือ 390.23 เมตร
• เปิดบริการ 24 ชั่วโมง.

ทางวิ่งมีหนึ่งเส้นทาง เป็นแอสฟัลติกคอนกรีตในทิศทาง 03/21 ค่าความแข็งของพื้นผิวทางวิ่ง PCN 84/F/D/X/T มีความยาว 3,000 เมตร กว้าง 45 เมตร ไหล่ทางวิ่งข้างละ 7.5 เมตร และ STOP WAY ปลายทางวิ่งทั้ง 2 ด้าน ยาวด้านละ 60 เมตร^[6] สามารถรองรับอากาศยาน CODE E (กางปีกตั้งแต่ 52 เมตร ไม่เกิน 65 เมตร ฐานล้อหลักกว้างตั้งแต่ 9 ถึง 14 เมตร) เช่น B-777, B-787 and A330

• ICAO Aerodrome Reference Code

EXIT TAXI WAY มี 2 เส้นทาง คือ TAXI WAY A และ TAXI WAY B (ไม่มี RAPID-EXIT TAXI WAY) ทางขับทั้งสองเส้นเป็นแอสฟัลติคคอนกรีต มีความกว้าง 23 เมตร ไหล่ทางขับกว้าง 10.5 เมตร ค่าความแข็งของพื้นผิวทางขับ (TAXI WAY) 84 F/D/X/T^[7]

มีจำนวนเนื้อที่โดยประมาณ 45,330 ตารางเมตร ขนาด 120 x 337 เมตร ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตก ของทางวิ่ง ห่างจาก RUN WAY CENTER LINE 280 เมตรพื้นผิวเป็นคอนกรีต ค่าความแข็ง 73 R/D/X/T มีจำนวน หลุมจอดอากาศยาน จำนวน 7 หลุมจอด และมีลานจอดเฮลิคอปเตอร์ จำนวน 12 หลุมจอด^[8]

จำนวน 7 หลุมจอด แบ่งเป็น^[9]

• CONTACT GATE มีจำนวน 3 หลุมจอด สามารถรองรับอากาศยานขนาดใหญ่สุดถึง B-737, A-320
• REMOTE มีจำนวน 4 หลุมจอด สามารถรองรับอากาศยานขนาดใหญ่สุดถึง B-747
• ลานจอดเฮลิคอปเตอร์ จำนวน 12 หลุมจอด

เป็นอาคารเดี่ยวคอนกรีตเสริมเหล็ก 2 ชั้น พื้นที่ขนาด 60 x 180 เมตร พื้นที่ใช้ประโยชน์ 22,960 ตารางเมตร ลักษณะอาคารเป็นแบบ Linear Terminal ซึ่งจะมีลักษณะเหมือนอาคารผู้โดยสารของท่าอากาศยานในสังกัดกรมท่าอากาศยาน (อดีตคือกรมการบินพานิชย์/กรมการบินพลเรือน) อาทิ สนามบินอุดรธานี อุบลราชธานี นครรศรีธรรมราช กระบี่ ขอนแก่น ฯลฯ ซึ่งคาดว่าจะใช้แบบการก่อสร้างอาคารใกล้เคียงกัน ตั้งแต่สมัยอยู่ในความรับผิดชอบของกรมการบินพานิชย์ (บพ.) ลักษณะพิเศษของอาคารผู้โดยสารท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย คือ ผู้โดยสารขาเข้าและผู้โดยสารขาออกจะต้องใช้พื้นที่บริเวณชั้น 2 ของอาคารร่วมกัน (ขาเข้าเดินจากบนลงล่าง ขาออกเดินจากล่างขึ้นบน) ประกอบกับถูกออกแบบมาให้มีห้องรับรองพิเศษอยู่ตรงกึ่งกลางอาคาร (อาคารผู้โดยสารปัจจุบันมีอายุการใช้งาน 31 ปี) สามารถรองรับผู้โดยสารในชั่วโมงคับคั่งได้ถึง 1,250 คน โดยพื้นที่ใช้ประโยชน์ประกอบด้วย^[10]

