หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน

ทหารมะรีน ประเทศสยาม พ.ศ. 2367

กิจการทหารนาวิกโยธินในประเทศไทยนั้นมีความเป็นมาอย่างยาวนานนับตั้งแต่สมัยประเทศไทยยังเป็นชื่อประเทศสยาม ก่อตั้งในปี พ.ศ. 2367 ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โดยในยุคนั้นเรียกทหารนาวิกโยธินว่า "ทหารมะรีน" ซึ่งเป็นการเรียกทับศัพท์มาจากคำว่า "Marines" ที่แปลว่านาวิกโยธินในภาษาอังกฤษ กิจการทหารมะรีนในยุคสยามไม่มั่นคงมากนัก เนื่องจากมีการก่อตั้งและยุบไปหลายครั้ง

สงครามปราบฮ่อ พ.ศ. 2417

ผลงานที่โดดเด่นที่สุดของทหารมะรีนในยุคประเทศสยามคือสงครามปราบฮ่อ ในช่วงปี พ.ศ. 2417 ยุคของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 กลุ่มกบฏจีนไท้ผิง (ฮ่อ) ที่ต่อต้านราชวงศ์แมนจูในประเทศจีนได้ทำการก่อกบฏและแตกพ่าย บางส่วนหลบหนีลงมาในตังเกี๋ย ทางตังเกี๋ยได้ปราบปรามกลุ่มฮ่อ ขับไล่ฮ่อทำให้ต้องล่อถอยลงใต้มาเรื่อย ๆ จนกระทั่งเกิดทำการตีหัวเมืองต่างๆของสยาม นับตั้งแต่สมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 การเข้าตีหัวเมืองภาคอีสานในปี พ.ศ. 2417 ของพวกฮ่อส่งผลให้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระบรมราชโองการให้ทำการปราบปรามฮ่อ โดยทางราชการได้ส่งทหารมะรีนจำนวน 25 นาย ประกอบด้วย นายร้อยตรี 1 นาย พลทหาร 24 นาย พร้อมด้วยปืนกลปืนแก็ตลิง 2 กระบอก ร่วมไปกับกองทัพที่ไปปราบปรามพวกฮ่อทางภาคเหนือ โดยมี เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี (เจิม แสงชูโต) เป็นแม่ทัพ

ราชนาวิกโยธิน ประเทศไทย พ.ศ. 2498

กระทั่งเมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2498 กองทัพเรือได้ดำเนินการสถาปนากรมนาวิกโยธินขึ้นอีกครั้ง ในสมัยที่จอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี โดยใช้ตึกซึ่งเป็นที่ทำงานของกองกิจการพิเศษ ภายใต้คำแนะนำของกองทัพอเมริกันถึงความจำเป็นที่ต้องมีนาวิกโยธิน ที่ฐานทัพเรือสัตหีบ จังหวัดชลบุรี เป็นที่ตั้ง และได้สืบต่อกิจการนาวิกโยธินอย่างจริงจังต่อไป ซึ่งทหารนาวิกโยธินได้ถือเอาวันที่ 30 กรกฎาคม ของทุกปีเป็นวันสถาปนาหน่วยสืบมา ต่อมาเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2532 ได้มีการปรับปรุงโครงสร้างการจัดหน่วยราชการของกองทัพเรือ เป็นผลให้ "กรมนาวิกโยธิน" แปรสภาพเป็น "หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน"

ทหารนาวิกโยธิน ได้ถือเอาวันที่ 28 มิถุนายน ของทุกปีเป็น "วันทหารนาวิกโยธิน" โดยกำหนดให้เป็น วันแห่งประวัติศาสตร์ของทหารนาวิกโยธิน ซึ่งได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร โปรดเกล้าโปรดกระหม่อม พระราชทานเพลงพระราชนิพนธ์ "มาร์ชราชนาวิกโยธิน" เป็นเพลงประจำหน่วย ทหารนาวิกโยธินเมื่อ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2502 และต่อมาคณะนายทหารนาวิกโยธินก็ได้ร่วมกัน ประพันธ์คำร้องขึ้น เพื่อสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน ได้ร่วมกันจัดกิจกรรม ในการบำเพ็ญสาธารณประโยชน์ต่าง ๆ เนื่องในวันทหารนาวิกโยธิน สืบต่อไป

• • 1 มว.ทหารช่างในอิรัก (2 ผลัด)
  • 1 มว.ทหารช่างในบุรุนดี (3 ผลัด)
  • 1 มว.ลาดตระเวนในซูดาน (ผลัดที่ 1)
  • 1 มว.ยานเกราะในซูดาน (ผลัดที่ 2)
  • ผู้สังเกตการณ์ในติมอร์ตะวันออก, เซียร์ราลีโอน
  • นายทหารประสานงานในซูดาน

หน่วยขึ้นตรง หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน

• กองบัญชาการ หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน
• กองพลนาวิกโยธิน
• ศูนย์การฝึก หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน
• กรมรักษาความปลอดภัย หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน
• หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน^{[ลิงก์เสีย]}

หน่วยเฉพาะกิจนาวิกโยธิน

• หน่วยเฉพาะกิจทหารพรานนาวิกโยธิน เก็บถาวร 2010-12-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• ศูนย์ปฏิบัติการพิเศษที่ 61
• หน่วยเฉพาะกิจนาวิกโยธิน 411

หน่วยเฉพาะกิจกองทัพเรือ

• กองบัญชาการป้องกันชายแดนจันทบุรีและตราด
• หน่วยเฉพาะกิจนาวิกโยธินภาคใต้ เก็บถาวร 2017-05-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• หน่วยเฉพาะกิจนาวิกโยธินกองทัพเรือ เก็บถาวร 2017-05-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

• กรมทหารราบที่ 1 กองพลนาวิกโยธิน (กรม ร.1 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 1 รักษาพระองค์ กรมทหารราบที่ 1 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.1 รอ. กรม ร.1 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 2 กรมทหารราบที่ 1 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.2 กรม ร.1 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 3 กรมทหารราบที่ 1 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.3 กรม ร.1 พล.นย.)

• กรมทหารราบที่ 2 กองพลนาวิกโยธิน (กรม ร.2 พล.นย)
  • กองพันทหารราบที่ 4 กรมทหารราบที่ 2 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.4 กรม ร.2 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 5 กรมทหารราบที่ 2 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.5 กรม ร.2 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 6 กรมทหารราบที่ 2 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.6 กรม ร.2 พล.นย.)

• กรมทหารราบที่ 3 กองพลนาวิกโยธิน (กรม ร.3 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 7 กรมทหารราบที่ 3 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.7 กรม ร.3 พล.นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 8 กรมทหารราบที่ 3 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.8 กรม ร.3 พล. นย.)
  • กองพันทหารราบที่ 9 รักษาพระองค์ กรมทหารราบที่ 3 กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ร.9 รอ. กรม ร.3 พล.นย.)

• กรมทหารปืนใหญ่ กองพลนาวิกโยธิน (กรม ป. พล.นย.)
  • กองพันทหารปืนใหญ่เบากระสุนวิถีโค้งที่ 1 กรมทหารปืนใหญ่ กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ปบค.1 กรม ป. พล.นย.)
  • กองพันทหารปืนใหญ่เบากระสุนวิถีโค้งที่ 2 กรมทหารปืนใหญ่ กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ปบค.2 กรม ป. พล.นย.)
  • กองพันทหารปืนใหญ่กลางกระสุนวิถีโค้ง กรมทหารปืนใหญ่ กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ปกค. กรม ป. พล.นย.)
  • กองพันทหารปืนใหญ่ต่อสู้อากาศยาน กรมทหารปืนใหญ่ กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ปตอ. กรม ป. พล.นย.)

• กรมสนับสนุน กองพลนาวิกโยธิน (กรม สน. พล.นย.)
  • กองพันทหารขนส่ง กรมสนับสนุน กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ขส กรม สน. พล.นย.)
  • กองพันซ่อมบำรุง กรมสนับสนุน กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ซบร. กรม สน. พล.นย.)
  • กองพันพยาบาล กรมสนับสนุน กองพลนาวิกโยธิน (พัน.พ. กรม สน. พล.นย.)
  • กองร้อยส่งกำลังและบริการ กรมสนับสนุน กองพลนาวิกโยธิน (ร้อย.สล. กรม สน. พล.นย.)
  • กองร้อยสนับสนุนการยกพลขึ้นบก กรมสนับสนุน กองพลนาวิกโยธิน (ร้อย.สน.ยบ. กรม สน. พล.นย.)

• กองพันรถสะเทินน้ำสะเทินบก กองพลนาวิกโยธิน (พัน.รนบ. พล.นย.)

• กองพันลาดตระเวน กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ลว. พล.นย.)

• กองพันทหารช่าง กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ช. พล.นย.)

• กองพันทหารสื่อสาร กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ส. พล.นย.)

• กองพันรถถัง กองพลนาวิกโยธิน (พัน.ถ. พล.นย.)
  • กองร้อยต่อสู้รถถัง (ร้อย.ตถ. ฯ)

• กองร้อยทหารสารวัตร กองพลนาวิกโยธิน (ร้อย.สห. ฯ)

• กรมทหารพรานนาวิกโยธิน

ปืนเล็ก

อาวุธปืนเล็กของนาวิกโยธินไทยเน้นมาตรฐานอาวุธแบบนาโต้ ส่วนใหญ่มาจากชาติตะวันตก เช่นสหรัฐอเมริกา, อิสราเอล, สหภาพยุโรป อีกทั้งยังรวมถึงอาวุธมาตรฐานนาโต้จากประเทศจีนบางส่วน

ชื่อ	ประเทศ	ประเภท	ขนาด	รูป	ข้อมูล
Colt M16	สหรัฐ	ปืนเล็กยาวจู่โจม	5.56x45 มม. นาโต้		ปืนเล็กยาวมาตรฐาน ปัจจุบันใช้รุ่น M16A2 เป็นหลัก บางส่วนได้รับ M16A4 ไปใช้งาน
H&K G36	เยอรมนี	ปืนเล็กยาวจู่โจม	5.56x45 มม. นาโต้		ใช้โดยกองพันลาดตระเวน มี G36KV และ G36C ไว้ใช้งาน
IWI TAR21	อิสราเอล	ปืนเล็กยาวจู่โจม	5.56x45 มม. นาโต้		ปัจจุบันถูกโอนย้ายให้ทหารพรานนาวิกโยธินใช้งาน แต่ยังคงใช้งานในหน่วยรบหลักบางส่วน
Colt M4	สหรัฐ	ปืนเล็กสั้น	5.56x45 มม. นาโต้		ปืนเล็กสั้นมาตรฐาน มีรุ่น M4A1 กับ M4A3 ใช้ในทุกหน่วยรบและรุ่น SOPMOD ใช้โดยกองพันลาดตระเวน
IWI X95	อิสราเอล	ปืนเล็กสั้น	5.56x45 มม. นาโต้		ใช้โดยกองพันลาดตระเวนเป็นหลัก บางส่วนถูกใช้งานในหน่วยรบหลักและทหารพรานนาวิกโยธิน
Norinco CQ-A	จีน	ปืนเล็กสั้น	5.56x45 มม. นาโต้		ใช้โดยทหารพรานนาวิกโยธินและหน่วยรบรองบางส่วน กำลังถูกทดแทนด้วย IWI TAR21
SIG Sauer SIG516	สวิตเซอร์แลนด์	ปืนเล็กสั้น	5.56x45 มม. นาโต้		ใช้โดยกองพันลาดตระเวน มีรุ่น SIG516 Carbine ลำกล้อง 14.5 นิ้วใช้งาน
SIG Sauer MPX	สวิตเซอร์แลนด์	ปืนกลมือ	9x19 มม. พาราเบลลั่ม		ใช้โดยกองพันลาดตระเวน
SIG Sauer SSG 3000	สวิตเซอร์แลนด์	ปืนไรเฟิลซุ่มยิง	7.62x51 มม. นาโต้		ใช้โดยกองพันลาดตระเวน
KAC SR-25	สหรัฐ	ปืนไรเฟิลซุ่มยิง	7.62x51 มม. นาโต้		ใช้โดยกองพันลาดตระเวน
FN Minimi	เบลเยียม	ปืนกลเบา	5.56x45 มม. นาโต้		ปืนกลเบามาตรฐานประจำหมู่สำหรับหน่วยรบหลัก
FN M249	สหรัฐ	ปืนกลเบา	5.56x45 มม. นาโต้		ใช้โดยกองพันลาดตระเวนและในหน่วยรบหลัก
US Ordnance M60	สหรัฐ	ปืนกลอเนกประสงค์	7.62x51 มม. นาโต้		ปืนกลอเนกประสงค์มาตรฐาน ใช้ในทุกหน่วยรบ โดยเดิมมีรุ่น M60 กับ M60E4 ปัจจุบันกำลังทยอยอัพเกรด M60 ให้เป็นรุ่น M60E6 ทั้งหมด
M2 Browning	สหรัฐ	ปืนกลหนัก	12.7×99 มม. นาโต้		ปืนกลหนักมาตรฐาน ติดตั้งกับยานเกราะต่าง ๆ

ระบบจรวดและเครื่องยิงลูกระเบิด

รูป	ชื่อ	ประเภท	ขนาดลำกล้อง	ประเทศ	ข้อมูล
	M203	เครื่องยิงลูกระเบิด	40 มม.	สหรัฐ
	Armbrust	จรวดต่อต้านรถถัง	67 มม.	เยอรมนี
	M47 Dragon	จรวดต่อต้านรถถังนำวิถี	140 มม.	สหรัฐ
	BGM-71 TOW	จรวดต่อต้านรถถังนำวิถี	152 มม.	สหรัฐ	ติดตั้งบนรถฮัมวี่
	M40A2	ปืนใหญ่ไร้แรงสะท้อน	105 มม.	สหรัฐ	ติดตั้งบนรถ M151
	QW-18	MANPAD	?	จีน
	M72 LAW	จรวดต่อต้านรถถัง		สหรัฐ

ยานพาหนะสาธารณูปโภคและรถหัวลาก

รูป	ชื่อ	ประเภท	จำนวน	ประเทศ	ข้อมูล
	Humvee	Utility vehicle	?	สหรัฐ	RTMC use M998,M1097A2,M997,M1025,M1045A2,M966.
	M151	Utility vehicle	?	สหรัฐ	RTMC use M151A2, M151A2 mounting TOW,M718A1,M825.
	M813	Prime Mover	?	สหรัฐ	RTMC use M54A2,M543A2.
	M35 2-1/2 ton cargo truck	Prime Mover	?	สหรัฐ	RTMC use M35A2,M50A2,M49A2,M109A2.
	Isuzu	Prime Mover	?	ญี่ปุ่น/  ไทย	RTMC use SBR,TXD 4x2,TSD 4x4,TWD 6x6,HTW,FTR 4x4.

ยานเกราะ

ปืนใหญ่สนาม

รูป	ชื่อ	ประเภท	จำนวน	ประเทศ	ข้อมูล
	M101A1 mod	105 mm towed howitzer	6	สหรัฐ	รุ่นปรับปรุงจาก M101A1 ธรรมดา โดยใช้ลำกล้อง LG1 ของบริษัท Nexter ฝรั่งเศส
	M101A1	105 mm towed howitzer	30	สหรัฐ
	GC-45 howitzer	155 mm towed howitzer	12	ออสเตรีย
	GHN-45 A1 APU howitzer	155 mm towed howitzer	6	ออสเตรีย
	M19 mortar	60 mm mortar	?	สหรัฐ
	M224 mortar	60 mm mortar	?	สหรัฐ
	M29A1 mortar	81 mm mortar	?	สหรัฐ
	M120 mortar	120 mm mortar	?	อิสราเอล
	ATMOS 2000	155 mm/52 caliber Self-propelled howitzer	6	อิสราเอล/  ไทย	สั่งซื้อในเดือนเมษายน 2561 จำนวน 6 ระบบ ผลิตในไทยภายใต้การถ่ายทอดเทคโนโลยีจากบริษัท Elbit อิสราเอล กำหนดรับมอบภายใน 2 ปี 4 เดือน[8]

ยุทโธปกรณ์ในอดีตของหน่วยนาวิกโยธินนั้นส่วนมากมาจากโครงการความช่วยเหลือทางทหารจากสหรัฐอเมริกาหลังจากสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง และบางส่วนถูกจำหน่ายให้กองทัพบกไทยหลังจากเหตุการณ์กบฏแมนฮัตตัน^{[ต้องการอ้างอิง]}

ปืนเล็ก

รูป	ชื่อ	ประเภท	กระสุน	ประเทศ	ข้อมูล
	M1918 Browning Automatic Rifle	ปืนเล็กยาวอัตโนมัติ	.30-06 Springfield	สหรัฐ	รหัสในกองทัพไทย ปลก.88 หรือชื่อเต็มคือ ปืนเล็กกล 88

ยานเกราะ

รูป	ชื่อ	ประเภท	จำนวน	ประเทศ	ข้อมูล
	LVT-4	ยานสะเทินน้ำสะเทินบก	16	สหรัฐ
	M3 Half-track	ยานเกราะลำเลียง	12+	สหรัฐ

ปืนใหญ่

รูป	ชื่อ	ประเภท	จำนวน	ประเทศ	ข้อมูล
	M1A1	75mm Pack Howitzer	16+	สหรัฐ	รหัสในกองทัพไทยคือ ปบค.97 หรือชื่อเต็มคือ ปืนใหญ่เบากระสุนวิถีโค้ง แบบ 97
	Bofors L/40 Model 1934	75mm field gun	?	สวีเดน	รหัสในกองทัพไทยคือ ปบร.80 หรือชื่อเต็มคือ ปืนใหญ่เบากระสุนวิถีราบ แบบ 80 กองทัพเรือไทยสั่งซื้อในปี พ.ศ. 2475 เข้าประจำการในกรมนาวิกโยธินในปี พ.ศ. 2482 และจำหน่ายให้กองทัพบกไทยในวันที่ 29 มิ.ย. พ.ศ. 2494 หลังจากเหตุการณ์กบฏแมนฮัตตัน

รถส่งกำลังบำรุงและรถหัวลาก

รูป	ชื่อ	ประเภท	จำนวน	ประเทศ	ข้อมูล
	M274	1⁄2 ton (454kg) 4x4 platform truck	?	สหรัฐ	เป็นรถนอกอัตราโครงการช่วยเหลือทางทหารจากสหรัฐอเมริกา

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ หน่วยบัญชาการนาวิกโยธิน

• เว็บไซต์ทางการ