Digmaang Apgano–Sobyetiko

Ang Digmaang Apgano–Sobyetiko ay isang sampung taong hidwaan na kinasasangkutan ng Unyong Sobyetiko, na sumusuporta sa pamahalaang Marxista ng Demokratikong Republika ng Apganistan dahil sa kanilang sariling kahilingan laban sa Islamistang Resistensiya ng Mujahideen. Isa itong digmaang sa pagitan ng mga puwersa ng Unyong Sobyet at ng Islamikong mga tribo ng Apganistan na laban sa pamahalaang Komunistang itinakda ng mga Sobyet. Nakatagpo ng ibang tumatangkilik ang mga mujahideen mula sa samu't saring mga bansa katulad ng Estados Unidos, Nagkakaisang Kaharian, Arabyang Saudi, Pakistan, Ehipto, at iba pang mga nasyong Muslim sa pamamagitan ng konteksto ng Digmaang Malamig. Ang mga puwersang Apgano na antikomunista (laban sa Komunista) ay pangunahing nakakuha ng suporta mula sa Estados Unidos at Pakistan.

Digmaang Apgano–Sobyetiko
Bahagi ng the Cold War and the Afghan conflict
Above: Mujahideen fighters in Kunar Province, 1987 Below: Soviet airmen with a local Afghan man in Logar Province, 1987
Petsa 24 December 1979 – 15 February 1989 (9 taon, 1 buwan, 3 linggo at 1 araw) Lookasyon Apganistan Resulta Afghan Mujahideen victory
Mga nakipagdigma
Unyong Sobyetiko Padron:Country data Democratic Republic of Afghanistan	Afghan Mujahideen Afghan Interim Government (from 1988)
Mga kumander at pinuno
Soviet Union: Leonid BrezhnevPadron:Natural Causes Yuri AndropovPadron:Natural Causes Konstantin ChernenkoPadron:Natural Causes Mikhail Gorbachev Dmitry Ustinov Andrei Gromyko Sergey Sokolov Dmitry Yazov Valentin Varennikov Igor Rodionov Boris Gromov Yuri Drozdov Afghanistan: Babrak Karmal Mohammad Najibullah Abdul Rashid Dostum Abdul Qadir Shahnawaz Tanai Mohammed Rafie Ismatullah Muslim Aslam Vatanzhar Mohammad Sardar Bajauri Abdul Jabar Qahraman Dawlat Waziri	Sunni Mujahideen: Burhanuddin Rabbani Ahmad Shah Massoud Naqib Alikozai Ismail Khan Gulbuddin Hekmatyar Fazal Haq Mujahid Abdullah Azzam Wa'el Hamza Julaidan Osama bin Laden Ayman al-Zawahiri Mulavi Younas Khalis Jalaluddin Haqqani Mohammed Omar[1] Abdul Haq Haji Abdul Qadeer Abdul Rasul Sayyaf Mohammad Nabi Sibghatullah Mojaddedi Ahmed Gailani Abdul Rahim Wardak Shia Mujahideen: Muhammad Asif Muhsini Abdul Ali Mazari Assef Kandahari Sayyid Ali Beheshti Abuzar Ghaznavi Mosbah Sade
Mga sangkot na yunit
Padron:Flagd Soviet Armed Forces Padron:Flagd KGB Padron:Flagd Paramilitaries: Sarandoy Defense of the Revolution Fidayan-i Islam KhAD Pader Watan	Sunni Mujahideen Factions: Jamiat-e Islami[2] Shura-e Nazar Hezb-e Islami Gulbuddin[3] Maktab al-Khidamat Hezb-i Islami Khalis[3] Ittehad-e Islami[2] Harakat-i Inqilab-i Islami[4] Jebh-e Nejat-e Melli[5] Mahaz-e Milli[5] Haqqani network Ahmadzai (Ghilji clan) Tribes Islamic Dawah Organisation of Afghanistan National Islamic Front Shia Mujahideen Factions: Harakat i-Islami[4] Sazman-i Nasr[6] Corps of Islamic Revolution Guardians of Afghanistan Shura Council Hezbollah Afghanistan Islamic Revolution Movement (IRM) Union of Islamic Fighters (UIF) Raʽad Party
Lakas
Soviet Union: 620,000 total personnel[7] 115,000 (1986 estimate)[8]120,000 (1987 estimate)[9] Afghanistan: 250,000 total personnel (1989, including Sarandoy and Khad)[10]	Mujahideen: 200,000–250,000 fighters[11][12][13]
Mga nasawi at pinsala
Total: 86,470–98,017 Soviet Union: 14,453[14]–26,000 killed 9,500 killed in combat[14] 4,000 died from wounds[14] 1,000 died from disease and accidents[14] 53,753 wounded[14] 264 missing 451 aircraft lost (including 333 helicopters) 147 tanks lost 1,314 IFVs/APCs lost 433 artillery guns and mortars lost 11,369 cargo and fuel tanker trucks lost Afghanistan: 13,310 Killed (May 1988)[15][16] 35 478 wounded[17][18] 311 missing[19][20]	Total: 162,579–192,579+ Mujahideen: 150,000–180,000 casualties (tentative estimate)[21] 75,000–90,000 killed Pakistan: 5,775 killed[kailangan ng sanggunian] 6,804 wounded[kailangan ng sanggunian] 1 F-16 fighter aircraft lost (lost to friendly fire, according to Pakistan) (shot down, according to Afghan authorities)[22][23] Total killed: 80,775–95,775+
Civilian casualties (Afghan): 1,500,000–2,000,000 killed[24][25] 3+ million wounded[26] 5+ million externally displaced 2+ million internally displaced Combatant deaths: More than 562,995 killed[27] Total deaths: Approximately 3 million killed

Ang unang pagpapadala ng mga sundalong Sobyet (ika-40 Hukbong-Katihan) sa Apganistan ay nagsimula noong 24 Disyembre 1979 sa ilalim ng pinunong Sobyet na si Leonid Brezhnev. Ang panghuling pagtatanggal ng mga tropa ng sundalong Sobyet ay nagsimula noong 15 Mayo 1988, at nagwakas noong 15 Pebrero 1989 sa ilalim ng huling pinunong Sobyet na si Mikhail Gorbachev. Dahil sa napakatagal na kalikasan ng digmaan, ang hidwaan sa Apgranistan ay kadalasang tinutukoy bilang Biyetnam ng mga Sobyet ;^[28] ang analohiya ay naghahambing sa gampanin ng Amerika sa Digmaan ng Biyetnam. Maraming mga tao ang napatay o nasugatan sa matagal na digmaang ito. Nasa bandang mga sundalong Sobyet ang namatay, at nasa bandang 35,000 ang sugatan. Nasa bandang 1 milyong mga Apgano ang napaslang.