มุมไบ

มุมไบ (มราฐี: मुंबई, ออกเสียง [ˈmumbəi]) หรือรู้จักในชื่อ บอมเบย์ (อังกฤษ: Bombay, /bɒmˈbeɪ/, ชื่อทางการจนถึงปี 1995) เป็นเมืองหลวงของรัฐมหาราษฏระ ประเทศอินเดีย สหประชาชาติระบุไว้ในปี 2018 ว่ามุมไบเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศอินเดียเป็นอันดับสองรองจากเดลี และเป็นอันดับที่เจ็ดของโลก ด้วยประชากรราว 20 ล้านคน^[8] ข้อมูลจากสำมะโนประชากรปี 2011 มุมไบเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุดในประเทศอินเดีย ด้วยประชากรจำนวน 12.5 ล้านคนที่อาศัยภายในเขตมุมไบและปริมณฑล^[9] มุมไบเป็นศูนย์กลางของภูมิภาคเขตเมืองมุมไบ เขตเมืองที่มีประชากรหนาแน่นที่สุดเป็นอันดับหกของโลก ด้วยประชากรมากกว่า 23 ล้านคน^[10] มุมไบตั้งอยู่บนชายฝั่งโกนกานทางตะวันตกของอินเดีย และมีอ่าวธรรมชาติที่ลึกลงไป ในปี 2008 มุมไบได้รับการตั้งชื่อว่าเป็นเมืองอัลฟาโลก^[11][12] มุมไบเป็นเมืองที่มีจำนวนของเศรษฐีและ มหาเศรษฐี มากที่สุดในประเทศอินเดีย^[13][14] ในเมืองมุมไบมีแหล่งมรดกโลกอยู่สามแห่ง คือ ถ้ำเอลิฟันตา, สถานีฉัตรปตีศิวาจี และ กลุ่มอาคารสถาปัตยกรรมอาร์ตเดโคและวิคตอเรียน^[15][16]

มุมไบ บอมเบย์
มหานคร
(บนลงล่างและซ้ายไปขวา) ย่านโวรลี, ประตูสู่อินเดีย, โรงแรมทัชมาฮาลปาเลส, สถานีรถไฟฉัตรปตี ศิวาจี มหาราช, สะพานบานดรา-วารลี ซีลิงก์
ตราอาร์ม
มุมไบ ที่ตั้งของมุมไบในรัฐมหาราษฏระ และประเทศอินเดีย แสดงแผนที่รัฐมหาราษฏระ มุมไบ มุมไบ (ประเทศอินเดีย) แสดงแผนที่ประเทศอินเดีย
พิกัด: 18°58′30″N 72°49′33″E / 18.97500°N 72.82583°E / 18.97500; 72.82583
ประเทศ	อินเดีย
รัฐ	มหาราษฏระ
อำเภอ	มุมไบซิตี มุมไบซับเออร์บัน
แผนก	Konkan
ตั้งถิ่นฐานครั้งแรก	1507
การปกครอง
• ประเภท	นายกเทศมนตรี–สภา
• องค์กร	BMC
• นายกเทศมนตรี	Sunil Prabhu (SS)
• เทศมนตรี	Sitaram Kunte[1]
พื้นที่
• มหานคร	603 ตร.กม. (233 ตร.ไมล์)
ความสูง	14 เมตร (46 ฟุต)
ประชากร  (2011)[2][3]
• มหานคร	12,478,447 คน
• อันดับ	1st
• ความหนาแน่น	20,694 คน/ตร.กม. (53,600 คน/ตร.ไมล์)
• รวมปริมณฑล[4]	18,414,288 คน
• Metro rank	1st
• Metropolitan	20,748,395 (2nd)
เดมะนิม	Mumbaikar
เขตเวลา	UTC+5:30 (IST)
รหัสไปรษณีย์	400001 to 400107 [5]
รหัสพื้นที่	+91-22
ทะเบียนพาหนะ	MH-01 Mumbai(S/C), MH-02 Mumbai(W), MH-03 Mumbai(E), MH-47 Borivali [6]
ภาษาพูด	ภาษามราฐี[7]
เชื้อชาติ	ชาวมราฐี และอื่น ๆ
เว็บไซต์	www.mcgm.gov.in

มุมไบดั้งเดิมนั้นประกอบขึ้นมาจากเกาะเจ็ดเกาะซึ่งเป็นที่อยู่ของชาวโกลีที่พูดภาษามราฐี^[17][18][19] และอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิพื้นถิ่นต่าง ๆ เป็นเวลานับศตวรรษก่อนจะถูกยึดครองโดยจักรวรรดิโปรตุเกส ซึ่งต่อมาได้ถูกขายให้กับบริษัทอินเดียตะวันออก ต่อมาในปี 1661 เมื่อกษัตริย์ชาลส์ที่สองแห่งอังกฤษอภิเษกสมรสกับพระนางกาตารีนาแห่งบรากังซา เกาะทั้งเจ็ดของบอมเบย์รวมถึงท่าเรือตันเกียร์ได้ถูกยกให้ในฐานะสินสอด^[20] ในช่วงกลางศตวรรษที่ 18 บอมเบย์ได้ถูกเปลี่ยนแปลงรูปร่างโดยโครงการ ฮอร์นบี เวลเลิร์ด^[21] ที่ซึ่งมีการถมผืนดินขึ้นมาระหว่างเกาะทั้งเจ็ด^[22] ซึ่งมีการก่อสร้างถนนและทางรถไฟสายสำคัญ, โครงการสร้างแผ่นดินข้นบนผืนน้ำ จนเสร็จสมบูรณ์ในปี 1845 ได้ทำให้บอมเบย์กลายเป็นเมืองท่าสำคัญบนทะเลอาหรับ บอมเบย์ในศตวรรษที่ 19 เต็มไปด้วยการพัฒนาทางเศรษฐกิจและการศึกษา ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ยังเป็นฐานที่แข็งแรงให้กับขบวนการเอกราชอินเดีย หลังอินเดียได้รับเอกราชในปี 1947 บอมเบย์ได้ถูกรวมเข้าเป็นรัฐบอมเบย์ ต่อมาในปี 1960 ภายหลังการเคลื่อนไหวของขบวนการสามยุกต์มหาราษฏร จึงได้ตั้งรัฐใหม่ในชื่อรัฐมหาราษฏระ และมีบอมเบย์เป็นเมืองหลวง^[23]