โดมแห่งศิลา

โดมทองตั้งเด่นอยู่บนเนินที่สร้างโดยมนุษย์ในสมัยโบราณที่เรียกว่าเท็มเพิลเมานท์ที่ชาวมุสลิมเรียกว่า “Noble Sanctuary” เนินสูงขยายใหญ่ขึ้นเป็นอันมากในรัชสมัยของพระเจ้าแฮรอดมหาราชเพื่อใช้เป็นที่สร้างพระวิหารที่สองที่ต่อมาถูกทำลายโดยโรมันระหว่างการล้อมกรุงเยรูซาเลมในปี ค.ศ. 70 ในปี ค.ศ. 637 เยรูซาเลมก็ถูกพิชิตโดยกองทัพของจักรวรรดิราชิดันระหว่างการรุกรานของอิสลามในจักรวรรดิไบแซนไทน์

โดมทองก่อสร้างขึ้นระหว่าง ค.ศ. 685 จนถึง ค.ศ. 691 โดยมี ยาซิด อิบุน ซาลาม จากเยรูซาเลม และ ราชา อิบุน เฮย์วาห์จากเบย์ซาน (Baysan) กาหลิบอุมัยยะห์อับด อัล-มาลิค (عبد الملك بن مروان‎ - Abd al-Malik) ผู้ริเริ่มโครงการหวังว่าจะเป็นสิ่งก่อสร้างที่ใช้เป็นสถานที่สำหรับ “พำนักของมุสลิมทั้งยามหนาวและร้อน”^[3] และเป็นสถานที่สักการะสำหรับนักแสวงบุญที่ไม่แต่จะเป็นเพียงมัสยิดสำหรับการสักการะโดยทั่วไปเท่านั้น^[4] นักประวัติศาสตร์โต้ว่าการโครงการการก่อสร้างของกาหลิบอัล-มาลิคเป็นโครงการเพื่อแข่งขันกับสิ่งก่อสร้างทางศาสนาอื่น ๆ ที่มีอยู่แล้วในเยรูซาเลมในขณะนั้น นักภูมิศาสตร์ชาวอาหรับอัล-มูคัดดาซิ (محمد بن أحمد شمس الدين المقدسي‎‎ - Al-Muqaddasi) บันทึกว่ากาหลิบอัล-มาลิค

”ตั้งใจจะสร้างสิ่งก่อสร้างสำหรับชาวมุสลิมในลักษณะของ “มัสยิด” ที่มีลักษณะเป็นเอกลักษณ์และเป็นสิ่งมหัศจรรย์ของโลก และในบริบทนี้เมื่อ[กาหลิบอัล-มาลิค]เห็นความสง่างามของโบสถ์พระคูหาศักดิ์สิทธิ์ แล้วไม่ต้องการที่จะให้เป็นที่ดึงดูดชาวมุสลิม จึงทำให้[กาหลิบอัล-มาลิค]ไปสร้างสิ่งก่อสร้างบนเนินที่เห็นกันในขณะนี้”^[5]

ศาสตราจารย์ชโลโม โดฟ กอยไทน์ (Shlomo Dov Goitein) แห่งมหาวิทยาลัยฮิบรูกล่าวว่าโดมทองเป็นการก่อสร้างเพื่อเป็นการแข่งขันกับศาสนสถานของศาสนาอื่น ๆ ที่ตั้งเด่นอยู่ในเยรูซาเลมในขณะนั้น โดยเฉพาะการใช้โดมใหญ่ (rotunda) ที่ใช้ในการก่อสร้างโดมทอง (Qubbat as-Sakhra) ซึ่งเป็นลักษณะการก่อสร้างแบบใหม่สำหรับสถาปัตยกรรมอิสลามเป็นการสร้างเพื่อแข่งกับสิ่งก่อสร้างที่เป็นโดมของโบสถ์คริสต์^[6] เอ.ซี. เครสเวลล์ตั้งข้อสังเกตในหนังสือ Origin of the plan of the Dome of the Rock (ที่มาของผังการก่อสร้างโดมแห่งศิลา) ว่าผู้สร้างโดมทองใช้การวัดสัดส่วนจากพระคูหาศักดิ์สิทธิ์ เส้นผ่าศูนย์กลางของโดมคือ 20 เมตร 20 เซนติเมตร และสูง 20เมตร 48 เซนติเมตร ขณะที่เส้นผ่าศูนย์กลางของโดมของพระคูหาศักดิ์สิทธิ์คือ 20 เมตร 90 เซนติเมตร และสูง 21 เมตร 5 เซนติเมตร มาร์ค ครินสันผู้เชี่ยวชาญทางสถาปัตยกรรมจักรวรรดินิยมมีความเห็นว่าโดมทองเป็น “ตัวอย่างของสิ่งก่อสร้างแบบเผยแพร่ลัทธิและแสดงอำนาจทางการเมืองที่ภายนอกตกแต่งด้วยคำจารึกของประมุขมุสลิมที่เข้ามาใหม่ที่จงใจให้เป็นที่เห็นโดยชาวคริสเตียนที่อยู่ในท้องถิ่น”^[7]

ทรงสิ่งก่อสร้างเป็นแปดเหลี่ยมที่ตอนบนเป็นโดมไม้ที่ตั้งอยู่บนเสา 16 เสา^[4] รอบโดมด้านล่างเป็นโค้งแปดเหลี่ยมที่รับโดยเสาอีก 24 เสา ระหว่างที่นักเขียนชาวอเมริกันมาร์ค เทวนท่องเที่ยวในเยรูซาเลมก็ได้เขียนบันทึกว่า:

”ทุกหนทุกแห่งรอบมัสยิดแห่งโอมาร์เต็มไปด้วยชิ้นส่วนของเสา แท่นบูชาลักษณะแปลก และซากหินอ่อนที่แกะอย่างงดงาม - สิ่งที่มีคุณค่าจากพระวิหารโซโลมอน สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ถูกขุดขึ้นมาจากระดับต่าง ๆ ของผิวดินและเศษขยะจากโมริยะห์ และชาวมุสลิมก็เก็บรักษาไว้ด้วยความระมัดระวังเป็นอย่างดี”^[8]

ด้านนอกของโดมทองทำด้วยกระเบื้องเคลือบ^[9] และสะท้อนทรงแปดเหลี่ยมของสิ่งก่อสร้าง แต่ละช่วงมีขนาดกว้าง 18 เมตร และสูง 11 เมตร ทั้งโดมและผนังมีหน้าต่างเป็นระยะ ๆ^[4]

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ โดมแห่งศิลา