แผ่นดินไหวในอิยาเปล พ.ศ. 2558

แผ่นดินไหวมีขนาด 8.3 ตามมาตราขนาดโมเมนต์ เกิดขึ้นเนื่องจากการเคลื่อนของรอยเลื่อนย้อนมุมต่ำ (thrust) บนรอยต่อระหว่างแผ่นเปลือกโลกนัซกากับแผ่นอเมริกาใต้ ตอนกลางของประเทศชิลี แผ่นนัซกาในบริเวณนี้เคลื่อนที่ไปทางทิศตะวันออก–ตะวันออกเฉียงเหนือ (ENE) ด้วยความเร็ว 74 มิลลิเมตรต่อปีเมื่อเทียบกับแผ่นอเมริกาใต้ และเริ่มมุดตัวลงใต้พื้นทวีปอเมริกาใต้บริเวณร่องลึกอาตากามา ซึ่งทอดตัวยาวขนานไปกับทวีปอเมริกาใต้ทั้งทวีป จุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหวครั้งนี้อยู่ห่างจากร่องลึกไปทางทิศตะวันตกราว 85 กิโลเมตร แผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในภูมิภาคนี้มีความสอดคล้องกันทั้งในด้านขนาด ที่ตั้ง และกลไกการเกิด^[8]

โดยทั่วไปแล้วแผ่นดินไหวขนาดใหญ่มักจะแสดงในรูปของจุดบนแผนที่ แต่ความเป็นจริงแล้วศูนย์กลางของแผ่นดินไหวจะมีลักษณะเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ ซึ่งแผ่นดินไหวในครั้งนี้มีจุดศูนย์กลางครอบคลุมพื้นที่ขนาดยาวถึง 230 กิโลเมตร และกว้าง 100 กิโลเมตร^[8]

ประเทศชิลีตั้งอยู่บนเขตรอยต่อระหว่างแผ่นเปลือกโลกที่มีพลังมากที่สุดแห่งหนึ่งบนโลก^[9] ซึ่งทำให้พื้นที่ดังกล่าวมีประวัติการเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่มาตั้งแต่อดีต เช่น แผ่นดินไหวขนาด 8.8 เมื่อ พ.ศ. 2553 ทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 500 คน และก่อให้เกิดความเสียหายในพื้นที่ตอนกลางของประเทศ โดยจุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวมีขนาดยาว 400 กิโลเมตรทอดตัวไปตามรอยต่อของแผ่นเปลือกโลก ตั้งอยู่ทางใต้ของแผ่นดินไหวครั้งนี้ นอกจากนี้ยังมีแผ่นดินไหวเมื่อ พ.ศ. 2557 ขนาด 8.2 ใกล้กับเมืองอิกิเก และแผ่นดินไหวครั้งรุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์มนุษย์เมื่อ พ.ศ. 2503 ขนาด 9.5 M_w ทางภาคใต้ของประเทศ ในรอบร้อยปีที่ผ่านมา พื้นที่รัศมี 400 กิโลเมตรรอบจุดศูนย์กลางแผ่นดินไหวในครั้งนี้ได้เกิดแผ่นดินไหวขนาดมากกว่า 7 M_w มาแล้ว 15 ครั้ง^[8]

หลังเหตุแผ่นดินไหว เบื้องต้นรัฐบาลชิลีได้ประกาศยอดผู้เสียชีวิต 5 รายและบาดเจ็บอีกอย่างน้อย 20 คน^[9] จนถึงปัจจุบันมีผู้เสียชีวิตทั้งหมด 14 ราย โดยในจำนวนนี้มีผู้เสียชีวิตจากประเทศอาร์เจนตินา 1 ราย ส่วนผู้บาดเจ็บทั้งหมดมากกว่า 34 คน^[10][5] นอกจากนี้ประชาชนในเมืองอิยาเปลยังไม่มีไฟฟ้าและน้ำประปาใช้เนื่องจากระบบทั้งสองเกิดความเสียหายจากแผ่นดินไหว^[11] และแรงสั่นไหวยังรู้สึกได้บนอาคารสูงในกรุงบัวโนสไอเรส เมืองหลวงของประเทศอาร์เจนตินา และเมืองเซาเปาลูในประเทศบราซิล ซึ่งห่างจากจุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหวกว่า 1,100 กิโลเมตร และ 2,600 กิโลเมตรตามลำดับ^[12]