• พื้นที่รองรับการจอดรถ 1,200 คัน

ในปัจจุบัน อาคารผู้โดยสารถูกออกแบบมาให้สามารถรองรับผู้โดยสารสูงสุดคือ 3,000,000 คนต่อปี ซึ่งในช่วงก่อนสถานการณ์โควิด-19 ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย มีปริมาณผู้โดยสารสูงสุดเกือบ 3,000,000 คนส่งผลทำให้เกิดความหนาแน่น แอดอัด คับคั่ง และความไม่สะดวกต่อการให้บริการผู้โดยสารและสายการบินที่เข้ามาใช้บริการ

ดังนั้น จึงได้มีการวางแผนพัฒนาขยายขีดความสามารถของท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงรายเพื่อให้สามารถรองรับต่อการให้บริการในอนาคตข้างหน้าที่คาดว่าจะสามารถรองรับ ผดส.ได้สูงสุด คือ 8 ล้านคนต่อปี ใน พ.ศ. 2578 โดยแบ่งการพัฒนาเป็น 3 ระยะ

แผนพัฒนาระยะที่หนึ่ง ปี พ.ศ. 2564-2568

- สร้างทางขับคู่ขนานทางทิศเหนือ*

- ปรับปรุง RESA**

- ก่อสร้างอาคารดับเพลิงกู้ภัยอากาศยาน

- ปรับปรุงอาคารผู้โดยสาร ห้องน้ำ สิ่งอำนวยความสะดวก ฯลฯ

- ก่อสร้างอาคาร VIP

- ก่อสร้างอาคารสำนักงาน (ย้ายสำนักงานออกนอกอาคารผู้โดยสาร เพิ่มพื้นที่ให้ผู้โดยสาร)

*น.ต.ดร.สมชนก เทียมเทียบรัตน์ ผู้อำนวยการการท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย (ผชร.) เปิดเผยว่า เพื่อรองรับการเติบโตในอนาคตหลายด้าน ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงรายจึงมีโครงการก่อสร้างระบบทางขับขนานด้านทิศเหนือและปรับปรุงทางขับซ้ายหลุมจอด พร้อมทางขับเอและบี เริ่มก่อสร้าง 4 ต.ค. 64

ทชร.ได้ทำสัญญากับผู้รับเหมา เมื่อช่วงเดือน ก.พ. 64 ที่ผ่านมา โดยมีระยะเวลาสัญญาก่อสร้างให้แล้วเสร็จภายใน 660 วัน (4 ต.ค. 64–26 ก.ค. 66) รายละเอียดโครงการประกอบด้วยการปรับปรุงพื้นผิวทางวิ่งเดิม (Existing taxiways), เส้นนำจอด (Apron taxilane) และทางวิ่งคู่ขนาน (Parallel taxiway) พร้อมจุดเชื่อมต่อกับทางวิ่งหลัก โดยมีกรอบการทำงานแบ่งออกเป็น 3 ระยะ (ในการก่อสร้างบางพิ้นที่อาจจะมีการปิดสนามบินช่วงเวลา 15.01–22.59 ของทุกวัน ทำให้ตารางบินอาจมีการเปลี่ยนแปลง)

1.ระยะที่ 1 (Phase 1, ช่วงเวลาก่อสร้าง 3 เดือนหลังจากเริ่มก่อสร้าง) ทำการปรับระดับพื้นผิวก่อสร้างและถอดถอนอุปกรณ์บางส่วนของทางวิ่งหมายเลข 21 (RWY 21) เช่น ไฟสัญญาณ PAPI (Precision Approach Path Indicator), ระบบ AWOS (Automated Weather Observing System)

2.ระยะที่ 2 (Phase 2, ช่วงเวลาก่อสร้าง 12 เดือน หลังจากเสร็จระยะที่ 1) ทำการก่อสร้างทางขับ (Taxiway) A, B, C, D, P และ G โดยที่ C คือทางขับออกด่วน (Rapid exit taxiway) และ P คือทางขับคู่ขนาน (Parallel taxiway), ระบบท่อระบายน้ำ, ระบบไฟสัญญาณ รวมถึงการถอดถอนและติดตั้งอุปกรณ์บางส่วนของทางวิ่งหมายเลข 21 (RWY 21)

3.ระยะที่ 3 (Phase 3, ช่วงเวลาก่อสร้าง 7 เดือน หลังจากเสร็จระยะที่ 2) ทำการปรับปรุงและก่อสร้างเพิ่มเติมทางขับประชิด (Closer taxiway) E, F และ G รวมถึงทำการติดตั้งอุปกรณ์อำนวยความสะดวก เช่น ไฟสัญญาณ, PAPI และระบบท่อระบายน้ำ

