แผ่นแอนตาร์กติก
แผ่นแอนตาร์กติกา (อังกฤษ: Antarctic Plate) เป็นแผ่นธรณีแปรสัณฐานขนาดใหญ่ที่ประกอบด้วยทวีปแอนตาร์กติก และหมู่เกาะห่างไกลในมหาสมุทรใต้และมหาสมุทรอื่นโดยรอบ หลังจากการแตกออกของมหาทวีปกอนด์วานา (ส่วนใต้ของมหาทวีปแพนเจีย) แผ่นแอนตาร์กติกาเริ่มเคลื่อนทวีปแอนตาร์กติกาไปทางใต้จนถึงตำแหน่งปัจจุบันที่อยู่ห่างไกล เป็นผลให้เกิดการพัฒนาภูมิอากาศแบบหนาวเย็นมากขึ้นบนทวีป[2] ตัวแผ่นนั้นถูกล้อมรอบด้วยระบบเทือกเขากลางมหาสมุทรเกือบทั้งหมด โดยมีแผ่นเปลือกโลกที่อยู่ติดกัน ได้แก่ แผ่นนัซกา แผ่นอเมริกาใต้ แผ่นแอฟริกา แผ่นโซมาเลีย แผ่นอินโด-ออสเตรเลีย แผ่นแปซิฟิก และส่วนที่มีขอบเขตเป็นรอยเลื่อนผ่านกันนั่นคิอแผ่นสโกเชีย
| แผ่นแอนตาร์กติก | |
|---|---|
 | |
| ประเภท | แผ่นหลัก |
| พื้นที่โดยประมาณ | 60,900,000 กม.2[1] |
| การเคลื่อนตัว1 | ใต้-ตะวันตก |
| อัตราเร็ว1 | 12–14 มม./ปี |
| ลักษณะภูมิศาสตร์ | ทวีปแอนตาร์กติกา, ที่ราบสูงเกร์กือเลน, มหาสมุทรใต้ |
| 1โดยเทียบกับแผ่นแอฟริกา | |
แผ่นแอนตาร์กติกามีพื้นที่ประมาณ 60,900,000 ตารางกิโลเมตร[3] นับเป็นแผ่นเปลือกโลกที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ห้าของโลก
มีการประมาณกันว่าแผ่นแอนตาร์กติกามีการเคลื่อนตัวไปเข้าหามหาสมุทรแอตแลนติกอย่างน้อย 1 เซนติเมตรต่อปี[4]
การมุดตัวลงใต้แผ่นอเมริกาใต้
แผ่นแอนตาร์กติกาเริ่มมุดตัวลงใต้แผ่นอเมริกาใต้เมื่อ 14 ล้านปีก่อนในสมัยไมโอซีน ในตอนแรกการมุดตัวนั้นเกิดขึ้นที่ปลายทางใต้สุดของปาตาโกเนียเท่านั้น ซึ่งหมายถึงว่าสามแยกชิลีนั้นอยู่ใกล้กับช่องแคบมาเจลลัน จากการที่ส่วนใต้ของแผ่นนัซกาและเทือกเขากลางมหาสมุทรชิลีถูกกลืนไปโดยการมุดตัวและพื้นที่ตอนเหนือของแผ่นแอนตาร์กติกายิ่งมุดตัวลงไปใต้ปาตาโกเนียมากขึ้น ทำให้สามแยกชิลีปัจจุบันนั้นขยับไปอยู่ทางด้านหน้าของคาบสมุทรไตเตาที่ตำแหน่ง 46°15' S[5][6] การมุดตัวนี้ถือเป็นการยกปาตาโกเนียให้สูงขึ้น เนื่องจากการมุดตัวนั้นได้ลดการไหลกดลงอย่างรุนแรง (vigorous down-dragging flow) ก่อนหน้านี้ในเนื้อโลกที่เกิดจากการมุดตัวลงของแผ่นนัซกาใต้ปาตาโกเนีย ภูมิลักษณ์พลวัตที่เกิดจากการยกตัวสูงขึ้นของแผ่นเปลือกโลกนี้คือการยกตัวขึ้นของตะพักทะเลอายุยุคควอเทอร์นารี และชายหาดทั่วชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติกของปาตาโกเนีย[6]
แผ่นดิน
- เกาะอัมสเตอร์ดัม (ประเทศฝรั่งเศส)
- ทวีปแอนตาร์กติกา (ระบบสนธิสัญญาแอนตาร์กติก)
- แอนตาร์กติกาตะวันออก
- เทือกเขาทรานส์แอนตาร์กติก
- แอนตาร์กติกาตะวันตก
- หมู่เกาะโครเซต (ประเทศฝรั่งเศส)
- เกาะเฮิร์ดและหมู่เกาะแม็กโดนัล (ประเทศออสเตรเลีย)
- เกาะเฮิร์ด
- หมู่เกาะแม็กโดนัล
- หมู่เกาะเกร์กือเลน (ประเทศฝรั่งเศส)
- เกาะปีเตอร์ที่ 1 (ระบบสนธิสัญญาแอนตาร์กติก)
- หมู่เกาะพรินซ์เอดเวิร์ด (ประเทศแอฟริกาใต้)
- เกาะแซ็งปอล (ประเทศฝรั่งเศส)
- หมู่เกาะเซาท์ออร์กนีย์ (ระบบสนธิสัญญาแอนตาร์กติก)
- หมู่เกาะเซาท์เชตแลนด์ (ระบบสนธิสัญญาแอนตาร์กติก)
- แผ่นเชตแลนด์