ศูนย์เตือนภัยสึนามิแปซิฟิกในโฮโนลูลู รัฐฮาวาย ได้ประกาศเตือนภัยคลื่นสึนามิบริเวณชายฝั่งของชิลีและเปรูหลังเกิดแผ่นดินไหว 6 นาที^[13] ซึ่งต่อมาได้คาดการณ์ความสูงของคลื่นว่าจะสูงมากกว่า 3 เมตรบริเวณชายฝั่งชิลี 1–3 เมตรบริเวณหมู่เกาะเฟรนช์โปลินีเซีย ซึ่งห่างออกไปในมหาสมุทรแปซิฟิกกว่า 7,800 กิโลเมตร 0.3–1 เมตรบริเวณชายฝั่งทวีปอเมริกาใต้ (นอกจากชิลี) และหมู่เกาะในโอเชียเนีย และต่ำกว่า 0.3 เมตรสำหรับชายฝั่งแปซิฟิกนอกเหนือจากที่กล่าวมา^[14] ประกาศดังกล่าวครอบคลุมพื้นที่ทั้งมหาสมุทรแปซิฟิกและแจ้งเตือนไปยังประเทศเอกวาดอร์ เปรู นิวซีแลนด์ ฟีจี หมู่เกาะโซโลมอน รัฐฮาวาย และรัฐแคลิฟอร์เนีย ความสูงของคลื่นสึนามิที่กระทบแนวชายฝั่งของแคว้นโกกิมโบ ประเทศชิลี วัดได้ 4.5 เมตร คลื่นทำให้เกิดน้ำท่วมในเมืองโกกิมโบ ตองกอย และกองกอง (ใกล้กับบัลปาราอิโซ) ทางการชิลีได้อพยพประชาชนที่อาศัยอยู่ริมชายฝั่งราวหนึ่งล้านคน^[9]

ความสูงของคลื่นที่วัดได้จากตำแหน่งต่าง ๆ^[15]

ประเทศ/ดินแดน/รัฐ	เมือง/สถานที่	ความสูง (เมตร)
ชิลี	โกกิมโบ	4.75
ชิลี	บัลปาราอิโซ	1.78
เฟรนช์พอลินีเชีย	นูกูฮีวา	1.37
ชิลี	ตัลกาอัวโน	1.28
ชิลี	หมู่เกาะควนเฟร์นันเดซ	1.21
รัฐฮาวาย	ฮีโล	0.93
ชิลี	เกาะอีสเตอร์	0.83
เอกวาดอร์	หมู่เกาะกาลาปาโกส	0.56
เปรู	กาเยา	0.52
นิวซีแลนด์	ไครสต์เชิร์ช	0.25
รัฐแคลิฟอร์เนีย	แซนตามอนิกา	0.21
วานูวาตู	พอร์ตวิลา	0.21
ญี่ปุ่น	เนมูโระ	0.14

การเดินทางของคลื่นสึนามิในมหาสมุทรแปซิฟิก  ความสูงของคลื่นสึนามิในมหาสมุทรแปซิฟิก  กราฟความสูงของคลื่นที่คาดการณ์และวัดได้ในบัลปาราอิโซและตัลกาอัวโน

ก. ^{^} แผ่นดินไหวตามรวบรวมจาก United States Geological Survey (USGS) ดังนี้

• "M6.4 – 58km W of Illapel, Chile". USGS.
• "M6.1 – 44km WSW of Illapel, Chile". USGS.
• "M6.2 – 70km W of Illapel, Chile". USGS.
• "M7.0 – 25km W of Illapel, Chile". USGS.
• "M6.4 – 64km NW of Illapel, Chile". USGS.
• "M6.5 – 54km S of Ovalle, Chile". USGS.
• "M6.7 – 53km W of Illapel, Chile". USGS.
• "M6.3 – 90km NW of Valparaiso, Chile". USGS.
• "M6.1 – 69km SW of Ovalle, Chile". USGS.
• "M6.2 – 82km W of La Ligua, Chile". USGS.

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ แผ่นดินไหวในอิยาเปล พ.ศ. 2558
• The International Seismological Centre has a bibliography and authoritative data for this event.