** ช่วงปลายปี 2565 ทอท.ได้มีการอนุมัติเพิ่มเติมโครงการก่อสร้างพื้นที่ปลอดภัยปลายทางวิ่ง (Runway End Safety Area: RESA) ซึ่งเป็นหนึ่งในกายภาพของสนามบินที่มีวัตถุประสงค์ไว้เพื่อลดความเสี่ยง (Risk) ที่จะเกิดความเสียหาย (Severity) ของอากาศยานที่ลงถึงก่อนทางวิ่ง (Undershooting) หรือร่อนลงบนทางวิ่งแล้ววิ่ง ทะลุออกนอกทางวิ่งด้านหัว/ปลาย (Overrunning) ออกไป ซึ่งโครงการได้เริ่มก่อสร้างตั้งแต่ต้นปี 2566 โดยระยะที่ 1 จะทำการก่อสร้างที่ปลาย Runway 21 ก่อน จากนั้นในระยะที่ 2 จะดำเนินการก่อสร้างที่ปลาย Runway 03 ถัดไป โดยจะทำการขยายระยะทางจากปลาย Runway แต่ละด้านออกไปด้านละ 240 เมตร ทั้งนี้แผนการดำเนินการดังกล่าวมีกำหนดแล้วเสร็จภายใน พ.ย. 66

แผนพัฒนาระยะที่สอง ปี พ.ศ. 2568-2571

- ทางขับขนานด้านทางทิศใต้

- เพิ่มลานจอดอากาศยานด้านทิศใต้ และระบบเติมน้ำมันอากาศยานทางท่อ

- สร้างอาคารผู้โดยสารภายในประเทศ

- ปรับปรุงอาคารผู้โดยสารเดิมเป็นอาคารผู้โดยสารระหว่างประเทศ

- สร้างอาคารจอดรถยนต์

- สร้างอาคารศูนย์ซ่อมแซมอุปกรณ์สนับสนุนภาคพื้น

- สร้างลานจอดอุปกรณ์สนับสนุนภาคพื้น Ground Support Equipment

แผนพัฒนาระยะที่สาม ปี พ.ศ. 2576-2578

- เพิ่มลานจอดอากาศยานด้านทิศใต้ และระบบเติมน้ำมันอากาศยานทางท่อ

- ปรับปรุงและต่อเติมอาคารผู้โดยสารภายในประเทศ และต่างประเทศ (โครงการต่อเนื่อง)

- รองรับเที่ยวบินได้ 30 เที่ยวบิน/ชั่วโมง

- หลุมจอดอากาศยาน 13 หลุมจอด

- งานปรับปรุงอาคารจอดรถ

- งานปรับปรุงระบบสาธารณูปโภค

ในขณะเดียวกันเมื่อช่วงปี 2563 ทอท. ได้อนุมัติสัญญาเช่าระยะยาวให้แก่บริษัท เชียงราย เอเวชั่น โฮลดิ้ง จำกัด (Chiang Rai Aviation Holding Co., Ltd. : CAH) เพื่อก่อสร้างศูนย์ซ่อมอากาศยาน (Maintenance Repair and Overhaul : MRO) เครื่องบินลำตัวแคบ (Narrowbody) ประกอบด้วยอาคารซ่อมบำรุงอากาศยาน จำนวน 2 หลัง แต่ละหลังมี 4 หลุมจอด, ลานจอดอากาศยานภายนอก 7 หลุมจอด, อาคาร Workshop และอาคารสำนักงาน บนพื้นที่ 50 ไร่ บริเวณด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือของ ทชร. ภายใต้กรอบการพัฒนาร่วมของ ทอท. โดยได้มีการเริ่มดำเนินการปรับพื้นที่เพื่อก่อสร้างเมื่อวันที่ 1 เม.ย. 65 คาดว่าการก่อสร้างจะแล้วเสร็จภายในปี 2568

• รายชื่อท่าอากาศยานในประเทศไทย
• โครงการพัฒนาท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย เก็บถาวร 2021-05-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ท่าอากาศยานแม่ฟ้าหลวง เชียงราย

• ข้อมูลท่าอากาศยาน เก็บถาวร 2010-12-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ตารางการบินประจำฤดูกาล เก็บถาวร 2010-12-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน